Νομοθεσία, ιστορία και μεθοδολογία των συστημάτων αξιολόγησης αμπελουργικών ζωνών στη Γαλλία και του χαρακτηρισμού αμπελώνων Grand cru και Premier cru: Δυνατότητες εφαρμογής στην Ελλάδα και τον Νέο Κόσμο

Kαβαλλάρη, Πετρούλα

Legislation, history and methodology of terroir evaluation systems in France and characterization of Grand cru and Premier cru vineyards: Potential of application in Greece and the New World

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Kαβαλλάρη, Πετρούλα

Date

2023-09-25

Advisor

Μπερής, Ευάγγελος

Πτυχιακή MSc Πετρούλα Καβαλλάρη (1).pdf (3.900Mb)

Δήλωση Συγγραφέα.pdf (165.9Kb)

Keywords

Terroir ; Ταξινόμηση ; Cru ; Διαχωρισμός ; Υποζώνες

Abstract

Η παρούσα διατριβή παρουσιάζει τη μεθοδολογία των συστημάτων αξιόλογησης των αμπελουργικών ζωνών στις μεγαλύτερες οινικές περιοχές της Γαλλίας ξεκινώντας από μια ιστορική αναδρομή η οποία δίνει τα πρώτα στοιχεία του πως οριοθετήθηκαν αμπελουργικά οι περιοχές αυτές. Βασική έννοια κατάταξης είναι το terroir το οποίο διαμορφώνεται τόσο από αβιοτικούς όσο και από βιοτικούς παράγοντες. Σε περιοχές όπως η Βουργουνδία σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε το terroir για τη δημιουργία συστήματος αξιολόγησης βασισμένο σε κατηγοριοποίηση επιπέδων Grand cru και Premier cru. Στο Μπορντό ωστόσο οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες οδήγησαν στην ταξινόμηση του 1855 η οποία υπέδειξε πέντε διαφορετικά επίπεδα κατάταξης των διαφόρων κοινοτήτων της περιοχής βασισμένα στην τότε φήμη των Chateaux. Στο Saint Emillion λόγω ύπαρξης πολύ ποιοτικών terroir διαμορφώθηκε ξεχωριστό σύστημα κατάταξης που διαρθρώνεται σε τρία επίπεδα. Αντίστοιχα δικά τους συστήματα έχουν και οι περιοχές της Αλσατίας, της Καμπανίας, του Λίγηρα και του Ροδανού. Το 1935 θεσπίστηκε η νομοθεσία για τα κρασιά Προστατευομένης Ονομασίας προέλευσης ώστε να αναγνωριστούν παραδοσιακές τεχνικές οινοποίησης και ποικιλίες σταφυλιών, να οριοθετηθεί ο τρόπος οινοποίησης των κρασιών από κάθε περιοχή και να αποφευχθούν φαινόμενα απάτης των καταναλωτών. Περιοχές του Παλαιού αλλά και του Νέου Κόσμου εμπνεύστηκαν από τα συστήματα ταξινόμησης των γαλλικών περιοχών και διαμόρφωσαν δικά τους συστήματα. Στην Αμερική το σύστημα AVA (American Viticultural Area) οριοθέτησε αμπελουργικές περιοχές με ιδιαίτερα γεωγραφικά χαρακτηριστικά και παράδοση στην παραγωγή κρασιού και έδωσε ακόμη τον όρο sub-AVA για περιοχές εντός ενός AVA με ακόμη πιο ιδιαίτερα γεωγραφικά χαρακτηριστικά. Στην Αυστραλία το σύστημα κατάταξης βασίζεται κυρίως στις γεωγραφικές περιοχές όπως και στην Νέα Ζηλανδία όπου και εφορμόστηκε μόλις το 2017. Στον Καναδά το σύστημα ταξινόμησης ονομάζεται Vintners Quality Alliance και βασίζεται σε ονομασίες προέλευσης. Στη Χιλή υπάρχει κατηγοριοποίηση με βάση την απόσταση των αμπελώνων από την ακτή αλλά και συστήματα γεωγραφικής ένδειξης και ονομασίας προέλευσης. Τέλος στην Ιταλία και την Ισπανία η κατηγοριοποίηση βασίζεται στην ονομασία προέλευσης για τα υψηλότερης ποιότητας κρασιά. Η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη διερεύνησης των terroir με νεότερες μεθόδους και ακριβέστερη τεχνολογία έχει οδηγήσει το επιστημονικό κοινό σε πολύ ενδιαφέρουσες έρευνες. Μέθοδος η οποία χρησιμοποιεί νέο τύπο Decision Support Systems με τη βοήθεια τεχνολογίας γεωχωρικής πλατφόρμας μπορεί να παρέχει ένα σημαντικό διαδικτυακό λειτουργικό εργαλείο για υψηλής ποιότητας αμπελοκαλλιέργεια. Σε άλλη έρευνα εφαρμόζεται ένα υβριδικό σύστημα αξιολόγησης της γης και το οποίο αποτελεί μία νέα δυναμική διαδικασία διαχωρισμού αμπελουργικών ζωνών που μπορεί να ενσωματώσει τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στη μεταβολή της ποιότητας του σταφυλιού και να αξιολογήσει την ανθεκτικότητα του terroir. Σε άλλη έρευνα εφαρμόζεται ψηφιακή χαρτογράφηση που αφορά το χωροταξικό χαρακτηρισμό των ζωνών που είναι πιθανό να παράγουν σταφύλια ή κρασιά παρόμοιας σύνθεσης επιτρέποντας τη λήψη στοχευμένων λειτουργικών αποφάσεων να εφαρμοστούν στα διάφορα στάδια παραγωγής. Σε άλλη έρευνα η οποία βασίστηκε στην ανάπτυξη ενός Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών (Geographic Information System - GIS) και χρησιμοποίησε πολυμεταβλητή χαρτογράφηση με ανάλυση κύριων συνιστωσών και διαδικασίες ομοδοποίησης, σκοπός ήταν να εξεταστούν και να συγκριθούν οι υπάρχουσες Προστατευόμενες Ονομασίες Προέλευσης στις οινοπαραγωγικές περιοχές της βορειοδυτικής Ιβηρικής χερσονήσου. Οι παραπάνω έρευνες μπορούν να προσαρμοστούν και να εφαρμοστούν στις οινικές περιοχές της Ελλάδας, οι οποίες σήμερα βάση νομοθεσίας είναι 33, καθώς σε αρκετές από αυτές εμφανίζεται μεγάλη παραλλακτικότητα στα εδάφη που οδηγεί σε διαφορετική ποιότητα κρασιών. Η δημιουργία υποζωνών στις υπάρχουσες ζώνες είναι αναγκαία πλέον σήμερα.

