Σχεδιασμός πληροφοριακού συστήματος υποστήριξης αρχαιολογικών ανασκαφών
Information System Design for Archaeological Excavations Support
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Author
Σκουλουδάκης, Κωνσταντίνος
Date
2020-09-26Advisor
Kyriaki-Manessi, DaphneKeywords
Αρχαιολογική ανασκαφή ; Αρχαιολογική τεκμηρίωση ; Εννοιολογικός σχεδιασμός βάσης δεδομένων ; Επεκτάσεις CIDOC-CRM ; Πολιτισμική κληρονομιά ; Γεγονοτοκεντρική περιγραφή ; Αρχειακή περιγραφή ; Αρχαιολογική προέλευση ; Σχήματα μεταδεδομένων ; Archaeological excavation ; Archaeological documentation ; Archival description ; Database conceptual design ; CIDOC-CRM Extensions ; Cultural heritage ; Event-based description ; Archival provenance ; Archaeological provenance ; Metadata schemata ; Ontologies ; ΟντολογίεςAbstract
Σκοπός της εργασίας είναι να σχεδιάσει ένα πληροφοριακό σύστημα υποστήριξης αρχαιολογικών ανασκαφών. Η αρχαιολογική ανασκαφή εξετάζεται ως μια έννοια με δύο πτυχές. Αφενός εξετάζεται ως γεγονός, όπως το ορίζει η επιστήμη της πληροφορικής και αφετέρου ως ανθρώπινη δραστηριότητα που παράγει οργανικά το δικό της αρχείο όπως αυτό ορίζεται από την επιστήμη της Αρχειονομίας. Αρχικά, δίνεται μια συνοπτική ανασκόπηση της θεωρίας που σχετίζεται με την επιστήμη της αρχαιολογίας και τις αρχαιολογικές ανασκαφές, των μεθόδων αναπαράστασης της γνώσης που είναι ουσιώδης για την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων καθώς επίσης και των προτύπων που έχουν αναπτυχθεί στην κοινότητα της πολιτισμικής κληρονομιάς για την περιγραφή και την σημασιολογική αντιστοίχηση των μεταδεδομένων των πληροφοριακών πόρων και των συλλογών τους. Επιπρόσθετα θα μελετηθεί ο κοινός τόπος βασικών εννοιών όπως το αρχείο, η συλλογή, το γεγονός και η προέλευση όπως αυτά ορίζονται σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα. Τέλος, αφού ολοκληρωθεί η ανασκόπηση παρόμοιων προσπάθειών στην αρχαιολογική τεκμηρίωση στην Ελλάδα και διεθνώς, προτείνεται το εννοιολογικό μοντέλο μιας βάσης δεδομένων που καταγράφει τα διάφορα ανασκαφικά γεγονότα, τα ανακαλυφθέντα τεχνουργήματα αλλά και τα παραγόμενα τεκμήρια, ως κομμάτι ενός ενιαίου αρχείου κάθε ανασκαφής. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία ενός κατάστιχου για κάθε τεχνούργημα και τεκμήριο που με αφετηρία την αρχαιολογική ανασκαφή θα εμπλουτίζεται στο διηνεκές. Επομένως θα επιτυγχάνεται παράλληλα η καταγραφή της προέλευσης τόσο του αρχείου της ανασκαφής όσο και των τεχνουργημάτων που ανακαλύφθηκαν κατά την διάρκεια αυτής. Ο σχεδιασμός του εννοιολογικού μοντέλου τηε βάσης δεδομένων βασίζεται στις οντότητες του εννοιολογικού μοντέλου αναφοράς CIDOC και των επεκτάσεων που έχουν αναπτυχθεί για αυτό με σκοπό την υποστήριξη της αρχαιολογικής τεκμηρίωσης.
Abstract
Aim of this thesis is to design an information system for the support of archaeological excavations. Archaeological excavation is examined as a concept with two facets. On one hand it is examined as an “event”, as defined by Computer Science and on the other hand as a “human activity” that organically produces its own archive, as defined by Archival Science. Firstly, a brief overview is given of the theory relating to Archaeology and archaeological excavations, of the methods of knowledge representation which is essential for the development information systems, as well as, of the standards that have been developed in the domain of cultural heritage for the description and metadata semantic mapping of the information sources and their collections. Furthermore, the common ground of fundamental concepts, like “archive”, “collection”, “event” and “provenance” is studied as they are defined by different scientific domains. Lastly, after an overview of similar projects of archaeological documentation in Greece and internationally is completed, the conceptual model of a database is proposed for the documentation of different excavation events, their discovered artifacts and the produced documents, as part of a common archive of each excavation. This will result in the creation of a ledger for every artifact and document, which will be updated over time, with the starting point being the archaeological excavation. Consequently, the documentation of the provenance will have been achieved of both the excavation archive and the artifacts discovered during the excavation. The design of the database conceptual model is based on the entities of the CIDOC conceptual reference model hierarchy and the ones of its extensions that have been developed for it aiming at archaeological documentation support.