Συστηματική ανασκόπηση της ψυχικής υγείας του γενικού πληθυσμού κατά την πανδημία

Abstract

Η πανδημία του ιού COVID-19 έπληξε όλο τον πλανήτη ανεξαιρέτως ηλικίας, φύλου, πρότερης υγειονομικής κατάστασης ή περιοχής διαμονής. Πρωτοβάθμια επλήγη η σωματική υγεία του ατόμου που νόσησε από COVID-19. Η υγειονομική κατάσταση όμως ενός ατόμου αποτελείται από δύο σκέλη, τη σωματική υγεία και τη ψυχική υγεία. Σκοπός: Η σωματική υγεία κατά τη περίοδο της πανδημίας είναι το επίκεντρο των μελετών αλλά η ψυχική αντίθετα παραβλέπεται κάτι που έχει μεγάλες συνέπειες στη ψυχική υγεία των ατόμων και αυτό είναι το θέμα που απασχολεί τη παρούσα εργασία. Μεθοδολογία: Στη συγκεκριμένη εργασία χρησιμοποιήθηκε η συστηματική ανασκόπηση. Μελετήθηκαν έρευνες που βρέθηκαν μέσω της μηχανής αναζήτησης Google σε επιστημονικά περιοδικά όπως το PUBMED, καθώς και σε βιβλία ψυχολογίας που έχω στη κατοχή μου. Χρησιμοποιήθηκαν λέξεις-κλειδιά όπως “covid-19”, “ψυχική υγεία”, “γενικός πληθυσμός”, “αντίκτυπος”, καθώς και οι παρακάτω φράσεις: από τι αποτελείται η ψυχική υγεία, ποιος δε θεωρείται γενικός πληθυσμός, τι σημαίνει συστηματική ανασκόπηση και πως εκτελείται, πότε ένα άτομο πληροί τα κριτήρια για μια αγχώδη διαταραχή ή πότε χαρακτηρίζονται κάποια συμπτώματα καταθλιπτικά. Από την αναζήτηση προέκυψαν 300 έρευνες και μετά το πρώτο φιλτράρισμα ο αριθμός έφτασε στις 150 έρευνες. Από αυτές οι 118 δεν ανταποκρίνονταν στα κριτήρια ένταξης και απορρίφθηκαν. Τελικά ο τελικός αριθμός των ερευνών έφτασε στις 32. Υπήρχαν όμως και περιορισμοί στην έρευνα και οι κυριότεροι από αυτούς ήταν ότι μέσα από τα ερωτηματολόγια δεν ήταν δυνατό και ορθό να γίνει διάγνωση των συμμετεχόντων και να κατηγοριοποιηθούν ως άτομα με αγχώδη ή καταθλιπτική συμπτωματολογία και το ότι εξαιτίας του ότι τα ερωτηματολόγια διανεμήθηκαν ηλεκτρονικά και με τους τρόπους που προσφέρει το διαδίκτυο, αποκλείονταν από τη διαδικασία πολλά τμήματα του πληθυσμού και ιδίως οι ηλικιωμένοι και αυτοί που δεν έχουν πρόσβαση στις τεχνολογίες. Έτσι πλήττεται η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε φανερώνουν μια ισχυρή πτώση της ψυχικής υγείας του πληθυσμού εν όψει της πανδημίας που έπληξε τον γενικό πληθυσμό με περισσότερο πληττόμενους να παρουσιάζονται οι υγειονομικοί που εργάστηκαν στη πρώτη γραμμή έναντι του COVID-19 και στη συνέχεια οι γυναίκες καθώς τα άτομα νεαρής ηλικίας και οι ευπαθείς ομάδες, οι άνθρωποι που βρίσκονταν σε δεινή οικονομική κατάσταση και οι κάτοικοι ασιατικών χωρών. Οι αιτίες επιπολασμού των ψυχικών διαταραχών που ακολούθησαν μετά την επέλαση της πανδημίας είναι πολλές και κάποιες από αυτές είναι ψυχολογικές, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, αφορούν την ηλικία, το φύλο, τη μόρφωση, κατάσταση υγείας και άλλες. Επικεντρώνομαι κυρίως στις ψυχολογικές οι οποίες εμφανίζονται όλες στον άξονα των αγχωδών διαταραχών ή διαταραχών κατά DSM-IV , καθώς και καταθλιπτικές, κ.ά. Επίσης μπορεί μεν οι νέοι να ανήκουν στην ομάδα πληθυσμού που πλήχθηκε περισσότερο από την πανδημία αλλά το ευχάριστο είναι πως είναι και αυτοί που το ξεπερνούν ευκολότερα. Υπάρχουν όμως και θετικά που προέκυψαν από όλην αυτή τη κατάσταση και αυτό αποτελεί έναν πολύ ενισχυτικό στοιχείο για τη συνέχιση των ερευνών πάνω σε αυτό το θέμα. Αυτά ήταν ένα ισχυρό κοινωνικό πλαίσιο, η διαύγεια του πνεύματος και η επιθυμία για μοναχικότητα, η γνώση της έννοιας της ευσυνειδητότητας, η πιο ενεργή λειτουργία των γραμμών υποστήριξης, η άσκηση, κ.ά. Συμπεράσματα: Τα κύρια συμπεράσματα που προέκυψαν είναι ότι σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους θα πρέπει να γίνεται ενημέρωση με ψύχραιμη ματιά και από γνώστες του αντικειμένου χωρίς να στιγματίζονται ομάδες ανθρώπων. Επίσης, προτείνεται οι ειδικοί ψυχικής υγείας να εκπαιδευτούν για να αντιμετωπίσουν παρόμοιες καταστάσεις καθώς η πανδημία ήταν πρωτόγνωρη και η παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας να συνεχίζει με άλλους τρόπους σε κάθε περίπτωση. Επίσης, να μελετηθούν ποια μέτρα είναι πιο αποτελεσματικά για κάθε ηλικιακή ομάδα καθώς και να εντοπιστούν τα στοιχεία που είχαν κάποιες χώρες της Ευρώπης και τους βοήθησαν πιο πολύ κατά την υπόψη περίοδο.