Η επίδραση του λινελαίου ως συνδετικού υλικού στο χάρτινο υπόστρωμα του αρχειακού υλικού, των βιβλίων και των έργων τέχνης. Διάκριση σταδίων φθοράς.

Abstract

Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η συστηματική διερεύνηση της επίδρασης του λινελαίου, το οποίο θεωρείται ο πιο αντιπροσωπευτικός εκπρόσωπος των λιπαρών συνδετικών που έχει χρησιμοποιηθεί στα χρώματα ελαιογραφίας και στα παραδοσιακά μελάνια τυπογραφίας και χαρακτικής στο πέρασμα των αιώνων, στο χάρτινο υπόστρωμα του αρχειακού υλικού, των βιβλίων και των έργων τέχνης. Η έρευνα εστιάζει στις αλλαγές που προκύπτουν στις οπτικές, μορφολογικές, μηχανικές και χημικές ιδιότητες του συστήματος χαρτιού-λινελαίου κατά την εξέλιξη της γήρανσης. Η μεθοδολογία περιλαμβάνει την υποβολή δοκιμίων σε τεχνητή γήρανση, χρωματομετρία (CIE Lab), φασματοσκοπικές τεχνικές (SEM-EDAX, FTIR, μέτρηση διάχυτης ανάκλασης και αδιαφάνειας), μέτρηση του pH, του αριθμού των υπεροξειδίων και της εφελκυστικής αντοχής, ανάλυση των πτητικών οργανικών ενώσεων με αέρια χρωματογραφία – φασματομετρία μάζας (GC-MS) και θα ακολουθήσει στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων. Στα αρχικά κεφάλαια πραγματοποιείται επισκόπηση της ξενόγλωσσης και ελληνικής βιβλιογραφίας που πραγματεύεται τους τύπους λινελαίου και χαρτιού που έχουν χρησιμοποιηθεί στην ελαιογραφία, τη χαρακτική και την τυπογραφία. Ακόμα, παρουσιάζονται φθορές που έχουν καταγραφεί σε περιοχές του χάρτινου υποστρώματος, σε έργα τέχνης, βιβλία και τεκμήρια, που έχουν απορροφήσει το λιπαρό συνδετικό, ενώ διατυπώνονται υποθέσεις για τις παραμέτρους που επηρεάζουν την έκταση και την ένταση των αλλοιώσεων. Στα επόμενα κεφάλαια αναπτύσσεται η μεθοδολογία έρευνας, οι τεχνικές και οι μέθοδοι που εφαρμόστηκαν για τη μελέτη των αλλαγών που εξελίσσονται στο σύστημα χαρτί-λινέλαιο κατά την πρόοδο της τεχνητής γήρανσης και τα αποτελέσματά τους. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν παρείχαν ενδείξεις για το ρόλο των διάφορων τύπων λινελαίου και χαρτιού στην εξέλιξη των αλλαγών στο σύστημα χαρτί-λινέλαιο. Η αξιολόγηση και η συγκριτική μελέτη των αποτελεσμάτων συντελούν στην ερμηνεία προβλημάτων φθοράς, τα οποία σχετίζονται με την απορρόφηση του λινελαίου, ως συνδετικού υλικού σε ελαιοχρώματα και μελάνια, από τα χάρτινα υποστρώματα έργων τέχνης και τεκμηρίων. Ταυτόχρονα, υποδεικνύουν «στάδια γήρανσης» και τα κριτήρια για τον προσδιορισμό τους, τα οποία καθορίστηκαν από τις χαρακτηριστικές αλλαγές στις ιδιότητες του συστήματος χαρτί-λινέλαιο κατά την εξέλιξη της τεχνητής γήρανσης.