Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου Feldenkrais στη μείωση του πόνου και στη βελτίωση της λειτουργικότητας σε ασθενείς με χρόνιο αυχενικό πόνο

Abstract

Ο μη ειδικής αιτιολογίας χρόνιος αυχενικός πόνος (ΧΑυΠ) αποτελεί μία μυοσκελετική διαταραχή που επηρεάζει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του το 45%-54% του γενικού πληθυσμού. Η μέθοδος Feldenkrais (FM) αποτελεί μία συμπληρωματική θεραπευτική προσέγγιση για τον ΧΑυΠ, που αποσκοπεί στην ανάπτυξη της αισθητικό-κινητικής επίγνωσης του ατόμου και στην εξερεύνηση κατάλληλων τρόπων κίνησης. Εφαρμόζεται μέσω δύο τεχνικών, της Συνειδητοποίησης Μέσα Από Την Κίνηση (Awareness Through Movement/ATM) και της Λειτουργικής ολοκλήρωσης (Functional Integration/FI). Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνηθεί η επίδραση της εφαρμογής της τεχνικής ATM στον πόνο, τη λειτουργικότητα και τoυς ψυχολογικούς παράγοντες, σε 152 ασθενείς με ΧΑυΠ. Η FM εξετάστηκε τόσο ως μεμονωμένη παρέμβαση όσο και σε σύγκριση με πρωτόκολλο βιοϊατρικού βελονισμού σε συνδυασμό με διατάσεις (Acupuncture-Stretching/A-S). Οι συμμετέχοντες κατανεμήθηκαν τυχαία σε μία ομάδα παρέμβασης (A ΑΤΜ) (n=76) ή σε μία ομάδα ενεργού ελέγχου (B A-S) (n=76). Οι παρεμβάσεις και των δύο ομάδων εφαρμόζονταν δύο φορές τη βδομάδα, για μία περίοδο 5 εβδομάδων (10 συνεδρίες συνολικά). Tα μέτρα έκβασης αξιολογήθηκαν πριν και μετά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων. Η ευαισθησία στον πόνο μετρήθηκε με αλγόμετρο πίεσης, το εύρος τροχιάς κίνησης (Range Of Motion/ROM) της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ) με αδρανειακό αισθητήρα καταγραφής ROM της ΑΜΣΣ, η αντοχή εν τω βάθει καμπτήρων μυών της ΑΜΣΣ με σταθεροποιητή βιοανάδρασης πίεσης και η αναπνευστική λειτουργία με φορητό σπιρόμετρο. Επιπλέον, ο πόνος αξιολογήθηκε με το Σύντομης Μορφής Ερωτηματολόγιο Πόνου McGill (SFMPQ) και η λειτουργική ικανότητα του αυχένα με τον Δείκτη Ανικανότητας του Αυχένα (NDI). Οι ψυχολογικοί παράγοντες εκτιμήθηκαν με τα Ερωτηματολόγια Απόψεων για την Αποφυγή του Πόνου (FABQ) και Eπισκόπησης Yγείας 12 Ερωτήσεων (SF-12), καθώς και με τις κλίμακες Κινησιοφοβίας Tampa (TSK), Καταστροφολογίας του Πόνου (PCS) και τη Νοσοκομειακή Κλίμακα Άγχους και Κατάθλιψης (HADS). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική βελτίωση και στις δύο ομάδες σε παρόμοιο βαθμό στον πόνο [SFMPQ (p < 0,001)], στην λειτουργική ικανότητα του αυχένα [NDI (p < 0,001)], στην αντοχή των εν τω βάθει καμπτήρων μυών της ΑΜΣΣ [σταθεροποιητής βιοανάδρασης πίεσης (p < 0,001)] και στις ψυχολογικές παραμέτρους [Συνοπτική κλίμακα Σωματικής Υγείας της SF-12, HADS, PCS, TSK (p < 0,001), FABQ_physical (p = 0,006), FABQ_work (p = 0,001)]. Όσον αφορά την ευαισθησία στον πόνο, σχεδόν σε όλα τα αλγομετρικά σημεία στην ομάδα ATM μειώθηκε στατιστικά σημαντικά (ενδεικτικά: μαστοειδής απόφυση αριστερά p = 0,002, ουροδόχος κύστη 10 αριστερά p = 0,002, πρόσθιος κνημιαίος μυς δεξιά p = 0,004), ενώ στην ομάδα A-S αυτό πραγματοποιήθηκε μόνο στις ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις αριστερά και στις ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις δεξιά (p < 0,001), στον τραπεζοειδή μυ δεξιά (p = 0,011) και στον δελτοειδή μυ αριστερά (p = 0,05). Επιπλέον, όσον αφορά το ROM της ΑΜΣΣ, στατιστικά σημαντική αύξηση σε παρόμοιο βαθμό και στις δύο ομάδες σημειώθηκε στον μέσο όρο πλάγιας κάμψης δεξιά (p = 0,009) και στον μέσο όρο έκτασης (p = 0,039). Η ομάδα ATM βρέθηκε πως σημείωσε στατιστικά σημαντική βελτίωση στην μέγιστη στροφή αριστερά (p < 0,001), τον μέσο όρο στροφής αριστερά (p = 0,005), τη μέγιστη πλάγια κάμψη αριστερά (p < 0,001), τον μέσο όρο πλάγιας κάμψης αριστερά (p < 0,001) και τη μέγιστη κάμψη (p = 0,018), ενώ στην ομάδα B A-S το ROM στις κινήσεις αυτές δεν μεταβλήθηκε στατιστικά σημαντικά. Τέλος ο βαθμός βελτίωσης της ψυχικής υγείας [Συνοπτική κλίμακα Ψυχικής Υγείας της SF-12, p < 0,034] ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερος στην ομάδα ΑΤΜ. Συμπερασματικά, η FM μπορεί να βελτιώσει τον πόνο, τη λειτουργικότητα και τις ψυχολογικές παραμέτρους σε ασθενείς με ΧΑυΠ. Επιπλέον, βρέθηκε να υπερτερεί συγκριτικά με το πρωτόκολλο A-S στις αλγομετρικές μετρήσεις, το ROM της στροφής και της πλάγιας κάμψης αριστερά της ΑΜΣΣ, τα επίπεδα κινησιοφοβίας, την ψυχική υγεία και την αυτό-αντιλαμβανόμενη κατάσταση υγείας. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι η FM αποτελεί μια μη παρεμβατική τεχνική που χρησιμοποιεί αργές κινήσεις, ήπιας μορφής, βελτιώνει κλινικά σημαντικά τη λειτουργικότητα των ασθενών, δεν επιφέρει παρενέργειες και δεν διαθέτει αντενδείξεις για την εφαρμογή της, θα μπορούσε να αποτελέσει μια πολύτιμη παρέμβαση θεραπευτικής άσκησης για ασθενείς με ΧΑυΠ.