Ομοφοβική βία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: Πρακτικές εκπαιδευτικών και παράγοντες που τις επηρεάζουν

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει σκοπό να διερευνήσει όψεις της ομοφοβικής βίας στο σχολικό περιβάλλον από την πλευρά των εκπαιδευτικών. Τα περιστατικά ομοφοβικής βίας που διερευνώνται αφορούν βία διαφόρων μορφών (ψυχολογική, λεκτική, ψηφιακή, σωματική) που ασκείται από μαθητές/μαθήτριες προς άλλους/άλλες μαθητές/μαθήτριες. Πιο συγκεκριμένα, διερευνώνται οι τρόποι με τους οποίους εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αντιμετωπίζουν περιστατικά ενδοσχολικής ομοφοβικής βίας και αναζητούνται πιθανοί παράγοντες που επηρεάζουν τους τρόπους αυτούς. Τα ερευνητικά ερωτήματα που τίθενται είναι: α) ποιες είναι οι πιθανές αντιδράσεις (πράξεις ή παραλείψεις) εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης απέναντι σε περιστατικά ψυχολογικής, λεκτικής, ψηφιακής ή σωματικής βίας που ασκείται σε ΛΟΑΤΚΙ+ ή προσλαμβανόμενα ως ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά στο σχολικό περιβάλλον και β) σε ποιο βαθμό ατομικοί, κοινωνικοί και θεσμικοί παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, το εργασιακό καθεστώς, η περιοχή, το σχολικό κλίμα και η κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου λειτουργούν ως κίνητρα (αν πρόκειται για πράξεις) ή αντικίνητρα (αν πρόκειται για παραλείψεις) ως προς τις παραπάνω αντιδράσεις. Δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 453 εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης διαφόρων ειδικοτήτων από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Οι συμμετέχοντες/συμμετέχουσες ερωτήθηκαν πώς θα αντιδρούσαν σε τέσσερα διαφορετικά υποθετικά σενάρια ομοφοβικής βίας που εξελίσσονται στο σχολείο. Από τη μελέτη προέκυψε ότι οι πιθανότεροι τρόποι αντίδρασης των εκπαιδευτικών απέναντι σε περιστατικά ομοφοβικής βίας στο σχολείο είναι η ενημέρωση του/της διευθυντή/διευθύντριας και η συζήτηση του περιστατικού με τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς. Η σημαντική πλειονότητα των ερωτηθέντων εκπαιδευτικών (86.1%) δεν έχουν λάβει εκπαίδευση γύρω από το μελετώμενο θέμα κατά τη διάρκεια των υποχρεωτικών τους σπουδών, ωστόσο εκείνοι/εκείνες που έχουν παρακολουθήσει προγράμματα κατάρτισης σχετικά με την ομοφοβική βία μετέπειτα στην καριέρα τους εκδηλώνουν μεγαλύτερη πρόθεση να λάβουν δράση απέναντι σε περιστατικά ομοφοβικής βίας συγκριτικά με τους εκπαιδευτικούς που δεν έχουν παρακολουθήσει προγράμματα κατάρτισης. Οι γυναίκες εκπαιδευτικοί εκδήλωσαν μεγαλύτερη πρόθεση να λάβουν δράση σε σχέση με τους άντρες εκπαιδευτικούς και οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται σε γυμνάσιο εκδήλωσαν μεγαλύτερη πρόθεση να λάβουν δράση σε σχέση με τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται σε γενικό ή επαγγελματικό λύκειο. Επίσης, μόνο το 11% των εκπαιδευτικών δήλωσαν ότι στο σχολείο τους υπάρχει οργανωμένο σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της ομοφοβικής ενδοσχολικής βίας, παρόλο που σχεδόν οι μισοί/μισές δηλώνουν ότι ομοφοβικά περιστατικά συμβαίνουν στο σχολείο τους με συχνότητα τουλάχιστον μία φορά το μήνα. Τέλος, γίνονται προτάσεις για μελλοντικές έρευνες σχετικά με την αντιμετώπιση περιστατικών ομοφοβικής βίας στο σχολικό περιβάλλον.