Ακτινοθεραπεία προστάτη και ποιότητα ζωής ασθενών

Κουτσνιασβίλι, Σοπίκο

Prostate radiotherapy and quality of life

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Κουτσνιασβίλι, Σοπίκο

Date

2022-11-15

Advisor

Παπαβασιλείου, Περικλής

Κutsniashvili_20028.pdf.pdf (3.758Mb)

Keywords

Quality of life ; Prostate radiotherapy

Abstract

Ο καρκίνος του προστάτη αφορά την ύπαρξη κακοήθειας στη περιοχή του προστάτη αδένα. Πρόκειται για μία από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες νόσους παγκοσμίως, ενώ την ίδια στιγμή που αποτελεί και την πιο συχνή μορφή καρκίνου στο ανδρικό φύλο. Οι επιπτώσεις του καρκίνου του προστάτη μπορεί να εμφανιστούν τόσο σε σωματικό επίπεδο, όσο και σε συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο. Ο κύριος σκοπός της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας είναι η αύξηση της επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο του προστάτη και η ελαχιστοποίηση των προβλημάτων και των παρενεργειών από τις ακτινοθεραπείες που ακολουθούνται. Ο στόχος της συγκεκριμένης μεταπτυχιακής ερευνητικής εργασίας είναι η αξιολόγηση της ποιότητας ζωής των ασθενών με καρκίνο του προστάτη μετά την ακτινοθεραπεία, ώστε να παρέχεται η βέλτιστη φροντίδα σε αυτούς. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο «Γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο» στη Λεμεσό της Κύπρου, από το Μάϊο του 2022 έως και τον Οκτώβριο του 2022. Το δείγμα, που χρησιμοποιήθηκε, αποτελείται από 30 ασθενείς, ηλικίας 50 έως 75 ετών, με καρκίνο του προστάτη, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε ακτινοθεραπεία. Οι 30 ασθενείς που επιλέχθηκαν, συμπλήρωσαν τρία (3) ερωτηματολόγια ανά τρεις (3) μήνες, σε κάθε προγραμματισμένο επανέλεγχο με τον Ακτινοθεραπευτή-Ογκολόγο, για το διάστημα 3 μήνες μετά την ακτινοθεραπεία έως και 18 μήνες μετά την ακτινοθεραπεία. Τα ερωτηματολόγια συνολικά εμπεριείχαν 23 ερωτήσεις. Το 1ο ερωτηματολόγιο «EPIC-CP», μελέτησε με δέκα (10) ερωτήσεις γενικά τις τοπικές παρενέργειες που μπορεί να προκύψουν από την ακτινοθεραπεία στη περιοχή του προστάτη αδένα. Το 2ο ερωτηματολόγιο «IIEF-5», ανέλυσε με πέντε (5) ερωτήσεις τη στυτική δυσλειτουργία κατά τη σεξουαλική επαφή/πράξη. Το 3ο ερωτηματολόγιο «IPSS», μελέτησε με επτά (7) ερωτήσεις τα συμπτώματα που αφορούσαν τη λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος. Μέσα από την έρευνα προέκυψε πως η ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο του προστάτη είναι σχετικά μειωμένη σε κάποιες κατηγορίες, οι οποίες είτε αφορούν τη λειτουργικότητα του ασθενούς, είτε την ψυχολογία είτε τα συναισθήματα αυτού. Μετά τις αναλύσεις, τα αποτελέσματα από το ερωτηματολόγιο «EPIC-CP» έδειξαν πως υπήρχε μείωση των τιμών στη βαθμολογία των τοπικών παρενεργειών του καρκίνου του προστάτη. Στη συνέχεια, τα αποτελέσματα από τις αναλύσεις του ερωτηματολογίου «IIEF-5» παρουσίασαν πως οι 14 από τους 30 ασθενείς του δείγματος είχαν αυξημένη στυτική λειτουργία μετά το πέρας των 18 μηνών από την ολοκλήρωση της ακτινοθεραπείας σε σύγκριση με τους πρώτους 3 μήνες θεραπείας, ενώ οι υπόλοιποι 16 ασθενείς του δείγματος ανήκαν στη κατηγορία με σοβαρές στυτικές δυσλειτουργίες. Τέλος, τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου «IPSS» έδειξαν πως, στους μισούς ασθενείς του δείγματος (15 ασθενείς από τους 30) υπήρξε αύξηση των συμπτωμάτων του ουροποιητικού συστήματος, όμως ο μέσος όρος της βαθμολογίας μειώθηκε μετά το πέρας των 18 μηνών από την ολοκλήρωση της ακτινοθεραπείας και οι ασθενείς του δείγματος κατατάχθηκαν στη κατηγορία με ήπιες ουροποιητικές δυσλειτουργίες. Η κατάλληλη αντιμετώπιση αυτής της ξεχωριστής ομάδας ασθενών, προϋποθέτει να λαμβάνεται υπόψη η ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών ως μία έννοια με πολλές διαστάσεις, η οποία εξαρτάται από διάφορες μεταβλητές και παράγοντες που αφορούν την ασθένεια, το σχήμα της θεραπείας και το πνευματικό επίπεδο των ασθενών.

Abstract

Prostate cancer refers to the presence of malignancy in the prostate gland. It is one of the most frequently occurring diseases at an international level and the most common type of cancer seen in males. However, consequences of prostate cancer can occur not only on a physical level, but also on a psychological and social level. The main goal of medical science is to increase survival of prostate cancer patients and determine the problems they face that mainly concern side effects from the treatments they are following. The purpose of this research is the evaluation of quality of life of prostate cancer patients after radiation therapy in order to provide optimal care. The study was conducted at «The German Oncology Center» in Limassol, Cyprus from May 2022 to October 2022. The sample used is comprised of 30 patients, between the ages of 50 to 70, with prostate cancer, who received radiation therapy. The 30 selected patients were asked to answer three (3) questionnaires every 3 months at every scheduled follow-up with the radiotherapy oncologist for the period of 3 to 18 months following completion of radiation therapy. The questionnaires included a total of 23 questions. The 1st questionnaire «EPIC-CP» consisted of ten (10) questions, regarding the general local side effects that may arise from radiation therapy in the area of the prostate gland. The 2nd questionnaire «IIEF-5» consisted of five (5) questions, relating erectile dysfunction during sexual intercourse. The 3rd «IPSS» questionnaire consisted of seven (7) questions evaluating the symptoms related to the functioning of the urinary system. The study showed that the quality of life of prostate cancer patients is relatively decreased is some of the categories, which include the functionality, the psychology, or the emotions of these patients. The analyses of the results retrieved from the «EPIC-CP» questionnaire indicated a decrease in the score values of local side effects of prostate cancer. Analyses of the «IIEF-5» questionnaire indicated that 14 out of 30 patients from the sample had increased erectile function after 18 months from the conclusion of the radiation therapy in comparison with the first three months of treatment. While 16 out of the 30 patients of the sample belonged to the category of patients with severe erectile dysfunction. Finally, the «IPSS» questionnaire results indicated that half of the sample patients (15 out of 30) had increased urinary system symptoms, but the average scores were decreased after 18 months form the conclusion of radiotherapy, therefore placing these patients in the category of mild urinary system dysfunction. The appropriate treatment of this distinct group of patients requires considering the quality of life of cancer patients as a multidimensional concept, which depends on various variables and factors concerning the disease, the treatment regimen, and the spiritual level of the patients.