Συντήρηση επιζωγραφισμένης μεταλλικής πινακίδας

Abstract

Η παρούσα εργασία αφορά στη μελέτη των υλικών κατασκευής και στις επεμβάσεις συντήρησης μίας μεταλλικής πινακίδας κατασκευασμένης από χάλυβα, στην επιφάνεια της οποίας εδράζονται τρία ένθετα επιζωγραφισμένα διακοσμητικά στοιχεία από κράμα αλουμινίου. Βάσει της μακροσκοπικής παρατήρησης διαπιστώθηκε πως, η σιδηρούχα βάση καλύπτεται από ένα στρώμα προετοιμασίας λευκού-κιτρινωπού-γκριζωπού χρώματος, ενώ στα περιθώρια της, όπως και στα σημεία που καλύπτονταν από τα ένθετα διακοσμητικά στοιχεία, παρατηρήθηκε η ύπαρξη ενός ημιδιαφανούς, στιλπνού, κιτρινωπού υλικού επικάλυψης με μικρό πάχος. Επιπρόσθετα, διαπιστώθηκε η ύπαρξη ενός ακόμα χρωματικού στρώματος γκρι χρώματος στον κατακόρυφο άξονα που σε ορισμένα σημεία καλύπτεται από το κιτρινωπό υλικό επικάλυψης. Για τον προσδιορισμό των υλικών διεξήχθησαν εργαστηριακές αναλύσεις με Ηλεκτρονική Μικροσκοπία Σάρωσης Ενεργειακής Διασποράς Ακτίνων Χ (SEM/EDS), φορητή Φθορισμομετρία Ακτίνων-Χ (pXRF) και Φασματοσκοπία Υπερύθρου Μετασχηματισμού Fourier με Αποσβένουσα Ολική Ανάκλαση (ATR-FTIR). Για τον προσδιορισμό της επιφανειακής κατεργασίας του αλουμινίου διεξήχθησαν μετρήσεις του πάχους του οξειδίου του αλουμινίου. Ο χρωματικός διάκοσμος των διακοσμητικών στοιχείων όπως και τα στρώματα του σιδηρούχου πεδίου αποτελούνται από αλκυδική ρητίνη (συνδετικό μέσο), χρωστικές και διάφορα υλικά πλήρωσης, ανάμεσά τους το λευκό του τιτανίου (TiO2), το ανθρακικό ασβέστιο (CaCO3), το θειούχο ασβέστιο (CaSO4), το ένυδρο πυριτικό αργίλιο-καολίνης (Al2Si2O5(OH)4) και ενδεχομένως το ένυδρο πυριτικό μαγνήσιο-ταλκης (Mg3Si4O10(OH)2) και το θειούχο βάριο (BaSO4). Επιπλέον, από τις αναλύσεις ATR-FTIR διαπιστώθηκε η ύπαρξη οξαλικών αλάτων και άλλων διαβρωτικών παραγόντων. Η ζωγραφική επιφάνεια σώζεται σε κακή κατάσταση εξαιτίας της διάβρωσης των υποκείμενων μεταλλικών υποστηριγμάτων: 1) ανάπτυξη των προϊόντων οξείδωσης σιδήρου πάνω από τα χρωματικά στρώματα (και στις δύο όψεις) και 2) ανάπτυξη των προϊόντων διάβρωσης του αλουμινίου στη διεπιφάνεια μεταξύ του μεταλλικού υποστρώματος και του χρωματικού στρώματος, με αποτέλεσμα το κρακελάρισμα, την αποκόλληση και των απώλεια των χρωματικών στρωμάτων. Δεδομένου ότι η βιβλιογραφία για τη συντήρηση επιζωγραφισμένων μετάλλων και δη του αλουμινίου είναι εξαιρετικά μικρή και στοχεύει κατά βάση στην αποκατάσταση των χρωματικών στρωμάτων (αφαίρεση των υπαρχόντων χρωματικών στρωμάτων, καθαρισμός μετάλλων και εφαρμογή νέου χρωματικού στρώματος) πραγματοποιήθηκε, για εκπαιδευτικούς σκοπούς, πληθώρα δοκιμών καθαρισμού με διάφορα υλικά και μεθόδους. Ιδιαίτερα αξιοποιήθηκαν οι γέλες άγαρ-άγαρ και AgarArt με TAC που είχαν ως αποτέλεσμα τη διείσδυσή τους στη μικροδομή των χρωματικών στρωμάτων. Οι δράσεις που πραγματοποιήθηκαν έχουν ως στόχο τη διάχυση της πολύτιμης γνώσης που αποκομήθηκε και την αποφυγή ίδιων σφαλμάτων στο μέλλον.