Ασύγχρονες συζητήσεις μέσω κοινωνικών εφαρμογών για εκπαιδευτικούς σκοπούς: Διερευνώντας την ανάπτυξη Κοινότητας Διερεύνησης
Asynchronous conversations through social applications for educational purposes: Investigating the development of Community of Inquiry
Λέξεις-κλειδιά
Ασύγχρονες συζητήσεις ; Κοινότητα διερεύνησης ; Γνωστική παρουσία ; Κριτική σκέψη ; Viber ; Κοινωνικές εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων ; VoIPΠερίληψη
Η παρούσα διπλωματική εργασία, με τίτλο «Ασύγχρονες Συζητήσεις μέσω
κοινωνικών εφαρμογών για εκπαιδευτικούς σκοπούς: Διερευνώντας την ανάπτυξη
Κοινότητας Διερεύνησης» εξετάζει εάν και πώς αναπτύσσονται η γνωστική παρουσία
και η κριτική σκέψη τεσσάρων μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μέσα από τη
συμμετοχή σε ασύγχρονες συζητήσεις μέσω κινητών τηλεφώνων. Το θεωρητικό
υπόβαθρο της μελέτης βασίζεται στο μοντέλο της Κοινότητας Διερεύνησης του Garrison
(2001), το οποίο εξετάζει πώς η γνωστική, η κοινωνική και η διδακτική παρουσία
αλληλεπιδρούν και συνεισφέρουν σε μια ουσιαστική μαθησιακή εμπειρία. Η κριτική σκέψη
προσεγγίστηκε και αναλύθηκε με το μοντέλο της γνωστικής παρουσίας του Garrison
(2001).
Υιοθετήθηκε η μελέτη περίπτωσης, επιτρέποντας τη σε βάθος διερεύνηση του
βαθμού ανάπτυξης της γνωστικής παρουσίας και της κριτικής σκέψης των μαθητών στις
ασύγχρονες συζητήσεις. Συμμετέχοντες ήταν τέσσερις μαθητές της δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης, οι οποίοι επιλέχθηκαν βάσει της διαθεσιμότητάς τους. Η επικοινωνία και οι
συζητήσεις πραγματοποιήθηκαν μέσω του viber, μιας εύχρηστης κοινωνικής εφαρμογής
ανταλλαγής μηνυμάτων και VoIP (Voice over IP), επιτρέποντας στους μαθητές να
ανταλλάσσουν απόψεις σε δικό τους χρόνο και χώρο. Τα ερευνητικά ερωτήματα εστίασαν
στον βαθμό ανάπτυξης της γνωστικής παρουσίας και της κριτικής σκέψης κατά τη
διάρκεια της συζήτησης καθώς και στην εμπειρία των συμμετεχόντων από την συμμετοχή
τους στη συζήτηση και από τη χρήση του viber.
Η έρευνα ακολούθησε τη μεικτή μέθοδο, συλλέγοντας ποσοτικά και ποιοτικά
δεδομένα. Τα ποσοτικά δεδομένα προήλθαν από ερωτηματολόγια σε κλίμακα Likert
σχετικά με τις απόψεις των μαθητών για την ανάπτυξη Κοινότητας Διερεύνησης (CoI),
ενώ τα ποιοτικά από θεματική ανάλυση των συζητήσεων και τις απαντήσεις των μαθητών
σε ομάδα εστίασης. Η τριγωνοποίηση ενίσχυσε την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.
Η παρέμβαση οργανώθηκε σε πέντε φάσεις: (1) γνωριμία των μαθητών μέσω
Viber, (2) εξοικείωση με το προς συζήτηση θέμα, (3) δύο συζητήσεις που αφορούσαν τη
διερεύνηση συγκεκριμένων ερωτημάτων, (4) αποτίμηση της εμπειρίας και (5)
συμπλήρωση του ερωτηματολογίου CoI (Arbaugh et al., 2008). Οι συζητήσεις
αναλύθηκαν βάσει των δεικτών γνωστικής παρουσίας, με κάθε μήνυμα να αποτελεί
μονάδα ανάλυσης. Τα αποτελέσματα των τεσσάρων ερωτηματολογίων CoI
υπολογίστηκαν για τις τέσσερις φάσεις της γνωστικής παρουσίας. Τέλος, αναλύθηκαν οι
απαντήσεις των μαθητών σε μια ομάδα εστίασης, με στόχο την αξιολόγηση της χρήσης
του viber ως μέσο επικοινωνίας και ανταλλαγής μηνυμάτων. Οι απαντήσεις τους
ανέδειξαν διαφοροποιήσεις στη συμμετοχή, με έναν εκ των μαθητών να εμφανίζει
περιορισμένη εμπλοκή.
