Οικονομία και πολιτική της Ελλάδας στη μεταπολεμική περίοδο

Τσούτσας, Φώτιος

Economy and politics of Greece in the post–war period

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Τσούτσας, Φώτιος

Date

2021-07-15

Advisor

Παπαηλίας, Θεόδωρος

Διπλωματική εργασία (1.569Mb)

Keywords

Ελληνική οικονομία ; Πολιτικές εξελίξεις ; Κοινωνική ιστορία ; Μνημόνιο ; Οικονομικές κρίσεις ; Μεταπολεμική περίοδος ; Εκλογές ; Ελλάδα ; Elections ; Economic crisis ; Political developments ; Social history ; Greece ; Greek economy

Abstract

Το αντικείμενο της έρευνας είναι η παρουσίαση των εξελίξεων στην ελληνική οικονομία και στην πολιτική ζωή στη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο περίοδο. Η έρευνα παρακολουθεί τις σπουδαιότερες εξελίξεις που χαρτογραφούν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, αναλύονται: ➢ Η δημογραφική εξέλιξη, που επηρεάζει ουσιωδώς την πορεία της χώρας ➢ Οι διαρθρωτικές αλλαγές στους βασικούς τομείς, ιδιαίτερα στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. ➢ Η μεταβολή στην απασχόληση (και στην ανεργία) του εργατικού δυναμικού ➢ Οι πολιτικές εξελίξεις στην μετά τα 1945 έτη ➢ Οι δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης της χώρας Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος η έρευνα σκοπεύει να κινηθεί σε τρία επίπεδα. Στο πρώτο θα παρουσιάσει τις εξελίξεις της ελληνικής οικονομίας επί τη βάσει των δεδομένων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Στο δεύτερο θα προχωρήσει σε συνοπτική ανασκόπηση των πολιτικών εξελίξεων Στο τρίτο θα παρατεθεί ένα σχέδιο ερμηνείας το οποίο, κατά την προσωπική μας άποψη αποτυπώνει τις μεταβολές. Με βάση την παράθεση των στοιχείων θα τεθούν τα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα: ➢ Οι παράγοντες που διαδραμάτισαν θετικό ρόλο στην περίοδο 1946–1974 συνέχισαν να έχουν την ίδια ισχύ και στα μετέπειτα έτη; ➢ Η καθοδική πορεία της οικονομίας ήταν δομικά αναπόφευκτη και απλώς οι ατυχείς κυβερνητικές επιλογές επιδείνωσαν την κατάσταση; ➢ Τα ληφθέντα μέτρα της περιόδου 2010–2020 είναι δυνατόν να επαναφέρουν την οικονομία σε μακροχρόνια βάση σε ρυθμούς ανάπτυξης εκ νέου τέτοιους, ώστε να παραμείνει η χώρα στη ζώνη των πλέον προηγμένων; Με βάση την προσέγγιση, που πραγματοποιήθηκε, προέκυψαν τα ακόλουθα αποτελέσματα: [xiv] ➢ Η ελληνική οικονομία στην αμέσως μεταπολεμική περίοδο εκμεταλλεύτηκε τη συνάφειά της με τις χώρες της Δύσης (του Πρώτου Κόσμου) ➢ Στη δεύτερη περίοδο οι προωθητικοί παράγοντες άρχισαν να εξαφανίζονται και η άνοδος της παγκοσμιοποίησης τους διέκοψε. ➢ Εκτιμάται ότι το χαμηλό επίπεδο, στο οποίο ευρίσκεται η οικονομία του 2020, αποτελεί εφαλτήριο για άνοδο. Ωστόσο, μετά από λίγα έτη, μια σειρά από δομικά χαρακτηριστικά της οικονομίας, όπως γήρανση πληθυσμού και υπερβολικό συνταξιοδοτικό κόστος (χαμηλός βαθμός αναπλήρωσης), ανεπαρκείς υποδομές (οδικό δίκτυο μέτριο, σιδηροδρομικό ανεπαρκές, λιμένες μέτριας ικανότητας κ.λπ.), εκτεταμένη αυτοαπασχόληση, που συντηρεί τεράστια φοροδιαφυγή και άρα επιβάρυνση των μισθωτών και των συνταξιούχων κυρίως, θα φρενάρει τους ρυθμούς ανάπτυξης. Σε αυτό θα πρέπει να συνυπολογισθεί και το βάρος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους για το οποίο υπάρχει ελάφρυνση μέχρι το 2030. Η δομή της εργασίας συντίθεται από τα ακόλουθα μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται η προσπάθεια απογείωσης της οικονομίας (περίοδος προ του1946). Στο δεύτερο μέρος εκθέτονται τα κύρια σημεία της ωριμότητας (περίοδος 1950–2009), κατά την οποία η χώρα έγινε μέλος της Ε.Ο.Κ. και μετέπειτα της Ε.Ε., αποτελώντας τη σημαντικότερη οικονομία της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στο τρίτο σημειώνεται η φάση καθόδου (2010–2020), φάση στην οποία η χώρα εισήλθε σε καθεστώς επιτήρησης (μνημόνια κ.λπ.).

Abstract

The object of the research is to explore the developments in the Greek economy and the political life for the period after the Second World War. The research analyzes the most important differentiation that affected the progress of the Greek economy. More specifically, the research analyzes: ➢ The demographic transition, which affects substantially the prospect of the country ➢ The structural changes in main economy sectors, especially the primary and secondary. ➢ The changes in employment (and unemployment) ➢ The political transformations for the years after 1945 ➢ The possibilities for further development of the country The research is divided in three sections. The first presents the developments of the Greek economy based on the data of Hellenic Statistical Authority (ELSTAT). The second provides a brief overview of the political transformations. The third is devoted to an interpretation plan which, in our personal view, reflects the changes. Based on the citation of the data, the following research questions are setting out: ➢ Did the factors that played a positive role in the period 1946–1974 continue to have the same effect in the following years? ➢ Was the economic downturn structurally inevitable and the unfortunate government choices just simply worsen the situation? ➢ Can the measures, taken in the period 2010–2020, be restore the economy on a long–term basis to growth rates again, so that the country remains in the zone of the most developed ? Based on the research approach, the following results were obtained: ➢ The Greek economy immediately after the post–war period took advantage of its affinity with the countries of the First World ➢ In the second period the promoters factors began to disappear and the rise of the globalization stopped them. [xvi] ➢ It is estimated that the low level, which is the economy of 2020, constitute springboard for growth. However, after a few years, a number of fundumental structural features of the economy, such as the ageing population and the excessive retirement costs (low replacement), inadequate infrastructure (poor road network, inadequate railways, medium size ports, etc.), extensive self–employment, which maintain a huge tax evasion that burdens employees and retirees, will slow down growth rates. It should be included the burden of servicing the public debt for which there is repaid relief until 2030. The structure of the research is composed of the following parts. The first part presents the attempt to take off the economy (period before 1946). The second part sets out the main points of economic maturity (period 1950–2009). During that period the country became member of the European Economic Community (EEC), incorporate into the new formation which named European Union (EU) constituting the most important economy in south–eastern Europe. The third analyzes the economic downfall (2010–2020), a phase in which the country entered a surveillance monitoring (memorandum, etc.).