Η συντήρηση σε συνδιαλλαγή με το κοινό: Διερεύνηση του θεωρητικού πλαισίου και των τάσεων εξωστρέφειας της επιστημονικής κοινότητας

Κανελλοπούλου, Ελένη

Conservation conversing with the public: Investigation of the theoretical framework and of extroversion trends of the scientific community

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Κανελλοπούλου, Ελένη

Date

2022-08-03

Advisor

Stefanis, Nikolaos-Alexios

Διπλωματική εργασία (8.427Mb)

Keywords

Πολιτιστική κληρονομιά ; Συντήρηση ; Εξωστρέφεια ; Θεωρία συντήρησης ; Ερωτηματολόγια ; Άποψη συντηρητών ; Αντίληψη κοινού

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία επιχειρείται να διερευνηθεί το ζήτημα της εξωστρέφειας του επαγγέλματος της συντήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, εστιάζοντας κυρίως στην επικοινωνία του έργου της προς το κοινό. Διερευνώντας την εξέλιξη του θεωρητικού πλαισίου της συντήρησης, αλλά και την άποψη τόσο της επιστημονικής κοινότητας των συντηρητών όσο και του κοινού της πολιτιστικής κληρονομιάς, αποτυπώνονται οι σύγχρονες τάσεις γύρω από το ζήτημα της εξωστρέφειας και της ευρύτερης σχέσης μεταξύ συντήρησης και κοινού. Η παρούσα εργασία επομένως αποσκοπεί να αποτελέσει ένα ενδοσκοπικό στιγμιότυπο αλλά και αφορμή για αναστοχασμό και περαιτέρω διάλογο μεταξύ των συντηρητών, σε μια προσπάθεια προσέγγισης της συντήρησης όχι μόνο ως μια επιστημονική και τεχνική διαδικασία, αλλά και ως ένα φαινόμενο θεμελιωδώς ανθρωποκεντρικό. Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιείται μία ανασκόπηση των ιστορικών θεωρητικών προσεγγίσεων της συντήρησης από το 19ο αιώνα μέχρι και την υιοθέτηση της κλασικής θεωρητικής προσέγγισης κατά την μεταπολεμική περίοδο, η οποία σφραγίζεται με το Χάρτη της Βενετίας το 1964 και την επικράτηση της επιστημονικής μεθοδολογίας. Στη συνέχεια εξετάζονται οι σύγχρονοι θεωρητικοί προβληματισμοί που αναδύονται ήδη από τα τέλη του 20ου αιώνα γύρω από τις εδραιωμένες πλέον αρχές και πρακτικές της συντήρησης, οι οποίοι αρχικά στρέφουν τη συζήτηση προς τις πολλαπλές και συχνά αντικρουόμενες αξίες που φέρουν τα αντικείμενα συντήρησης. Η νέα αυτή συνθήκη προβληματισμού ως προς τον ευρύτερο στόχο και το σύγχρονο ρόλο της συντήρησης στην κοινωνία εξελίσσεται θεωρητικά και οδηγεί στις αρχές του 21ου αιώνα σε πιο ανθρωποκεντρικές τάσεις τη συντήρηση. Σε αυτές τις νέες τάσεις βασίστηκε και ο σχεδιασμός των δύο ερωτηματολόγιων που αφορούν τη διερεύνηση της άποψης συντηρητών και επισκεπτών πολιτιστικής κληρονομιάς γύρω από ζητήματα της μεταξύ τους σχέσης και του ευρύτερου ζητήματος της εξωστρέφειας του επαγγέλματος. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται αναλυτικά και σε συνδυασμό με τις θεωρητικές εξελίξεις γίνεται ιδιαιτέρως εμφανής η επιθυμία για μια στροφή προς μια πιο εξωστρεφή στάση, ενώ συγχρόνως εντοπίζονται σημεία ενδιαφέροντος, η βαθύτερη διερεύνηση των οποίων θα μπορούσε να δημιουργήσει μια συνθήκη αυξημένου οφέλους μεταξύ συντήρησης, κοινού και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Abstract

In this thesis, the issue of extroversion regarding the profession of conservation of cultural heritage is investigated, focusing mainly on the communication of conservation actions to the public. By investigating the evolution of the theoretical framework of conservation, but also the point of view of both the scientific community of conservators and the public of cultural heritage, the contemporary trends around the issue of extroversion and the wider relationship between conservation and the public are captured. The present thesis therefore aims to be an introspective snapshot, but also an occasion for reflection and further dialogue among conservators, in an effort to approach conservation, not only as a scientific and technical process, but also as a fundamentally human-centered phenomenon. In this context, a review of the historical theoretical approaches to conservation from the 19th century until the adoption of the classical theoretical approach in the post-war period, sealed with the Charter of Venice in 1964 and the prevalence of the scientific methodological approach, is conducted. Contemporary theoretical concerns, which have emerged since the end of the 20th century related to established conservation principles and practices, are examined, emphasizing the multiple and often conflicting values carried by conservation objects. These recent concerns and reflections regarding the broader goal and the modern role of conservation in society are evolving theoretically, thus leading to more human-centered conservation trends in the 21st century. Based on these new trends, two questionnaires were developed, concerning the opinion of both cultural heritage conservators and visitors, regarding not only the relationship between them, but also the wider issue of extroversion in the field of conservation. The questionnaire results are presented in detail and in conjunction with the theoretical developments, a desire for a shift towards a more extroverted attitude becomes particularly evident, while, at the same time, certain issues are identified, whose deeper investigation could lead to an increased benefit regarding the interrelation between conservation, public and cultural heritage.