Στο πλαίσιο της παρέμβασης, οι μαθητές ανέλυσαν την περίπτωση της Ειρήνης, ενός
πλασματικού χαρακτήρα, μιας μαθήτριας, που αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω
υπερβολικής ενασχόλησης με τα κοινωνικά δίκτυα, ώστε να καταγράψουν και να
σχολιάσουν τα προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση των κοινωνικών μέσων, τις
επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Συγκεκριμένα, ανατέθηκαν
στους μαθητές δύο ερωτήματα προς επίλυση, και η συζήτηση, που στηρίχθηκε στο
μοντέλο πρακτικής διερεύνησης, είχε ως απώτερο στόχο την εξεύρεση λύσεων. Το θέμα
ήταν άμεσα συνδεδεμένο με τις εμπειρίες των μαθητών, γεγονός που διευκόλυνε τη
συμμετοχή τους και ενίσχυσε τη βιωματική μάθηση. Η βιβλιογραφία υποστηρίζει ότι η
αξιοποίηση εμπειρικών δεδομένων και η ανάλυση περιπτωσιολογικών μελετών
προάγουν την οικοδόμηση γνώσης και συμβάλλουν στην εμβάθυνση της κριτικής σκέψης
(Liu & Yang, 2014).
Συμπερασματικά, από την έρευνα διαπιστώνεται ότι οι ασύγχρονες συζητήσεις
αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας
συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της γνωστικής παρουσίας και της κριτικής σκέψης. Η
πλειονότητα των μαθητών συμμετείχε ενεργά στην φάση της εξερεύνησης, αν και
παρατηρήθηκαν διαφοροποιήσεις στη συμμετοχή. Κάποιοι προτίμησαν τη δια ζώσης
επικοινωνία, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για σαφή καθοδήγηση και
ανατροφοδότηση προκειμένου να ενισχυθεί η συμμετοχή. Η έρευνα καταδεικνύει ότι οι
ασύγχρονες συζητήσεις, όταν σχεδιάζονται με βάση το μοντέλο πρακτικής διερεύνησης,
μπορούν να ενισχύσουν ουσιαστικά τη μαθησιακή εμπειρία.
Περίληψη
This thesis, entitled "Asynchronous Conversations through social applications
for educational purposes: Investigating the Development of Community of Inquiry"
examines whether and how the cognitive presence and critical thinking of four secondary
school students are developed through participation in asynchronous discussions via
mobile phones. The theoretical background of the study is based on Garrison's (2001)
Community of Inquiry model, which examines how cognitive, social and instructional
presence interact and contribute to a meaningful learning experience. Critical thinking
was approached and analysed using Garrison's (2001) model of cognitive presence.
A case study was adopted, allowing an in-depth investigation of the degree of
development of students' cognitive presence and critical thinking in asynchronous
discussions. Participants were four secondary school students, selected on the basis of
their availability. Communication and discussions were conducted via viber, an easy-to
use social messaging and VoIP (Voice over IP) application, allowing students to
exchange views in their own time and space. Research questions focused on the extent
to which cognitive presence and critical thinking developed during the discussion and the
participants' experience of participating in the discussion and using viber.
The research followed the mixed method, collecting quantitative and qualitative data.
Quantitative data came from Likert-scale questionnaires about students' views on the
development of Community of Inquiry (CoI), while qualitative data came from thematic
analysis of the discussions and students' focus group responses. Triangulation enhanced
the validity of the results.
The intervention was organized in five phases: (1) introducing the students via
Viber, (2) familiarizing them with the topic to be discussed, (3) two discussions to explore
specific questions, (4) evaluating the experience, and (5) completing the CoI
questionnaire (Arbaugh et al., 2008). Discussions were analyzed based on cognitive
presence indicators, with each message being a unit of analysis. The scores of the four
CoI questionnaires were calculated for the four phases of cognitive presence. Finally,
students' responses were analyzed in a focus group to evaluate their use of viber as a
means of communication and messaging. Their responses indicated variations in
engagement, with one of the students showing limited engagement.
In the context of the intervention, the students analysed the case of Eirene, a
fictional character, a schoolgirl, who has difficulties due to excessive use of social
networks, in order to record and comment on the problems related to the use of social
media, the impact on mental health and interpersonal relationships. Specifically, students
were assigned two questions to solve, and the discussion, based on the practical inquiry
model, had the ultimate goal of finding solutions. The topic was directly related to the
students' experiences, which facilitated their participation and enhanced experiential
learning. The literature argues that utilizing empirical data and case study analysis
promotes knowledge building and helps deepen critical thinking (Liu & Yang, 2014).
In conclusion, the research shows that asynchronous discussions are a useful tool
for improving the educational process by contributing to the development of cognitive
presence and critical thinking. The majority of students actively participated in the
exploration phase, although variations in participation were observed. Some preferred
face-to-face communication, highlighting the need for clear guidance and feedback in
order to enhance participation. The research demonstrates that asynchronous
discussions, when designed using the inquiry practice model, can substantially enhance
the learning experience.
Αριθμός σελίδων
107Σχολή
Σχολή ΜηχανικώνΑκαδημαϊκό Τμήμα
Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και ΥπολογιστώνΤίτλος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών
Ψηφιακός Μετασχηματισμός και Εκπαιδευτική Πράξη
Εκτός από όπου επισημαίνεται κάτι διαφορετικό, το τεκμήριο διανέμεται με την ακόλουθη άδεια:
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές