Ανίχνευση και αξιολόγηση προγνωστικής αξίας DNA πολυμορφισμού στο αίμα ασθενών με ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας

Abstract

Εισαγωγή: Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (HEΩ) αποτελεί μία πολυπαραγοντική και εκφυλιστική νόσο του οφθαλμού που αφορά ασθενείς άνω των 50 ετών και μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια της κεντρικής όρασης. Αν και η αιτιολογία της πάθησης δεν έχει πλήρως διευκρινισθεί, πλήθος γονιδίων έχουν ενοχοποιηθεί για τη συσχέτισή τους με την ΗΕΩ, ενώ πρόσφατα δεδομένα αλληλούχισης αποκάλυψαν την συμμετοχή πολλών χρωμοσωμικών τόπων στην ΗΕΩ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ΗΕΩ παρουσιάζει ο τόπος όπου εντοπίζονται τα γονίδια TIMP3/SYN3. Στον συγκεκριμένο γενετικό τόπο έχουν ανιχνευτεί αρκετοί σημειακοί πολυμορφισμοί (SNPs) κάποιοι από τους οποίους σχετίζονται με την εμφάνιση της ΗΕΩ. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της κατανομής των διαφόρων γονοτύπων του μη κωδικοποιητικού πολυμορφισμού rs5754227, chr22:32709831 (GRCh38.p13) στους ασθενείς με ΗΕΩ και η συσχέτιση της κατανομής αυτής με τη μορφή της νόσου ανά φύλο και ηλικία των ασθενών. Υλικά-Μέθοδοι: Στη μελέτη συμμετείχαν 21 ασθενείς με ΗΕΩΚ ξηράς μορφής και 19 ασθενείς με ΗΕΩΚ υγρής μορφής, ελληνικής καταγωγής επιλεγμένοι κατόπιν οφθαλμολογικής αξιολόγησης και συλλογής κλινικών δεδομένων. Μετά την έγγραφη συναίνεση των ασθενών και την συλλογή περιφερικού αίματος τους ακολούθησε απομόνωση DNA και στη συνέχεια ο ποιοτικός και ποσοτικός έλεγχός του. Επιπλέον σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης είναι η ανάπτυξη αξιόπιστης και ευαίσθητης μεθοδολογίας αλληλούχισης κατά Sanger για την ανίχνευση του εξεταζόμενου πολυμορφισμού στους ασθενείς με ΗΕΩ. Έτσι πραγματοποιήθηκε in silico ανάλυση και σχεδιασμός των κατάλληλων PCR εκκινητών και η βελτιστοποίηση των συνθηκών της αλληλούχισης κατά Sanger για την αξιόπιστη ανίχνευση του πολυμορφισμού rs5754227. Η στατιστική ανάλυση έγινε με τα λογισμικά SPSS και SNPSTATs. Αποτελέσματα: Οι δύο ομάδες ασθενών δε διέφεραν στατιστικά για το φύλο και την ηλικία. Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι η κατανομή των γονοτύπων ακολουθεί την κατανομή κατά Hardy-Weinberg (p>0,05) συνεπώς η γονοτύπηση είναι έγκυρη. Στο σύνολο των ασθενών το πιο συχνό αλλήλιο ήταν το Α με ποσοστό εμφάνισης 86% και το υπόλοιπο ήταν G (14%). Ο πιο συχνός γονότυπος ήταν ο Α/Α (72%), ακολουθούμενος από το γονότυπο A/G (28%). Πιο αναλυτικά, τα ποσοστά εμφάνισης των Α και G αλληλίων στην ομάδα ασθενών με ξηρή ΗΕΩ ήταν 88% και 12% αντίστοιχα, ενώ στην ομάδα ασθενών με υγρή ΗΕΩ τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 84% και 16%. Όσον αφορά τα ποσοστά εμφάνισης των Α/Α και A/G γονοτύπων, στην ομάδα ασθενών με ξηρή ΗΕΩ ήταν 76% και 24% αντίστοιχα ενώ στην ομάδα ασθενών με υγρή ΗΕΩ τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 68% και 32%. Ο πολυμορφισμός εμφανίζει κίνδυνο ανάπτυξης της υγρής (32%) έναντι της ξηράς ΗΕΩ (24%), ωστόσο η πιθανότητα αυτός ο γονότυπος να αποτελεί κίνδυνο για ανάπτυξη της υγρής μορφής έχει OR=1,77 (95% CI 0,40-7,81) με διαστήματα εμπιστοσύνης που περιλαμβάνουν το 1 συνεπώς δεν είναι στατιστικά σημαντικός (P=0,45). Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης, συνάδουν με μεγάλή πρόσφατη ευρωπαϊκή μελέτη όσον αφορά το ποσοστό εμφάνισης του πιο συχνού αλληλίου Α αλλά ο πολυμορφισμός G αντίκειται στα ποσοστά κατανομής του στην υγρή μορφή της ΗΕΩ, όπου είναι στατιστικά σημαντικά μικρότερος.