Άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Αναγκαιότητα προστασίας και προβολής της σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Μελέτη περίπτωσης: Ο χορός «Καγκελάρης» στις Παπαδάτες Πρέβεζας
Intangible cultural heritage of Greece. The necessity for its protection and promotion on a local and national level. Case study: the dance "Kangelaris" in the village Papadates in Preveza.
Keywords
Κοινότητα ; Χορός ; Καγκελάρης ; Προστασία ; Ανάδειξη ; Community ; Dance ; Kangelaris ; Protection ; Promotion ; Πολιτιστική κληρονομιά ; Cultural heritage ; Άυλη πολιτιστική κληρονομιά ; Intangible cultural heritage ; Παραδοσιακός χορός ; Traditional dance ; Εθνικό ευρετήριο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας ; Κατάλογος άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCOAbstract
H παρούσα μελέτη εστιάζει στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Πιο συγκεκριμένα,
μελετά τον χορό Καγκελάρη που πληροί τα κριτήρια για την ένταξή του στο Εθνικό Ευρετήριο
της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας αλλά και στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο
της UNESCO. Ο χορός Καγκελάρης ή Καγκελάρι είναι ένας παραδοσιακός χορός
συνοδευόμενος από τα τραγούδια του, ο οποίος συναντάται με παραλλαγές σε αρκετά χωριά
της Ηπείρου καθώς και στις Παπαδάτες Πρέβεζας όπου διεξήχθη η μελέτη. Στο πλαίσιο της
μελέτης επιχειρείται η ανάδειξη της σύνδεσης του Καγκελάρη, μιας πολιτισμικής παράδοσης
που υφίσταται μέχρι σήμερα, με την ιστορία, την κοινωνία, την παράδοση και τον πολιτισμό
της υπό εξέταση περιοχής αλλά και ευρύτερα καθώς και η ανάδειξή του ως στοιχείο άυλης
πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας που χρήζει προστασίας και προβολής προκειμένου να
μεταδοθεί και στις νέες γενιές. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε ήταν αυτή της μελέτης
περίπτωσης με τη διεξαγωγή ημιδομημένων συνεντεύξεων. Τα δεδομένα που
συγκεντρώθηκαν αναδεικνύουν την ανάγκη εγγραφής του Καγκελάρη στο Εθνικό Ευρετήριο
της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας. Η έρευνα ανέδειξε ότι η άυλη πολιτιστική
κληρονομιά είναι συνδεδεμένη με την κοινοτική συμμετοχή. Προέρχεται από το παρελθόν
αλλά επαναπροσδιορίζεται και αναδημιουργείται συνεχώς από τα μέλη των κοινοτήτων. Οι
έννοιες και οι λειτουργίες τους αλλάζουν αντανακλώντας τις κοινωνικοπολιτιστικές συνθήκες
της σημερινής εποχής. Αυτό απαιτεί τα σχέδια προστασίας και ανάδειξής της να
προσαρμόζονται στις αλλαγές με ευελιξία, επειδή είναι μια ζωντανή κληρονομιά που έχει
νόημα μόνο όταν λαμβάνει χώρα μεταξύ των μελών της κοινότητας. Στην περίπτωση του
Καγκελάρη αναδεικνύεται ότι αποτελεί μια περίπτωση άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που
πληροί τα κριτήρια για ένταξη στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της UNESCO. Βάσει αυτού
διατυπώνονται και προτάσεις για τη διαφύλαξη και προβολή του στοιχείου σε εθνικό και
διεθνές επίπεδο.
Abstract
The present study focuses on intangible cultural heritage. More specifically, it studies
the Kangelaris dance that meets the criteria for its inclusion in the National Index of Intangible
Cultural Heritage of Greece and in the representative list of intangible cultural heritage of
UNESCO. The dance “Kangelaris” or “Kangelari” is a traditional dance accompanied by its
songs, which is found in variations in several villages of Epirus as well as in Papadates of
Preveza, where the study was conducted. The study attempts to highlight the connection of
the Kangelaris, a cultural tradition that exists until today, with the history, society, tradition
and culture of the area in question and more widely, as well as its emergence as an element
of intangible cultural heritage of Greece which needs protection and promotion in order to be
passed on to the new generations. The methodology used was that of a case study with the
use of semi-structured interviews. The data collected highlight the need for the Kangelaris to
be registered in the National Index of the Intangible Cultural Heritage of Greece. The research
revealed that intangible cultural heritage is linked to community participation. Intangible
cultural heritage originates the past but is constantly being redefined and re-created by
community members. Their concepts and functions change reflecting the socio-cultural
conditions of today. This requires that plans for the protection and enhancement of intangible
cultural heritage adapt to changes flexibly, because it is a living heritage that is only
meaningful when it takes place among community members. In the case of Kangelaris, it
meets the criteria for inclusion in the representative list of the intangible cultural heritage of
UNESCO. Based on this, proposals are formulated for the preservation and promotion of the
element at a national and international level.