Συσχέτιση επεισοδίων υπογλυκαιμίας και γνωστικών λειτουργιών σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη

Τσαλκιτζή, Αφροδίτη

Correlation of hypoglycemic episodes and cognitive functions in people with diabetes mellitus

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Τσαλκιτζή, Αφροδίτη

Date

2023-12-18

Advisor

Vlachou, Eugenia

Διπλωματική εργασία (2.241Mb)

Keywords

Υπογλυκαιμία ; Γνωστική λειτουργία ; Σακχαρώδης διαβήτης

Abstract

Εισαγωγή: Τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) αντιμετωπίζουν συχνά επεισόδια υπογλυκαιμίας με σοβαρό αντίκτυπο στην καθημερινότητα. Νεότερα δεδομένα αναφέρουν ότι σοβαρά επεισόδια υπογλυκαιμίας που αντιμετωπίστηκαν είτε πρόσφατα είτε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής προκαλούν έκπτωση της γνωστικής λειτουργίας. Σκοπός: Η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ των επεισοδίων υπογλυκαιμίας και των γνωστικών λειτουργιών σε άτομα με ΣΔ. Υλικό – Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε ποσοτική μη τυχαιοποιημένη συγχρονική μελέτη με δείγμα 104 ατόμων με ΣΔ τύπου 1 και τύπου 2 ηλικίας 18-65 ετών. Τα άτομα που συμπεριλήφθηκαν αντιμετώπιζαν επεισόδια υπογλυκαιμίας και δεν είχαν διαγνωσθεί με οποιαδήποτε νόσο που προκαλεί έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Η μελέτη διεξήχθη σε δύο δημόσια νοσοκομεία της Αθήνας εντός ενός έτους. Διανεμήθηκε ένα ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων, το Ερωτηματολόγιο Υπογλυκαιμίας Ασθενών ("Hypoglycemia Patient Questionnaire") και το Ερωτηματολόγιο Επίγνωσης Υπογλυκαιμίας του Clarke (Clarke’s Hypoglycemia Awareness Questionnaire), ενώ επιπλέον διενεργήθηκε η γνωστική αξιολόγηση του Montreal (MoCA). Για την στατιστική ανάλυση των δεδομένων εφαρμόστηκε το κριτήριο t-test για ανεξάρτητα δείγματα, η ανάλυση διακύμανσης για έναν παράγοντα (One-way ANOVA) και η πολλαπλή ανάλυση παλινδρόμησης. Αποτελέσματα: Στη δοκιμή MoCA η μέση βαθμολογία ήταν 26,16±2,69 ενώ η μικρότερη βαθμολογία ήταν 18 και η υψηλότερη 30. Πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες είχαν φυσιολογική βαθμολογία (ίση ή άνω του 26) (59,6%) ενώ το 40,4% παρουσίασε πιθανή νοητική έκπτωση. Οι συμμετέχοντες που παρουσίασαν μειωμένη επίγνωση των υπογλυκαιμιών είχαν μικρότερη βαθμολογία στη δοκιμή MoCA από εκείνους με υψηλή επίγνωση σε στατιστικά σημαντικό βαθμό (p=0,01). Παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική κύρια επίδραση των σοβαρών επεισοδίων υπογλυκαιμίας στη βαθμολογία της γνωστικής λειτουργίας (p=0,002). Οι συμμετέχοντες που δεν αντιμετώπισαν ποτέ σοβαρά επεισόδια υπογλυκαιμίας είχαν υψηλότερη βαθμολογία στις γνωστικές λειτουργίες από εκείνους που δήλωσαν πάνω από ένα σοβαρό επεισόδιο (p=0,03) με υψηλό μέγεθος επίδρασης (d=0,82). Η ανάλυση πολλαπλής παλινδρόμησης έδειξε ότι η εμφάνιση σοβαρού επεισοδίου υπογλυκαιμίας 2 με 12 φορές (b=-0,15, p<0,05) και η ηλικία (b=-0,31, p<0,001) ήταν αρνητικοί προβλεπτικοί παράγοντες της βαθμολογίας της γνωστικής εκτίμησης. Συμπεράσματα: Τα σοβαρά επεισόδια υπογλυκαιμίας συσχετίστηκαν με την έκπτωση της γνωστικής λειτουργίας ατόμων με ΣΔ. Η ηλικία, επίσης, αποτέλεσε προβλεπτικό παράγοντα του γνωστικού ελλείμματος. Αναλυτικότερη έρευνα απαιτείται για το σαφή προσδιορισμό της σχέσης της υπογλυκαιμίας και της γνωστικής λειτουργίας ώστε να βελτιωθεί το επίπεδο της ποιότητας ζωής των ατόμων με ΣΔ.

Abstract

Introduction: People with Diabetes Mellitus (DM) often face episodes of hypoglycemia with a serious impact on their daily life. Newer data suggests that severe episodes of hypoglycemia, experienced either recently or throughout life, cause cognitive decline. Aim: To investigate the relationship between hypoglycemic episodes and cognitive functions in people with DM. Material – Methods: A quantitative non-randomized cross-sectional study was performed with a sample of 104 individuals with type 1 and type 2 DM aged between 18 and 65 years. Subjects included were experiencing episodes of hypoglycemia and had not been diagnosed with any disease causing cognitive impairment. The study was conducted in two public hospitals of Athens within one year. A demographic questionnaire, the Hypoglycemia Patient Questionnaire and the Clarke's Hypoglycemia Awareness Questionnaire were administered while the Montreal Cognitive Assessment (MoCA) was also conducted. For the statistical analysis of the data, the t-test criterion for independent samples, the analysis of variance for one factor (One-way ANOVA) and the multiple regression analysis were applied. Results: At the MoCA test the mean score was 26.16±2.69 while the lowest score was 18 and the highest was 30. More than half of the participants had a normal score (equal to or higher than 26) (59.6%) while the 40.4% presented possible mental impairment. Participants who showed reduced awareness of hypoglycemia had a lower MoCA test score than those with high awareness to a statistically significant degree (p=0.01). A statistically significant main effect of severe hypoglycemic episodes on cognitive function score was observed (p=0.002). Participants who had never experienced severe episodes of hypoglycemia scored higher on cognitive function than those who reported more than one severe episode (p=0.03) with a high effect rate (d=0.82). Multiple regression analysis showed that the occurrence of a severe hypoglycemic episode 2 to 12 times (b=-0.15, p<0.05) and age (b=-0.31, p<0.001) were negative predictors of the score of the cognitive assessment. Conclusions: Severe episodes of hypoglycemia were associated with cognitive decline in people with DM. Age was also a predictor of cognitive deficit. More detailed research is needed to clearly define the relationship between hypoglycemia and cognitive function in order to improve the quality of life of people with DM.