Έλεγχος εγκυρότητας και αξιοπιστίας του εργαλείου Footwear Assessment Tool για την αξιολόγηση των υποδημάτων και την πρόληψη των πτώσεων σε υγιείς ηλικιωμένους

Abstract

Περίληψη: Οι πτώσεις αποτελούν συχνό και σοβαρό συμβάν, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους, καθιστώντας τους σε μεγάλο βαθμό ανίκανους και δυσλειτουργικούς, επιφέροντας, έτσι, και άγχος ή/και κατάθλιψη, με αποτέλεσμα την μείωση της ποιότητας ζωής τους. Τα υποδήματα παίζουν μείζονα ρόλο στην ισορροπία, άρα και στην πιθανότητα για παραπάτημα, γλίστρημα και πτώση. Η αξιολόγηση των χαρακτηριστικών τους, όπως και της εφαρμογής τους συμβάλλουν στην αποτροπή των πτώσεων σε ηλικιωμένους. Τέτοιου είδους αξιολόγηση μπορεί να επιτευχθεί μέσω εργαλείων, όπως το Footwear Assessment Tool, με σκοπό την πρόληψη των πτώσεων σε ηλικιωμένα άτομα. Η παρούσα έρευνα έχει ως σκοπό την αξιολόγηση των υποδημάτων σε υγιείς ηλικιωμένους με σκοπό την πρόληψη των πτώσεων, κάνοντας χρήση της διαπολιτισμικής διασκευής του ερωτηματολογίου Footwear Assessment Tool στα Ελληνικά. Επιπλέον, η έρευνα στοχεύει στον έλεγχο εγκυρότητας και αξιοπιστίας του συγκεκριμένου εργαλείου, ώστε να θεωρηθεί ικανό προς χρήση και στην Ελλάδα και να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα συλλογής δεδομένων επί του παρόντος θέματος, καλύπτοντας το ήδη υπάρχον βιβλιογραφικό και ερευνητικό κενό της χώρας.

Μέθοδος: Η μελέτη χωρίστηκε σε δύο φάσεις: 1) την διαπολιτισμική προσαρμογή του εργαλείου στην ελληνική γλώσσα και 2) την χρήση του προς αξιολόγηση των υποδημάτων. Για την πρώτη φάση, ακολουθήθηκαν τα προβλεπόμενα τέσσερα (4) στάδια (μετάφραση του αρχικού εργαλείου στην ελληνική από 2 άτομα, σύγκριση μεταφράσεων και δημιουργία ενιαίας ελληνικής έκδοσης, αντίστροφη μετάφραση στην αγγλική από 1 τρίτο άτομο, σύσκεψη της ομάδας για σύγκριση με το αρχικό εργαλείο και συζήτηση για εξομάλυνση διαφορών και δημιουργία ενιαίας ελληνικής έκδοσης). Στη δεύτερη φάση, αξιολογήθηκαν τα υποδήματα 25 υγιών ατόμων (>60 ετών) ως προς τα δομικά χαρακτηριστικά τους με το εργαλείο Footwear Assessment Tool, ενώ για τον καθένα συμπληρώθηκε και το ερωτηματολόγιο Falls Efficacy Scale – International στα ελληνικά για την αξιολόγηση του άγχους για πτώσεις. Χρησιμοποιήθηκε και η δοκιμασία Timed Up and Go για την εκτίμηση του ρίσκου για πτώση στον κάθε συμμετέχοντα.

Αποτελέσματα: Από τη στατιστική ανάλυση, δεν προέκυψαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ της καταλληλότητας των υποδημάτων και του άγχους πτώσεων (r25) = -0,382, p>0,05, της καταλληλότητας των υποδημάτων και του ρίσκου για πτώσεις r(25) = 0,092, p>0,05 και του ρίσκου για πτώσεις και του άγχους πτώσεων r(25) = -0,193, p>0,05. Ως προς τις μεταβλητές της καταλληλότητας των υποδημάτων, του άγχους πτώσεων αλλά και του ρίσκου πτώσεων, δεν φανερώθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στους συμμετέχοντες που σημείωναν πτώση στο τελευταίο έτος και αυτούς που δεν σημείωσαν. Από την παρατήρηση διακύμανσης του τύπου του υποδήματος, φανερώθηκαν διαφορές στους τύπους των παπουτσιών στη μεταβλητή της καταλληλότητας των υποδημάτων με p=0,006, υποδεικνύοντας πως τα άτομα που φορούσαν παπούτσια τύπου Oxford παρουσίασαν και στατιστικά σημαντικά υψηλότερη καταλληλότητα του υποδήματος σε σχέση με τα υπόλοιπα παπούτσια που φορούσαν οι συμμετέχοντες. Επίσης, από τη συσχέτιση μεταξύ των μεταβλητών του τύπου του υποδήματος και των πτώσεων το τελευταίο έτος, φανερώθηκε στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση με r(25)=0,402 p=0,046.

Συμπεράσματα: Μέσω των αναλύσεων, η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο τύπος υποδημάτων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ύπαρξη πτώσεων και όσο τα παπούτσια παρέχουν περισσότερο κράτημα και σταθερότητα, όπως τα παπούτσια για περπάτημα, τα αθλητικά, τα μοκασίνια και έπειτα τα oxford, τόσο μειώνονται οι πτώσεις και το αντιστρόφως ανάλογο.