Διερεύνηση των στάσεων απέναντι στο θάνατο μεταξύ Ογκολογικών και μη Ογκολογικών νοσηλευτών

Abstract

Εισαγωγή: Οι νοσηλευτές γενικά που εργάζονται σε γενικά και ειδικά νοσοκομεία αντιμετωπίζουν συχνά τον θάνατο ασθενών τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι στάσεις του νοσηλευτικού προσωπικού απέναντι στο θάνατο, επηρεάζονται από διάφορα δημογραφικά χαρακτηριστικά και από τις προσωπικές πεποιθήσεις και εμπειρίες τους.

Σκοπός: μελέτης ήταν η διερεύνηση των στάσεων απέναντι στο θάνατο που έχουν οι ογκολογικοί και μη ογκολογικοί νοσηλευτές του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ- ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ», του Γενικού Αντικαρκινικού-Ογκολογικού Νοσοκομείου Αθηνών «ΑΓ.ΣΑΒΒΑΣ» και του Ειδικού αντικαρκινικού νοσοκομείου Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ».

Μεθοδολογία: Στη παρούσα έρευνα έλαβαν μέρος συνολικά 210 νοσηλευτές και βοηθοί νοσηλευτών που εργάζονταν στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ- ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ», στο Γενικό Αντικαρκινικό- Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΓ. ΣΑΒΒΑΣ» και στο Ειδικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ». Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τον Ιονίου μέχρι και τον Οκτωβρίου 2020. Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ένα ερωτηματολόγιο με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και το ερωτηματολόγιο Death Attitude Profile-Revised (DAP-R) για την αξιολόγηση των στάσεων του προσωπικού απέναντι στο θάνατο . Η συλλογή των δεδομένων έγινε σε ώρα επιλογής των συμμετεχόντων, οι οποίοι ενημερώθηκαν για το σκοπό της έρευνας και υπέγραψαν γραπτή συγκατάθεση. Η στατιστική ανάλυση έγινε με το στατιστικό πακέτο SPSS v. 22.0.

Αποτελέσματα: Το δείγμα αποτέλεσαν 210 νοσηλευτικό προσωπικό όλων των βαθμίδων εκ των οποίων το 61,4% εργάζονταν στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ- ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ» το 28,6% στο Γενικό Αντικαρκινικό- Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΓ.ΣΑΒΒΑΣ» και μόλις το 10% στο Ειδικό αντικαρκινικό νοσοκομείο Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ». Η πλειοψηφία ήταν γυναίκες (86,7%) και η μέση ηλικία (σταθερή απόκλιση) ήταν 43(9,9) έτη. Το 97,1% ήταν Ελληνικής εθνικότητας, 49,0% ήταν πτυχιούχοι νοσηλευτές (απόφοιτοι ΤΕΙ/ Πανεπιστήμιου) και 30,8% ήταν βοηθοί νοσηλευτών (απόφοιτος ΙΕΚ/ διετούς εκπαίδευσης). Το 84,6% δήλωσαν ότι είχαν βιώσει κάποια απώλεια αγαπημένου προσώπου και 54,2% δήλωσαν ότι έλαβαν βοήθεια/ καθοδήγηση για τη διαχείριση των περιπτώσεων ασθενών τελικού σταδίου. Η συχνότητα εβδομαδιαίας επαφής τους με ασθενή που κατέληξε ήταν 1 (0-3). Δεν βρέθηκε διαφορά μεταξύ Ογκολογικών και μη Ογκολογικών νοσηλευτών όσον αφορά τις στάσεις τους προς το θάνατο. Διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση μεταξύ της βαθμολογίας των συμμετεχόντων στη διάσταση «Φόβος θανάτου» με τις διαστάσεις «Αποφυγή θανάτου», (p<0,001), «Αποδοχή θανάτου», (p<0,001) και «Θάνατος σαν μέσο διαφυγής», (p=0,009) και στη διάσταση «Ουδέτερη αποδοχή» με τις διαστάσεις «Αποδοχή θανάτου», (p= 0,001) και «Θάνατος σαν μέσο διαφυγής», (p<0,001) όπως και στη διάσταση «Αποδοχή θανάτου» με την διάσταση «Θάνατος σαν μέσο διαφυγής» (p<0,001). Διαπιστώθηκε επίσης, συσχέτιση της στάσης «Αποφυγή θανάτου» (p=0,017) το αν οι συμμετέχοντες είχαν λάβει βοήθεια/ καθοδήγηση με σκοπό τη διαχείριση των περιπτώσεων ασθενών τελικού σταδίου. Στατιστικά σημαντική αρνητική συσχέτιση παρουσιάστηκε στις διαστάσεις «Φόβος θανάτου», (p=0,003) και «Αποφυγή θανάτου», (p=0,004) με τη συχνότητα με την οποία οι συμμετέχοντες έρχονταν σε επαφή με ασθενή που καταλήγει. Επίσης, διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στην βαθμολογία των συμμετεχόντων στη διάσταση «Φόβος θανάτου», ανάλογα με το εάν έχουν χάσει κάποιο άλλο πρόσωπο(p=0,026) και ανάλογα με την εθνικότητά τους, (p=0,034).

Συμπεράσματα: Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, η στάση απέναντι στο θάνατο είναι ανεξάρτητη από το χώρο εργασίας του νοσηλευτικού προσωπικού (ειδικό ή γενικό νοσοκομείο/ κλινική). Συνεπώς η υποστήριξη του νοσηλευτικού προσωπικού με την κατάλληλη εκπαίδευση, σε όλα τα επίπεδα, σε θέματα που άπτονται του θανάτου και η αποφόρτισή τους, μπορεί να συμβάλλει στην διαχείριση των συναισθημάτων και στην αλλαγή των στάσεων τους απέναντι στο θάνατο. Απώτερος σκοπός είναι η καλύτερη εξατομικευμένη φροντίδα ασθενών τελικού σταδίου αλλά και ασθενών που καταλήγουν, διατηρώντας παράλληλα ένα υγιές νοσηλευτικό προσωπικό.