Δημογραφικές μεταβολές στην Ελλάδα και η επίδραση τους στα δημόσια οικονομικά, περίοδος 2000 - 2020
Demographic changes in Greece and their impact on public finances, period 2000 - 2020
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Ηλιάδης, Αντώνης
Ημερομηνία
2022-06-30Επιβλέπων
HYZ, ALINAΛέξεις-κλειδιά
Δημογραφία ; Γονιμότητα ; Προσδόκιμο ζωής ; Γήρανση ; Ασφαλιστικό σύστημα ; Οικονομία ; DemographyΠερίληψη
Τα δημογραφικά δεδομένα της Ελλάδας δείχνουν ότι πλέον το σοβαρότερο πρόβλημα το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη είναι το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού. Ενώ η αύξηση των θανάτων συμβαίνει συνεχώς από το 1951 και η μείωση των γεννήσεων από το 1981, το πρόβλημα δεν ήταν εμφανές διότι τόσο το φυσικό ισοζύγιο όσο και το μεταναστευτικό ισοζύγιο παρέμεναν θετικά. Λόγω της κρίσης (2009-2018), το μεταναστευτικό ισοζύγιο έγινε έντονα αρνητικό καθώς το μεταναστευτικό ρεύμα από Έλληνες και από αλλοδαπούς, προς το εξωτερικό αυξήθηκε ενώ οι εισροές μειώθηκαν. Η μείωση του πληθυσμού αρχίζει να αποτυπώνεται συνεχώς μετά το 2011 λόγω της ταυτόχρονης μείωσης των δυο κύριων παραγόντων μείωσης του πληθυσμού, του μεταναστευτικού και του φυσικού ισοζυγίου (μικρότερος αριθμός γεννήσεων από θανάτους). Οι προβλέψεις έως και το 2100, δείχνουν συνέχιση της τάσης μείωσης του πληθυσμού με μεγάλο ποσοστό αυτού να είναι άνω των 65 ετών. Η παρούσα εργασία έγινε με χρήση δευτερογενών δεδομένων και αφορά την περίοδο από το 2000-2020, μία χρονική περίοδος επαρκή για τη παρατήρηση και την καταγραφή των δημογραφικών και των δημοσιοοικονομικών αλλαγών. Για την συγκεκριμένη χρονική περίοδο παρουσιάζονται οι δημογραφικοί και οικονομικοί δείκτες με την λήψη στατιστικών στοιχείων από επίσημες πηγές. Διαπιστώθηκε η θετική σχέση της γονιμότητας με την οικονομική ανάπτυξη ενώ κύριος λόγος της μειωμένης γονιμότητας είναι η χρονική μετάθεση δημιουργίας οικογένειας και τεκνοποίησης. Ο δείκτης εξάρτησης έχει θετική σχέση με τις κοινωνικές παροχές και αρνητική με τις κοινωνικές εισφορές ως ποσοστό του ΑΕΠ. Η αύξηση του δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων αυξάνει τις συνολικές δαπάνες και την ανισότητα ενώ μειώνει τα φορολογικά έσοδα. Θα παρουσιαστούν οι δημογραφικές πολιτικές που εφαρμόζονται και οι αναγκαίες που θα πρέπει να εφαρμοστούν για την ανάσχεση των αιτιών και των επιπτώσεων της συνεχούς γήρανσης και συρρίκνωσης του πληθυσμού.
Περίληψη
The demographic data of Greece show that now the most serious problem that is in progress is the phenomenon of population ageing. While the increase in deaths has been happening continuously since 1951 and the decrease in births has been happening since 1981, the problem has not been apparent as both the natural balance and the immigration balance have remained positive. Due to the crisis (2009-2018), the immigration balance became strongly negative as the migratory flow from Greeks and foreigners increased while inflows decreased. The decrease in population begins to be reflected continuously after 2011 due to the simultaneous decrease of the two main factors of decrease of the population, the immigration and the natural balance (smaller number of births from deaths). Forecasts until 2100, show a continuation of the downward trend of the population with a large percentage of it being over 65 years. This thesis was done using secondary data and concerns the period from 2000 - 2020, a period of time sufficient for the observation and recording of demographic and fiscal changes. For this period will be presented demographic and economic indicators by obtaining statistics from official sources. The analysis confirmed the positive relationship between fertility and economic development, while the main reason for the reduced fertility is the postponement of childbearing and family creation. The dependency ratio has a positive relationship with social benefits and a negative one with social contributions as a percentage of GDP. Increasing the old-age dependency ratio increases overall public spending, reduces tax revenue and increases inequality. Will be presented the policies implemented and the necessary ones to be implemented to curb the causes and effects of the continuous ageing and shrinking of the population.