Περιβαλλοντική διαχείριση διυλιστηρίων. Υφιστάμενη γνώση και εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών. Περίπτωση μελέτης: Διυλιστήριο Ασπροπύργου HELLENIQ Energy, πρώην ΕΛΠΕ

Abstract

Η προσπάθεια ενεργειακής μετάβασης της Ευρώπης σε ένα μέλλον χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα αφορά όλες τις δραστηριότητες της βιομηχανίας και δημιουργεί σίγουρα σημαντικές ευκαιρίες αλλά και νέες ισχυρές προσκλήσεις, ειδικά για τους κλάδους της διύλισης και των πετρελαιοειδών. Το μέλλον τους περνάει μέσα από την προσαρμογή τους στο νέο περιβάλλον και όχι μέσα από την αντικατάστασή τους. Τα δεδομένα της αγοράς κάνουν σαφές το γεγονός πως η παγκόσμια ζήτηση για υγρούς υδρογονάνθρακες – ως καύσιμα, ως πρώτη ύλη για την παραγωγή πετροχημικών, αλλά και για άλλες χρήσεις, δεν πρόκειται να μειωθεί στο προσεχές μέλλον. Επομένως, το μεγάλο ζήτημα είναι η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της διύλισης με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, προκειμένου με βάση αυτή την αλλαγή, να προκύψει σημαντική μείωση των περιβαλλοντικών εκπομπών. Στην παρούσα εργασία γίνεται προσπάθεια να εντοπιστούν και αναπτυχθούν οι καλές περιβαλλοντικές πρακτικές που εφαρμόζουν τα διυλιστήρια με σκοπό την συμμόρφωσή τους με την Ευρωπαϊκή και Ελληνική Εθνική νομοθεσία και πόσο αυτές επηρεάζουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Σαν μελέτη περίπτωσης χρησιμοποιήθηκαν οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις των ΕΛ.ΠΕ. στον Ασπρόπυργο. Η εταιρεία ΕΛ.ΠΕ. είναι μια από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες ελληνικές εταιρίες με κυρίαρχη θέση στη βαριά βιομηχανία της χώρας που πρωταγωνιστεί στις ενεργειακές εξελίξεις στην Ελλάδα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις τους στον Ασπρόπυργο, οι μεγαλύτερες. Για το μεγαλύτερο ελληνικό διυλιστήριο, ΕΛΠΕ-ΒΕΑ, χρησιμοποιήθηκε χρονοσειρά δεδομένων (2017-2021) για τους αέριους ρύπους προκειμένου να τεκμηριωθεί ότι οι βέλτιστες τεχνικές όταν εφαρμόζονται σε ένα διυλιστήριο μπορούν να μειώσουν το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν: 1. Ανάλυση κατανομών: o Έλεγχος κανονικότητας κατανομών συχνοτήτων για κάθε ρύπο και έτος. o Μετασχηματισμός δεδομένων (λογαριθμικός/Box-Cox) για κανονικοποίηση. o Απεικόνιση μετασχηματισμένων κατανομών και Q-Q plots. 2. Στατιστική επεξεργασία: o Υπολογισμός μέσης, διάμεσης και τυπικής απόκλισης για κάθε ρύπο και έτος. o Σύγκριση μετρήσεων με νομοθετικά όρια. o Εξέταση ποσοστημορίων (π.χ. 90%) για τα αιωρούμενα σωματίδια ώστε να διαπιστωθούν τα όρια του νόμου και να εξηγηθούν οι αποκλίσεις (ανά έτος). 3. Ανάλυση: o Ανάλυση δυναμικής κατανομής σε βάθος πενταετίας. o Μαθηματική περιγραφή κατανομών (κανονική/Box-Cox) για μελλοντική ανάλυση/πρόβλεψη. o Αξιολόγηση συμμόρφωσης με όρους ΑΕΠΟ (2019). Οι παραπάνω στατιστικές αναλύσεις έγιναν με τη βοήθεια του στατιστικού προγράμματος SPSS καθώς και του Excel. Κύρια Αποτελέσματα: • Η εφαρμογή βέλτιστων τεχνικών οδήγησε σε μείωση ρύπων (SO2, NOx, CO, PM10). • Οι μετρήσεις για όλους τους ρύπους, με εξαίρεση μεμονωμένα περιστατικά, βρίσκονται εντός των νομοθετικών ορίων. • Η χρονοσειρά δεδομένων αποκαλύπτει σταθερότητα στις διεργασίες του διυλιστηρίου. • Η μαθηματική περιγραφή των κατανομών αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για μελλοντικές προβλέψεις. Επιπλέον, για να αναπτυχθεί πλήρως το παραπάνω θέμα παρουσιάστηκαν τα εξής:➢ δομή και λειτουργία διυλιστηρίου,➢ περιβαλλοντικής νομοθεσίας που υπόκεινται τα διυλιστήρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, πώς αυτή μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας και τη δομή του, πώς εφαρμόζεται και τι κυρώσεις υπάρχουν➢ ρύποι που εκλύονται από το διυλιστήριο➢ τι είναι και πώς εφαρμόζονται σε ένα διυλιστήριο οι Καλές Περιβαλλοντικές Πρακτικές (Best Environmental Practices) και πώς σχετίζονται με τις Βέλτιστες Τεχνικές (Best Available Techniques)➢ πιστοποιήσεων του διυλιστηρίου➢ πώς και γιατί άλλαξαν διάφορες τεχνολογίες του διυλιστηρίου ΕΛΠΕ – ΒΕΑ με την πάροδο των ετών➢ τι αντίκτυπο είχε η αλλαγή τόσο στην παραγωγή, όσο και στο περιβάλλον➢ τι υποχρεώνεται να μετρά το διυλιστήριο ΕΛΠΕ – ΒΕΑ και που δημοσιεύεται. Η υιοθέτηση βέλτιστων τεχνικών από το διυλιστήριο ΕΛΠΕ-ΒΕΑ έχει συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του περιβαλλοντικού του αποτυπώματος. Η πενταετής ανάλυση δεδομένων επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων, ενώ παράλληλα προσφέρει πολύτιμα στατιστικά στοιχεία και μαθηματικά μοντέλα για μελλοντική έρευνα και βελτιστοποίηση.