Αξιολόγηση και εφαρμογή στην καθημερινή πράξη της λειτουργικής μεθόδου διάγνωσης της θρομβοπενίας από ηπαρίνη HIMEA (Heparin Induced Multiple Electrode Ag- gregometry)

Abstract

Εισαγωγή: Η θρομβοπενία από ηπαρίνη HIT (Heparin-induced thrombocytopenia) αποτελεί μία σοβαρή και απειλητική για την ζωή επιπλοκή της θεραπείας με ηπαρίνη. H HIT σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο φλεβικών και αρτηριακών θρομβώσεων και υψηλή θνητότητα, ιδίως αν καθυστερήσει η διάγνωση και η αντιμετώπιση της. H εργαστηριακή διάγνωση της HIT γίνεται με ανοσολογικές δοκιμασίες που ανιχνεύουν τα αντισώματα έναντι PF4/ηπαρίνης και λειτουργικές δοκιμασίες των αιμοπεταλίων που αναγνωρίζουν τα παθογόνα αντισώματα, δηλαδή αυτά που σχετίζονται με τις κλινικές εκδηλώσεις HIT. O συνδυασμός ανοσολογικής και λειτουργικής δοκιμασίας των αιμοπεταλίων βελτιώνει σημαντικά την εργαστηριακή διάγνωση της HIT και ελαττώνει το πρόβλημα υπερδιάγνωσης της HIT που έχει βλαπτικές συνέπειες στον ασθενή. Το HIMEA είναι μία αξιόπιστη, εύκολη, γρήγορη και ημιαυτόματη μέθοδος συσσώρευσης αιμοπεταλίων που δεν απαιτεί ειδικό υλικοτεχνικό εξοπλισμό κατάλληλη και για έλεγχο ενός μόνο δείγματος. Η εφαρμογή του στα αιματολογικά εργαστήρια θα βελτιώσει σημαντικά την διάγνωση του HIT. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να αξιολογηθεί και να τεθεί σε εφαρμογή η λειτουργική μέθοδος διάγνωσης της θρομβοπενίας από ηπαρίνη HIMEA (Heparin Induced Multiple Electrode Aggregometry), με το συσσωρόμετρο ολικού αίματος Multiplate (Mul- tiplate analyzer Dynabyte, Munich, Germany) στην καθημερινή πράξη του Αιματολογικού εργαστηρίου Γ.Ν.Α «Αλεξάνδρα». Αυτό θα βοηθήσει στην πιο ακριβή εργαστηριακή διάγνωση του συνδρόμου και στην πιο σωστή αντιμετώπιση των ασθενών με HIT. Συγκεκριμένα, η εφαρμογή του ΗΙΜΕΑ θα ελαττώσει σημαντικά το πρόβλημα υπερδιάγνωσης της HIT που έχει αρνητικές επιπτώσεις. Λαμβάνοντας επίσης το δεδομένο ότι ελάχιστα εργαστήρια Πανελλαδικώς διενεργούν λειτουργικές δοκιμασίες HIT η δυνατότητα εφαρμογής αυτής της μεθόδου στο Αιματολογικό εργαστήριο του Γ.Ν.Α «Αλεξάνδρα» κρίνεται σημαντική καθώς μπορεί να συνεισφέρει στην σωστή διάγνωση της HIT σε ένα πιο ευρύ φάσμα. 7 Μέθοδος: Υλικό της μελέτης αποτέλεσε πλάσμα και ορός 18 ασθενών που ελέγχθηκαν για HIT με ανοσολογική δοκιμασία στο αιματολογικό εργαστήριο του Γ.Ν.Α «Ευαγγελισμός» και στο τμήμα αιμόστασης του Γ.Ν.Α «Ιπποκράτειο». Τα δείγματα ήταν χαρακτηρισμένα ως θετικά (+) ή αρνητικά (-). 