Η Ψυχαναλυτική θεραπεία στην κατάθλιψη

Χειμάρας, Φώτιος

Psychoanalytic Therapy in Depression

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Χειμάρας, Φώτιος

Date

2024-09-30

Advisor

Kornarou, Eleni

ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ FINAL ss.pdf (1.152Mb)

Keywords

Δημόσια Υγεία ; Ψυχική υγεία ; Κατάθλιψη ; Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία ; Θεωρίες κατάθλιψης ; Θεραπεία κατάθλιψης ; Depression ; Psychoanalytic psychotherapies ; Public health ; Mental health ; Theories of depression

Abstract

Εσαγωγή: Η κατάθλιψη αποτελεί μία νόσο που διαχρονικά πλήττει την υγεία των ανθρώπων παγκόσμια. Επιπολάζει αδιακρίτως σε όλες τις ηλικίες ενώ καταγράφεται σταδιακά μείωση της ηλικίας πρώτης εμφάνισής της. Είναι μία νόσος που επηρεάζει αρνητικά την ευεξία των ασθενών και παράλληλα επιβαρύνει σημαντικά τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Τα σύγχρονα συστήματα ταξινόμησης διακρίνουν διάφορες μορφές της, που απαιτούν κι ανάλογες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Παράλληλα, υπάρχουν πολλές θεωρίες για την κατάθλιψη, καθώς και διάφορες θεραπευτικές μέθοδοι. Σκοπός: Στην παρούσα εργασία στόχος είναι να μελετηθεί η αποτελεσματικότητα της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας στην κατάθλιψη τόσο αυτόνομα, όσο και σε σχέση με τις πλέον κατοχυρωμένες μορφές θεραπείας (βιολογικές και μη) και να μελετηθεί η θέση της στον θεραπευτικό αλγόριθμο. Μεθοδολογία: Πρόκειται για μία βιβλιογραφική ανασκόπηση με αναζήτηση σε βάσεις δεδομένων (Scopus, PubMed και Google Scholar) αλλά και με ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο δημοσιευμένων άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά, βιβλίων και αναφορών σχετικά με τις λέξεις-κλειδιά που επιλέχθηκαν. Το χρονικό εύρος της αναζήτησης ήταν εξαιρετικά ευρύ (1917–2024) καθώς βρέθηκαν λίγες μελέτες, που να πληρούν τα κριτήρια που τέθηκαν και τα οποία όμως κριτήρια ήταν πλήρη σύμφωνα με το ερώτημα που μελετάται. Η αναζήτηση πραγματοποιήθηκε κατά διαστήματα τα τελευταία δύο χρόνια αλλά πιο επισταμένως τον Ιούλιο και Αύγουστο του 2024. Αποτελέσματα: Οι πλέον τεκμηριωμένοι μέθοδοι στην θεραπεία της κατάθλιψης είναι οι βιολογικές θεραπείες (φάρμακα, ECT κ.α) και η συμπεριφορική γνωσιακή ψυχοθεραπεία (CBT). Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία όμως φαίνεται να έχει βαθύτερες και με μεγαλύτερη διάρκεια αλλαγές στην προσωπικότητα του ασθενούς (συγκρινόμενη με την καλά τεκμηριωμένη γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία - CBT) αυξάνοντας την ανθεκτικότητά του και μειώνοντας την πιθανότητα υποτροπών. Απαιτεί όμως υψηλή δέσμευση από τον ασθενή, είναι μακροχρόνια και συνεπώς το κόστος της υψηλό. Πέρα από τα άμεσα κόστη για την περίθαλψη και θεραπεία των ατόμων με κατάθλιψη, προκύπτουν και σημαντικά έμμεσα κόστη. Οι 3 επιστημονικές μελέτες για την αποτελεσματικότητα της ψυχανάλυσης στη θεραπεία της κατάθλιψης είναι ολιγάριθμες. Συμπεράσματα: Η κατάθλιψη ως νόσημα αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τη Δημόσια Υγεία, καθώς οι επιπτώσεις της επηρεάζουν όχι μόνο τον ασθενή αλλά και το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, με σημαντικό κόστος για τα συστήματα υγείας. Για την θεραπεία της υπάρχουν διάφορες ψυχοθεραπευτικές θεωρίες όπως ψυχαναλυτικές, λοιπές ψυχοδυναμικές και γνωσιακές- συμπεριφορικής αλλά καλύτερα τεκμηριωμένες είναι οι βιολογικές θεραπείες. Χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να υπάρξει επαρκέστερη τεκμηρίωση της αποτελεσματικότητας της ψυχανάλυσης και των ψυχαναλυτικών ψυχοθεραπειών καθώς και της θέσης τους στον θεραπευτικό αλγόριθμο της κατάθλιψης.

Abstract

Introduction: Depression is a disease that affects the health of people worldwide. It is prevalent indiscriminately at all ages while a gradual decrease in the age of its first appearance is recorded. It is a disease that negatively affects the well-being of patients and at the same time puts a significant burden on health systems worldwide. Modern classification systems distinguish various forms of it, which also require different therapeutic approaches. At the same time, there are many theories about depression, as well as various treatment methods. Background and Objective: n this paper, the aim is to study the effectiveness of psychoanalytic psychotherapy in depression both autonomously and in relation to the most established forms of treatment (biological and non-biological) and to study its place in the therapeutic algorithm. Methods: It is a literature review based in a search in databases (Scopus, PubMed and Google Scholar) but also with a free internet search of articles published in scientific journals, books and reports related to the selected keywords. The time range of the search was extremely wide (1917–2024) as few studies were found that met the criteria set but which criteria were complete according to the question being studied. The search has been carried out intermittently over the last two years but most intensively in July and August 2024. Results: The best proven methods in the treatment of depression are biological treatments (drugs, ECT, etc.) and cognitive behavioral therapy (CBT). However, psychoanalytic psychotherapy appears to have deeper and longer-lasting changes in the patient's personality (compared to the well-documented cognitive behavioral therapy - CBT) increasing their resilience and reducing the likelihood of relapse. However, it requires a high commitment from the patient, it is long-term and therefore its cost is high. In addition to the direct costs for the care and treatment of people with depression, there are also significant indirect costs. Scientific studies on the effectiveness of psychoanalysis in the treatment of depression are few. Conclusions: Depression is an important issue for Public Health, as its effects affect not only the patient but also his family and social environment, with significant costs for health care systems. For its treatment there are various psychotherapeutic 5 theories such as psychoanalytical, other psychodynamic and cognitive-behavioral, but the best established and proven to be effective are the biological treatments. More research and studies are needed to prove effectiveness of psychoanalysis and psychoanalytic psychotherapies and to establish its place in the treatment algorithm for depression.