Ο ρόλος της διατροφής σε παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος και του συνδετικού ιστού

Νάσιου, Καλλιόπη

The role of nutrition in diseases of the muscosceletal system and connective tissue

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Νάσιου, Καλλιόπη

Date

2023-03

Advisor

Vassilakou, Tonia

Νάσιου mdy18036.pdf (2.134Mb)

Keywords

Ρευματικά νοσήματα ; Μυοσκελετικές παθήσεις ; Ρευματοειδής αρθρίτιδα ; Οστεοαρθρίτιδα ; Ουρική αρθρίτιδα ; Οστεοπόρωση ; Δίαιτα -Διατροφή ; Μεσογειακή δίαιτα ; Αντιφλεγμονώδης δίαιτα ; Αντιοξειδωτική δίαιτα

Abstract

Οι παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος και του συνδετικού ιστού είναι χρόνιες συστηματικές φλεγμονώδεις παθήσεις οι οποίες οδηγούν σε βλάβες των ιστών και των οργάνων του σώματος και αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η επιλογή της ρευματοειδούς αρθρίτιδας (ΡΑ), της οστεοαρθρίτιδας (ΟΑ), της οστεοπόρωσης (ΟΠ) και της ουρικής αρθρίτιδας, έγινε με βάση τον αυξημένο επιπολασμό τους στον γενικό πληθυσμό σε σύγκριση με άλλα νοσήματα που συμπεριλαμβάνονται σε αυτή την ομάδα παθήσεων, καθώς και τα σημαντικά αυξημένα ποσοστά νοσηρότητας, αναπηρίας και θνησιμότητας που επιφέρουν στους πάσχοντες από αυτά. Η φαρμακευτική θεραπεία σε συνδυασμό με τις τροποποιήσεις του τρόπου ζωής στοχεύουν στην επιβράδυνση ή και αποτροπή εξέλιξης των ασθενειών. Ο ρόλος της διατροφής παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού φαίνεται ότι συμβάλλει στην παθογένεση και πρόγνωση των μυοσκελετικών νοσημάτων. Σε σχέση με τα διάφορα μοντέλα διατροφής, το μεσογειακό διατροφικό πρότυπο παρέχει μεγαλύτερη ευεργετική και προστατευτική δράση. κυρίως λόγω των αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων των θρεπτικών συστατικών του. Σκοπός: Σκοπός της παρούσης διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση, η ανάδειξη και η κριτική αξιολόγηση των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί την τελευταία δεκαετία σχετικά με την επίδραση διαφόρων διατροφικών μοντέλων με εστίαση στη μεσογειακή διατροφή (ΜΔ) ως επικουρική θεραπεία στην ενεργότητα, στην πρόληψη και την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση των μυοσκελετικών παθήσεων και των παθήσεων του συνδετικού ιστού. Υλικό και Μέθοδος: Η εργασία αποτελεί μία συστηματική ανασκόπηση μελετών. Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση αρθρογραφίας στις βάσεις δεδομένων: Pubmed, ScienceDirect και Cochrane, η οποία βασίστηκε στη λίστα ελέγχου PRISMA. Αποτελέσματα: 15 μελέτες συμπεριλήφθηκαν με στόχο να αξιολογήσουν την επίδραση της ΜΔ στις μυοσκελετικές και τις παθήσεις του συνδετικού ιστού. Από τις 4 μελέτες που αφορούν τη σχέση της ΜΔ και της ΡΑ, 1 μελέτη ανέδειξε θετική επίδραση της κατανάλωσης MUFΑ (συστατικό της ΜΔ) στον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου, 1 μελέτη ανέφερε ευεργετικά αποτελέσματα της αντιφλεγμονώδους διατροφής στην δραστηριότητα της νόσου, ενώ σε 2 μελέτες δεν παρατηρήθηκε καμία συσχέτιση επίδρασης της μεσογειακής διατροφής αλλά και της κατανάλωσης αλκοόλ στον κίνδυνο εμφάνισης της ΡΑ. Οι 5 μελέτες για την ΜΔ και την ΟΑ κατέδειξαν θετική επίδραση της τήρησης της ΜΔ στην απώλεια βάρους, μείωση του πόνου και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, μείωση των τιμών των προφλεγμονωδών δεικτών, χαμηλό επιπολασμό της ΟΑ γόνατος, βελτίωση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής των πασχόντων. Από τις 3 μελέτες που διερεύνησαν την σχέση ΜΔ και ΟΠ παρατηρήθηκε ευεργετική επίδραση της τήρησης της ΜΔ σε συνδυασμό με την κατανάλωση έξτρα παρθένου ελαιόλαδου (VOO) και συμπληρωμάτων ασβεστίου στην υγεία των οστών σε 2 από αυτές, ενώ σε 1 μελέτη δεν βρέθηκε συσχέτιση. Τέλος, οι 3 μελέτες που αφορούν την σχέση ΜΔ και ουρικής αρθρίτιδας ανέδειξαν μείωση των επιπέδων του ουρικού οξέος, απώλεια βάρους και προστατευτική δράση ως προς τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου σε εθελοντές με μεγαλύτερη συμμόρφωση στη ΜΔ.Αναλύθηκαν συνολικά 15 μελέτες για να αξιολογήσουν την επίδραση της ΜΔ σε ασθενείς με παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος και του συνδετικού ιστού με την πλειοψηφία των μελετών να υποδεικνύουν τον θετικό ρόλο του μεσογειακού διατροφικού προτύπου στην πρόληψη και εξέλιξη αυτών των παθήσεων. Συμπεράσματα: Η υιοθέτηση του μεσογειακού διατροφικού προτύπου μπορεί να προάγει την πρόληψη και να επηρεάσει θετικά την πορεία των παθήσεων του μυοσκελετικού συστήματος και του συνδετικού ιστού όπως της ΡΑ, της ΟΑ, της ΟΠ και της ουρικής αρθρίτιδας, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών. Λόγω των ελλιπών επιδημιολογικών δεδομένων κρίνεται αναγκαία η διενέργεια περισσότερων μελετών ώστε να οδηγηθούμε σε πιο σαφή συμπεράσματα που να αφορούν τον γενικό πληθυσμό.

Abstract

Diseases of the musculoskeletal system and connective tissue are chronic systemic inflammatory diseases that lead to damage to body tissues and organs and are one of the leading causes of disability worldwide. The choice of rheumatoid arthritis (RA), osteoarthritis (OA), osteoporosis (OP) and gout was based on their increased prevalence in the general population compared to other diseases included in this category, as well as the significantly increased burden of morbidity, disability and mortality rates for the patients. Drug therapy in combination with lifestyle modifications aim to slow down or even prevent the progression of the diseases. The role of nutrition is of particular interest, since it seems to contribute to the pathogenesis and prognosis of musculoskeletal diseases. The Mediterranean dietary pattern seems to provide significant beneficial and protective effects mainly due to the anti-inflammatory and antioxidant properties of its nutrients. Aim: The aim of the present study is to investigate, highlight and critically assess studies that have been conducted during the last decade on the effect of various dietary models focusing on the Mediterranean diet (MD) as a complementary therapy on the manifestation, prevention and optimal treatment of these diseases. Material and Method: The study is a systematic review. A literature search was performed in Pubmed, ScienceDirect and Cochrane databases, based on the PRISMA checklist. Results: 15 studies were included to evaluate the effect of the MD on the diseases of musculoskeletal system and connective tissue. Of the 4 studies concerning the relationship between MD and RA 1 study showed a positive effect of MUFA consumption (a component of MD) on the risk of developing the disease, 1 study reported beneficial effects of anti-inflammatory diet on disease activity, while in 2 of them no association was odserved between the effect of the MD and alcool consumption on the risk of RA. In 5 studies regarding MD and OA a positive effect of the adherence to MD on weight loss, reduction of pain and depressive symptoms, reduction of pro-inflammatory markers, low prevalence of knee OA, improvement of functionality and quality of life of patients was found. Of the 3 studies that investigated the relationship between MD and OP a beneficial effect of adherence to the MD, in combination with virgin olive oil (VOO) consumption and use of calcium supplements on bone health was observed ih 2 of them, while in 1 study no association was found. Finally, 4 studies concerning the relationship between the MD and gout showed reduction in uric acid levels, weight loss and a protective effect on the risk of developing the disease in volunteers with greater adherence to MD. A total of 15 studies were analysed to evaluate the effect of MD in patients with rheumatic diseases with the majority of the studies indicating the positive role of the Mediterranean dietary pattern in the prevention and progression of the diseases. Conclusions: The adoption of the Mediterranean dietary pattern may promote the prevention and positively influence the course of the diseases of musculoskeletal system and connective tissue such as RA, OA, OP and gout by improving the quality of life of patients. More studies are needed, in order to derive clearer conclusions concerning the general population.he studies indicating the positive role of the Mediterranean dietary pattern in the prevention and progression of the diseases.