15 επιλέχθηκαν για έλεγχο με την λειτουργική δοκιμασία, τα υπόλοιπα κρίθηκαν ακατάλληλα προς εξέταση. Η λειτουργική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν η HIMEA και όλες οι δοκιμασίες πραγματοποιήθηκαν στο Multiplate (Multiplate analyzer Dynabyte, Munich, Germany) σύμφωνα με το αναλυτικό πρωτόκολλο και τα κριτήρια που έχουν ορισθεί. Το αίμα από υγιείς δότες που χρειάστηκε για την πραγματοποίηση της ανάλυσης ελήφθη από συναδέλφους εργαζόμενους του εργαστηρίου υστέρα από την συγκατάθεση τους. Η εργασία πραγματοποιήθηκε στο Αιματολογικό τμήμα του Γ.Ν.Α «Αλεξάνδρα». Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα στην συγκεκριμένη μελέτη θα παρουσιαστούν με την μορφή καμπύλης συσσώρευσης (AUC, AU*min) και ομαδοποιημένα σε τρεις ομάδες αποτελεσμάτων. α) Θετική (+) ανοσολογική μέθοδο και θετική (+) λειτουργική δοκιμασία συσσώρευσης αιμοπεταλίων ΗΙΜΕΑ. β) Αρνητική (-) ανοσολογική μέθοδο και αρνητική (-) λειτουργική δοκιμασία συσσώρευσης αιμοπεταλίων ΗΙΜΕΑ. γ) Θετική (+) ανοσολογική μέθοδο και αρνητική (-) λειτουργική δοκιμασία συσσώρευσης αιμοπεταλίων ΗΙΜΕΑ. Κάθε σειρά λειτουργικών δοκιμασιών πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας τους ίδιους δότες ολικού αίματος, ενώ στην αρχή κάθε διαδικασίας η σωστή λειτουργεία του συσσωρόμετρου ολικού αίματος Multiplate ελέγχθηκε με γνωστό θετικό (+) δείγμα ως προς την υποψία ΗΙΤ. Θετικά θεωρήθηκαν τα δείγματα τα οποία πληρούσαν όλα τα καθορισμένα κριτήρια θετικότητας. Κάποια από τα δείγματα λόγο μικρού αρχικού όγκου, αιμόλυσης και αδυναμίας επιβεβαίωσης της σωστής λήψης και συντήρησης τους δεν εξετάστηκαν. Συμπεράσματα- Συζήτηση: Στην παρούσα έρευνα, αξιολογήθηκε η λειτουργική μέθοδος διάγνωσης της θρομβοπενίας από ηπαρίνη HIMEA και η εφαρμογή της στην καθημερινή πράξη στο αιματολογικό εργαστήριο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι παρά το γεγονός ότι το HIMEA, όπως και όλες οι λειτουργικές δοκιμασίες παρουσιάζει ορισμένους περιορισμούς, μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα εργαστήριο ρουτίνας. Στους περιορισμούς συμπεριλαμβάνονται η δυσκολία επιλογής του κατάλληλου δότη αιμοπεταλίων, η 8

αναγκαιότητα συστηματικού ελέγχου ενός δείγματος ασθενούς με επιβεβαιωμένο HIT πριν τον έλεγχο των ασθενών καθώς και το γεγονός πως η προαναλυτική φάση για την προετοιμασία του δείγματος απαιτεί μεγάλη προσοχή και σχολαστικότητα. Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι η ΗΙΜΕΑ είναι ικανή να δώσει σημαντικές πληροφορίες καθώς όλα τα δείγματα με θετική ανοσολογική δοκιμασία δεν είχαν θετική ΗΙΜΕΑ. Επιπλέον κανένα δείγμα με αρνητική ανοσολογική δοκιμασία δεν είχε θετική HIMEA. H HIMEA είναι μία χρήσιμη και απλή λειτουργική δοκιμασία για την διάγνωση της HIT. Η παρούσα μελέτη επιβεβαίωσε την δυνατότητα εφαρμογής της μεθόδου σε ένα αιματολογικό εργαστήριο. Μετά το πέρας αυτής της μελέτης η ΗΙΜΕΑ εφαρμόστηκε και εκτελείται στο αιματολογικό εργαστήριο του Γ.Ν.Α. « ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ».