Η ιατρική και νοσηλευτική στην αρχαία και Μεγάλη Ελλάδα

Ζαγοριανάκου, Νεκταρία-Σταυρούλα

Medicine and nursing in ancient and Magna Greece

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Ζαγοριανάκου, Νεκταρία-Σταυρούλα

Date

2023-02-10

Advisor

Ντουνιάς, Γεώργιος

Ιατρική και Νοσηλευτική (3.701Mb)

Keywords

Ιατρική ; Ασκληπιός ; Ιπποκράτης ; Υγεία ; Επίδαυρος ; Κως ; Πυθαγόρας ; Ιπποκρατική συλλογή ; Όρκος του Ιπποκράτη ; Medicine ; Ομηρική ιατρική ; Νοσηλευτική

Abstract

Η Ιατρική και Νοσηλευτική στην αρχαία καθώς και στη μεγάλη Ελλάδα πέρασαν μεταβατικές περιόδους. Καθοριστική σημασία στον διαχωρισμό αυτών των εποχών ήταν μια από τις λαμπρές προσωπικότητες του 5ου αιώνα π.Χ. Ο Ιπποκράτης ο Κώος και για αυτό το λόγο συνηθίζεται να μιλούμε για την Προ Ιπποκρατική περίοδο, την Ιπποκρατική και την Μέτα Ιπποκρατική ή Ελληνιστική περίοδο. Σκοπός της εργασίας είναι η παρουσίαση των πηγών οι οποίες μπορούν να διαφωτίσουν για τις αρχές των αρχαίων Ελλήνων θεραπευτών. Το υλικό αποτέλεσαν βιβλία, τα δυο Ομηρικά έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια. Η Ομηρική Ιατρική, και κυρίως η Ιλιάδα περιγράφει τους πρώτους στρατιωτικούς γιατρούς, τους γιούς του Ασκληπιού, Μαχάων και Ποδαλείριο. Θεραπεύουν είτε στο πεδίο της μάχης, είτε σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, υγιείς στρατιώτες που έχουν όμως υποστεί τραύματα, άλλοτε επιφανειακά και άλλοτε κρίσιμα για την επιβίωση. Ο Πυθαγόρας και η Ιατρική Σχολή του Κρότωνα, στη Μεγάλη Ελλάδα επηρέασαν την Ιατρική σκέψη και κριτική. Στην Προ Ιπποκρατική περίοδο στη συγκεκριμένη εργασία, παρουσιάζεται η θεοκρατική Ιατρική των Ασκληπιείων, ο Θεός Ασκληπιός, τα μεγαλύτερα Ασκληπιεία και η λειτουργία τους στον Ελλαδικό χώρο και στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου. Υλικό χρήσιμο έδωσαν αρχαιολογικά ευρήματα που εκτίθενται σε διάφορα μουσεία της χώρας και του εξωτερικού από τα πιο σημαντικά Ασκληπιεία του Ελλαδικού και του ευρύτερου χώρου της Μεσογείου. Τα αναθήματα, οι στήλες με τις θεραπείες διαφωτίζουν τη θεραπευτική σκέψη της εποχής. Η ίαση επιτυγχάνεται μέσω της εμφάνισης του Θεού Ασκληπιού, στο Άβατον κατά τη διάρκεια της εγκοίμησης. Μελετήθηκε και παρουσιάζεται ο Όρκος του Ιπποκράτη, καθώς και η Ιπποκρατική Συλλογή (Corpus Hippocraticum), μια σειρά από εξήντα περίπου ιατρικά συγγράμματα, στα οποία παρουσιάζονται οι ιδέες, οι θεωρίες και οι πρακτικές της Ιπποκρατικής Ιατρικής. Την περίοδο που όλες οι μεγάλες αλλαγές στη διανόηση συντελούνται στον Ελλαδικό χώρο, ο Ιπποκράτης κατορθώνει με το έργο να οδηγήσει την Ιατρική σε επιστήμη βασισμένη στον ορθολογισμό, την παρατηρητικότητα, την έρευνα. Αποδεσμεύει την Ιατρική από δεισιδαιμονίες, από θαύματα, προκαταλήψεις.

Abstract

Medicine and Nursing in ancient and Great Greece (Magna Grecia), went through transitional periods. Of decisive importance in the separation of these eras, was the influence of one of the great personalities of the 5th century BC. Hippocrates from Kos. For that reason it is customary to refer to the Pre-Hippocratic period, the Hippocratic and the post Hippocratic or Hellenistic period. Purpose of this study is to present the sources which can enlighten us on the principles of the ancient Greek healers. The sources are the two Homeric epics, the Iliad and the Odyssey. Homeric Medicine, mainly the Iliad, describes the first military doctors, the sons of Asclepios, Machaon and Podaleirius. They treat, either on the battlefield, or in specially configured places, healthy, slightly injured or grievously wounded soldiers. Pythagoras and the Medical School of Croton, in Magna Grecia, influenced the way of thinking in Medicine. In the Pre-Hippocratic period, in this study, is presented the theocratic Medicine of the Asclepiads, God Asclepius, the largest Asclepia and their function in Greek area and in the wider area of the Mediterranean. Archaeological findings, in various museums of the country and abroad, provided material from the most important Asclepia of Greek and Mediterranean area. The anathemata, the columns with the cures illuminate the healing through that period of time. Healing was achieved through the appearance of God Asclepius, to the Avaton, during the sleep. The Hippocratic Oath as well the Hippocratic Collection (Corpus Hippocraticum), has been studied and is being presented, a series of approximately sixty medical writings. In them the ideas, theories and practices of Hippocratic Medicine are being presented. During the period in which all the great changes in human thinking are carried out in the Greek area, Hippocrates manages through his great work to establish medicine as a science based in reasoning, observation and research. He liberates Medicine from the bonds of superstition, miracles, prejudices.