Abstract

In this thesis there is a presentation of the methodology of the evaluation of viticultural zones in the greatest wine regions of France starting from a historical perspective on how territorial boundaries were set for them. Basic term of classification is the terroir which is affected from both biotic and abiotic factors. In places like Burgundy the evaluation system was determined by the term of terroir and was classified in levels of Grand cru and Premier cru. In Bordeaux the sociopolitical conditions played a major role for the classification of 1855 which indicated five different levels based on the reputation of the chateaux of the different communities. In Saint Emillion, where there are very qualitative terroirs, the evaluation system is based in three levels. The wine regions of Alsace, Champagne, Loire Valley and Rhone valley created their own special classification systems. In 1935 the wine legislation of Protected Designation of Origin was established so that traditional ways of vinification and grape varieties could be protected, the way of vinification for the wines of each region could be set and fraud case could be eliminated. Regions of both the Old and New World were inspired from the French classification systems to configure their own systems. In USA the American Viticulture Area (AVA) system is used to indicate a delimited grape-growing region with specific geographic or climatic features that distinguish it from the surrounding regions and a traditional wine production area. Besides the term sub-AVA is used for regions inside an existent AVA region with even more special geographic features. In Australia the classification system is based in geographical areas as also in New Zealand where a system was set in 2017. In Canada they use the Vintners Quality Alliance system which is based in designated origin. In Chile the classification system is based in the distance of the vineyards from the coast but there are also systems of geographical indication and designated origin. In Italy and Spain the classification is based in designated origin for the most qualitative wines. The climatic change and the need of reassuring the terroir with innovative methods and technology has brought up new scientific researches. A method which demonstrates a new type of Decision Support Systems and is developed in a Geospatial Cyberinfrastucture platform may offer an innovative web-based operational tool for high quality viticulture. In another research a new dynamic viticultural zoning procedure that is able to unify the effects of Climatic Change on grape quality responses and evaluate terroir resilience is presented. In the next research the digital mapping of homogeneous zones that are likely to produce grapes or wines of similar composition is used while allowing targeted operational decisions to be implemented at the different production stages. In another research which was based in the development of a Geographic Information System which used multivariate zoning with principal component analysis and clustering procedures, it was suggested that some sub-regions should be integrated in a different terroir unit which could give way to inquiry with the purpose of reclassification. The above researches could be adjusted and used in the Greek wine regions, which by legislation are indicated as 33 different regions, as in many of them there is great soil variability leading in multiple wine quality. That is why there is great need of creating sub-zones in the existent zones.