Διερεύνηση της σχέσης επιβάρυνσης και οικογενειακής στήριξης οικογενειακών φροντιστών ασθενών με χρόνια νοσήματα

Abstract

Εισαγωγή: Οι περισσότεροι χρόνιοι ασθενείς έχουν οικογένειες που παρέχουν κάποιο επίπεδο φροντίδας και υποστήριξης. Η επιβάρυνση που βιώνουν οι οικογενειακοί φροντιστές περιλαμβάνει οποιοδήποτε παράγοντα διαταράσσει την ζωή τους και επιδρά στην υγεία, τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, την εργασία, τα οικονομικά, την κοινωνική ζωή και τον ελεύθερο χρόνο τους. Η επιβάρυνση σχετίζεται με την εμπειρία που βιώνει ο οικογενειακός φροντιστής ως αποτέλεσμα της καθημερινής φροντίδας του ασθενή που πιθανώς επηρεάζεται από το αίσθημα της οικογενειακής υποστήριξης που λαμβάνει. Σκοπός: της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί η σχέση επιβάρυνσης και οικογενειακής υποστήριξης σε οικογενειακούς φροντιστές ατόμων με χρόνια νοσήματα. Υλικό και Μέθοδος: Στην έρευνα έλαβαν μέρος 150 συμμετέχοντες, φροντιστές ασθενών με χρόνια νοσήματα. Χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο κοινωνικοδημογραφικών και άλλων δεδομένων, το οποίο κατασκευάστηκε μετά από μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας, το Ζarit Burden Ιnterview (ZBI) και το Family Support Scale. Αποτελέσματα: Το δείγμα αποτελούνταν από 150 άτομα με μέση ηλικία τα 57 έτη και με την πλειοψηφία να είναι γυναίκες (70,7%). Οι περισσότερες φροντιστές ήταν έγγαμοι (48,7%), σχέση τέκνου - πατέρα είχαν το 21,3% και τέκνου – μητέρας το 22%. Σαν σημαντικό άτομο, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων επέλεξε τους συγγενείς (72,7%) και το 44% απάντησε ότι μένει στο ίδιο σπίτι/διαμέρισμα με τον ασθενή. Σχετικά με το επίπεδο εκπαίδευσης, το 46% αναφέρει ότι έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση, ενώ το 46% απόφοιτοι λυκείου. Σχετικά με ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου, οι 107 από τους 150 απάντησαν αρνητικά (71,3%). Το 91,3% δήλωσαν ότι λαμβάνουν κάποιο επίδομα για την φροντίδα του χρόνιου ασθενή τους, το 35,3% αναφέρει τα 2-3 έτη συνολικής φροντίδας και 2 ως 8 ώρες φροντίδας ημερησίως παρέχει το 72,7%. Η πλειοψηφία (56%) απάντησε ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα υγείας και το 18% δήλωσε ότι έχει μυοσκελετικά προβλήματα. Αναφορικά με τη βαθμολογία στην Κλίμακα Αξιολόγησης Επιβάρυνσης ZBI, οι φροντιστές του δείγματός της παρούσας μελέτης καταγράφουν τα υψηλά ποσοστά επιβάρυνσης από την κατώτατη (καθόλου ως ήπια 25.3%) ως τη μέτρια προς σοβαρή βαθμολογία (ήπια ως μέτρια 38,7% και μέτρια ως σοβαρή 33,7%). Φάνηκε οι γυναίκες να παρουσιάζουν μεγαλύτερη επιβάρυνση σε σχέση με τους άνδρες, οι φροντιστές με αναφερόμενα προβλήματα υγείας να έχουν μεγαλύτερη επιβάρυνση και καμία άλλη ανεξάρτητη μεταβλητή δεν σχετίστηκε με την επιβάρυνση του φροντιστή. Στην Κλίμακα της αίσθησης της οικογενειακής υποστήριξης (FSS), οι γυναίκες δήλωσαν αυξημένη αίσθηση οικογενειακής υποστήριξης σε σύγκριση με τους φροντιστές που ανήκουν στο ανδρικό φύλο (75 ± 19 έναντι 29 ± 7, p=0.001). Τελος επιβεβαιώθηκε η ερευνητική υπόθεση καθώς βρέθηκε ότι όσο μειώνεται η οικογενειακή υποστήριξη, τόσο τείνει να αυξάνεται η επιβάρυνση του οικογενειακού φροντιστή. Συμπεράσματα: Η θετική συσχέτιση που βρέθηκε στην παρούσα μελέτη μεταξύ της επιβάρυνσης των φροντιστών ατόμων με χρόνιες παθήσεις και της οικογενειακής υποστήριξης που λαμβάνουν δείχνει ότι οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να λαμβάνουν όλα τα εκπαιδευτικά και συμβουλευτικά μέτρα για την ανακούφιση των φροντιστών υποδεικνύοντας τους την ανάγκη να ζητούν και να λαμβάνουν υποστήριξη και από άλλα μέλη της οικογένειας ώστε να μπορέσουν να φέρουν εις πέρας το δύσκολο και επιβαρυντικό φορτίο της φροντίδας.