Τοξική αρρενωπότητα και Περιβαλλοντική συνείδηση

Σπυριδάκης, Δημήτριος

Toxic masculinity and Environmental consciousness

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Σπυριδάκης, Δημήτριος

Date

2024-03-19

Advisor

Μπούνα-Βάιλα, Ανδρομάχη

Μεταπτυχιακή Εργασία (3.870Mb)

Keywords

Περιβάλλον ; Toxic masculinity ; Τοξική Αρρενωπότητα ; Περιβαλλοντική Συνείδηση ; Environmental consciousness

Abstract

Εισαγωγή: Στις συζητήσεις αναφορικά με τον ρόλο του ανδρισμού στα κοινωνικά ζητήματα γίνεται ολοένα και συχνότερα αναφορά στον όρο της «τοξικής αρρενωπότητας», ο οποίος συμπυκνώνει τις αρνητικές επιπτώσεις των αρρενωπών μοτίβων συμπεριφοράς που σχετίζονται με τάση για κυριαρχία, υποτίμηση των γυναικών, ομοφοβία, καταπίεση συναισθημάτων, ακραία αυτοπεποίθηση και απρόβλεπτη βία. Η περιβαλλοντική συνείδηση διαμορφώνεται από πλήθος παραγόντων και αφορά τόσο τις αντιλήψεις και τις γνώσεις για τα περιβαλλοντικά ζητήματα όσο και την υιοθέτηση συμπεριφορών και στάσεων σχετικά με αυτά. Λαμβάνοντας υπόψη την επικρατούσα θεώρηση πως οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες φαίνεται να έχουν προβάδισμα στην ανάληψη δράσης υπέρ του περιβάλλοντος και στον οικολογικό τρόπο ζωής, η σχέση των ανδρών με το περιβάλλον απασχολεί τις μελέτες της αρρενωπότητας ως σύνθετο και πολύπλευρο ζήτημα. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση των συμπεριφορών και στάσεων των ανδρών προς το περιβάλλον σε σχέση με τις γυναίκες και υπό το πρίσμα της τοξικής αρρενωπότητας. Μεθοδολογία: Για τη συγγραφή του θεωρητικού μέρους πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική έρευνα μέσω των διαδικτυακών βάσεων Google Scholar και PubMed, αποσαφηνίζοντας τους όρους της τοξικής αρρενωπότητας και της περιβαλλοντικής συνείδησης και αναλύοντας τη σχέση της αρρενωπότητας με το περιβάλλον. Στη συνέχεια, τον Οκτώβριο του 2023, διεξήχθη διαδικτυακή έρευνα μέσω δομημένων ερωτηματολογίων, τα οποία συμπληρώθηκαν ανώνυμα και εθελοντικά από 320 άτομα. Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν, έγινε χρήση του προγράμματος IBM SPSS Statistics έκδοση 29. Κυριότερα αποτελέσματα: Αν και δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές στις περιβαλλοντικές στάσεις των συμμετεχόντων με βάση το φύλο, οι άνδρες φάνηκαν να έχουν περισσότερο φιλοπεριβαλλοντικό προφίλ. Παράλληλα επιβεβαιώθηκαν αναφορές της βιβλιογραφίας πως υστερούν σε ορισμένες οικολογικές συνήθειες όπως οι πράσινες αγορές, η ανακύκλωση και η φιλική προς το περιβάλλον διατροφή. Η τοξική αρρενωπότητα βρέθηκε να έχει υψηλή, θετική συσχέτιση με έμφυλα στερεότυπα για το περιβάλλον και πολύ χαμηλή, θετική συσχέτιση με περιβαλλοντικές αντιλήψεις. Τέλος, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων θεωρεί δόκιμο τον όρο της τοξικής αρρενωπότητας, δηλώνει πως αφορά συγκεκριμένους άνδρες και όχι όλους, επηρεάζει τις αντιλήψεις τους ως προς το περιβάλλον αλλά δεν ευθύνεται εν μέρει για την περιβαλλοντική κρίση. Συμπεράσματα: Η τοξική πτυχή της αρρενωπότητας δύναται να επιδράσει και στην περιβαλλοντική συνείδηση ορισμένων ανδρών, διαμορφώνοντας τις στάσεις τους. Ο επαναπροσδιορισμός και η υποστήριξη των διαφορετικών εκφάνσεων της αρρενωπότητας δύναται να συμβάλει στην εδραίωση ενός πιο δίκαιου και συμπεριληπτικού, χωρίς αποκλεισμούς, κόσμου, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του φυσικού μας περιβάλλοντος.

Abstract

Introduction: In discussions about the role of masculinity in social issues, the term "toxic masculinity" is increasingly being referred to, which encapsulates the negative effects of masculine behavior patterns related to a tendency to dominate, devaluation of women, homophobia, suppression of emotions, extreme confidence and unpredictable violence. Environmental awareness is shaped by a number of factors and concerns both the perceptions and knowledge of environmental issues as well as the adoption of behaviors and attitudes regarding them. Taking into account the prevailing view that women in relation to men seem to have a lead in environmental action and ecological lifestyles, men's relationship with the environment engages masculinity studies as a complex and multifaceted issue. Objective: The purpose of this study is to investigate the behaviors and attitudes of men towards the environment in relation to women and in the light of toxic masculinity. Design: Firstly, a bibliographic search was carried out through the online databases Google Scholar and PubMed, clarifying the terms of toxic masculinity and environmental consciousness and analyzing the relationship between masculinity and the environment. Then, in October 2023, an online survey was conducted through structured questionnaires, which were completed anonymously and voluntarily by 320 people. For the statistical analysis of the collected data, the IBM SPSS Statistics version 29 program was used. Results: Although no significant differences were found in participants' environmental attitudes based on gender, men appeared to have a more pro-environmental profile. At the same time, references in the literature were confirmed that men lag behind in certain ecological habits such as green shopping, recycling and environmentally friendly diet. Toxic masculinity was found to have a high, positive correlation with gender stereotypes about the environment and a very low, positive correlation with environmental perceptions. Finally, the majority of participants consider the term toxic masculinity tentative, stating that it concerns specific men and not all, it affects their perceptions of the environment but is not partially responsible for the environmental crisis. Conclusions: The toxic aspect of masculinity can also affect the environmental consciousness of some men, shaping their attitudes. Redefining and supporting the different manifestations of masculinity can contribute to the establishment of a more just and inclusive world, to ensure the protection of our natural environment.