«Αντιεμβολιαστικό κίνημα και διστακτικότητα στον εμβολιασμό για τη νόσο Covid-19: Βιβλιογραφική ανασκόπηση»

Abstract

Εισαγωγή: Η πανδημία Covid-19 αποτέλεσε μία σημαντική πρόκληση για την ατομική και κυρίως τη δημόσια υγεία, λόγω της διστακτικότητας απέναντι στον εμβολιασμό και την ενίσχυση του αντιεμβολιαστικού κινήματος. Η επιτυχία των προγραμμάτων εμβολιασμού εξαρτάται από αδιαμφισβήτητα επιστημονικά δεδομένα ασφάλειας σε συνδυασμό με υψηλά ποσοστά δημόσιας αποδοχής και πληθυσμιακής κάλυψης. Συνεπώς είναι αναγκαία μια ισχυρή απόκριση για την αντιμετώπιση της διστακτικότητας του εμβολιασμού και τη μείωση της επιρροής του αντιεμβολιαστικού κινήματος, από μέρους διαφόρων φορέων. Σκοπός: Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να εξετάσει πώς παράγοντες που σχετίζονται με το αντιεμβολιαστικό κίνημα επηρεάζουν τη διστακτικότητα στον εμβολιασμό έναντι της Covid-19. Συγκεκριμένα, εξετάστηκαν τα εξής ζητήματα: α) ποια είναι η ρητορική από μέρους του αντιεμβολιαστικού κινήματος την περίοδο της πανδημίας και πώς αυτή προωθείται, β) πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η δυναμική και η επιρροή του αντιεμβολιαστικού κινήματος. Μέθοδος: Διεξήχθη μία βιβλιογραφική συστηματική ανασκόπηση στις βάσεις δεδομένων PubMed, SCOPUS, Science Direct, SSRN, Google Scholar, Taylor & Fransis για την εύρεση εμπειρικών μελετών δημοσιευμένων την περίοδο 2020-2023 στην αγγλική γλώσσα. Αποτελέσματα: Συνολικά 126 μελέτες προσδιορίστηκαν από τις βάσεις δεδομένων. Από αυτό το σύνολο 23 μελέτες απερρίφθησαν ως διπλότυπες. Από τις εναπομένουσες μελέτες οι 12 απερρίφθησαν άμεσα καθώς ήταν σε γλώσσα πλην της Αγγλικής και από τις 91 μελέτες οι 11 δεν μπορούσαν να ανακτηθούν, δηλαδή δεν υπήρχε πρόσβαση στο πλήρες κείμενο. Από το σύνολο των 80 μελετών προς αξιολόγηση προέκυψαν εν τέλει 45. Από την ανάλυση διαπιστώθηκε πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν σε μεγάλο βαθμό τα μέσα εκείνα δια των οποίων προωθείτο η ρητορική από μέρους του αντιεμβολιαστικού κινήματος την περίοδο της πανδημίας. Το συναίσθημα ήταν βασικό στοιχείο της ρητορικής από μέρους του αντιεμβολιαστικού κινήματος, παράλληλα με την επίκληση σε συγκεκριμένες αξίες και πεποιθήσεις που συνδέονται με τον εμβολιασμό, ή πληροφορίες που σχετίζονται με την επιστήμη των εμβολίων. Οι παρεχόμενες πληροφορίες μιμούνταν το ύφος των επιστημονικών ειδήσεων, ενώ βρέθηκε ακόμα πως οι διάφοροι ιστότοποι που περιείχαν αντιεμβολιαστικό περιεχόμενο ζητούσαν οικονομική υποστήριξη. Αναφορικά με τις αξίες και τις πεποιθήσεις που συνδέονται με τον εμβολιασμό, διαπιστώθηκε από αρκετές μελέτες ότι τα στοιχεία εκείνα τα οποία επικαλείτο το αντιεμβολιαστικό κίνημα σχετίζονταν με σημαντικούς προσδιοριστικούς παράγοντες μη εμβολιασμού ή διστακτικότητας στον εμβολιασμό: πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, ζητήματα i που σχετίζονται με την ανάπτυξη, την ασφάλεια, τη χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού. Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες αποδοχής ή μη εμβολιασμού βρέθηκαν να είναι μεταξύ άλλων κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά, κατάσταση υγείας, επάρκεια γνώσεων / σωστών πληροφοριών, πηγή πληροφοριών. Συμπεράσματα: Σημαντική είναι η παροχή αξιόπιστων, διαφανών και επαρκών πληροφοριών από αξιόπιστες πηγές, η ενίσχυση του αλφαβητισμού υγείας των πολιτών, η αντιμετώπιση των θρησκευτικών και πολιτικών πεποιθήσεων και των συχνά σχετιζόμενων με αυτές θεωριών συνωμοσίας, καθώς και η δημιουργία άμεσων καναλιών επικοινωνίας του κοινού με αξιόπιστες πηγές πληροφοριών. Λέξεις-κλειδιά: διστακτικότητα πανδημία, Covid-19, αντιεμβολιαστικό κίνημα, εμβολιασμός, Προτεινόμενη βιβλιογραφική αναφορά: Μαυρογιώργου Α., Σίμου Ε.(2024) . Αντιεμβολιαστικό κίνημα και διστακτικότητα στον εμβολιασμό για τη νόσο Covid-19: Βιβλιογραφική ανασκόπηση. Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών: «Ηγεσία – Καινοτομία και Πολιτικές Αξίας στην Υγεία 2022-2024» Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας. Σχολή Δημόσιας Υγείας. ΠΑΔΑ. Σεπτέμβριος, 2024.