Η Αξιολόγηση της ποσότητας και της ποιότητας ύπνου στους επαγγελματίες υγείας ενός Τριτοβάθμιου Πανεπιστημιακού Νοσηλευτικού Ιδρύματος
Sleep evaluation of health care professionals in a Tertiary University Hospital
Λέξεις-κλειδιά
Αϋπνία ; Υπνηλία ; Sleep evaluation ; Health care professionals ; Επαγγελματίες υγείαςΠερίληψη
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΤΙΤΛΟΣ: Η Αξιολόγηση της Ποσότητας και Ποιότητας Ύπνου στους Επαγγελματίες Υγείας ενός
Τριτοβάθμιου Πανεπιστημιακού Νοσηλευτικού Ιδρύματος
EIΣΑΓΩΓΗ: Ο ύπνος αποτελεί μία απαραίτητη για την υγεία <κατάσταση>. Παράλληλα, η εργασία
είναι μία ζωτική παράμετρος για την ανθρώπινη κοινωνία που εμφανίζει μία ανταγωνιστική σχέση με τον
ύπνο, αφού μπορεί να τον επηρεάσει. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ύπνος των εργαζομένων ενός
νοσηλευτικού ιδρύματος που λειτουργεί σε 24ωρη βάση λόγω του κυκλικού ωραρίου και των
νυχτερινών βαρδιών.
ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας πιλοτικής μελέτης είναι να μελετηθεί η παράμετρος του ύπνου ως
πρώιμος δείκτης του επιπέδου υγείας των εργαζομένων ενός πολυδύναμου πανεπιστημιακού
νοσηλευτικού ιδρύματος. Απώτερος στόχος είναι η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση του
ενδεχόμενου διαταραγμένου ύπνου και της αϋπνίας για την προαγωγή υγείας των εργαζομένων.
ΜΕΘΟΔΟΣ: Πρόκειται για μία συγχρονική πιλοτική μελέτη που αφορά 38 εργαζόμενους (36.84%
άνδρες) μέσης ηλικία 44±9 του Γενικού Νοσοκομείου <ΑΤΤΙΚΟΝ> του Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών. Η εν λόγω μελέτη διεξήχθη το Δεκέμβριο του 2021 εν μέσω της πανδημίας
COVID-19. Τα δημογραφικά στοιχεία, το ιατρικό ιστορικό και το επαγγελματικό ιστορικό των
συμμετεχόντων συλλέχθηκαν από την υπεύθυνη ιατρό της Μονάδας Μελέτης Ύπνου με κατ’ ιδίαν
συνέντευξη. Παράλληλα η ποσότητα και η ποιότητα του ύπνου αξιολογήθηκε με τη βοήθεια των
ερωτηματολογίων Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), Athens Insomnia Scale (AIS) ενώ η ημερήσια
υπνηλία εκτιμήθηκε με την κλίμακα Εpworth Sleepiness Scale (ESS). Ακολούθησε σύγκριση των
εργασιακών, γνωσιακών και ψυχοσωματικών παραμέτρων μεταξύ αυτών που είχαν διαταραγμένο ύπνο,
αϋπνία και ημερήσια υπνηλία, καθώς και μεταξύ του ιατρονοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Το 71% του συνολικού δείγματος ανήκε στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και το
26% του συνολικού δείγματος εργάζονταν με τη μορφή του κυκλικού ωραρίου. Το 74% των
εργαζομένων παρουσίαζε μειωμένη διάρκεια ύπνου με κατά μέσο όρο 6 ½ ώρες ύπνου (6.31±1.08). Το
74% αιτιάτο κακή ποιότητα ύπνου, το 50% παρουσίαζε συμπτώματα αϋπνίας, το 18% είχε χρόνια αϋπνία
και τέλος το 32% είχε εκσεσημασμένη ημερήσια υπνηλία. Όσοι είχαν PSQI≥5 ήταν νεώτεροι
(42.39±9.68), είχαν αϋπνία (68%) και ήταν <βραδυνοί τύποι> (54%). Επίσης εμφάνιζαν ψυχική
καταπόνηση (79%) και πρώιμη γήρανση (57%), πρωινή κεφαλαλγία (29%) και κακή συγκέντρωση
(54%). Το 75% και το 86% θεωρούσε ότι η εργασία και ο εργασιακός φόρτος αντίστοιχα επηρέαζε τον
ύπνο τους. Το 86% θεωρούσε ότι υπήρχε εργασιακός έλεγχος, το 71% θεωρούσε ότι είχε ευθύνη, με το
79% και το 86% να έχει μειωμένη εργασιακή απόδοση και να κάνει εργασιακά σφάλματα αντιστοίχως,
ενώ το 18% ανέφερε το φαινόμενο του <παρουσιασμού>. Συγκρίνοντας με βάση την κλίμακα ΑΙS το
47% ανέφερε ημερήσια υπνηλία, ενώ με βάση την κλίμακα ESS το 83% ήταν υπέρβαροι και το 75% είχε
ασθενήσει στην εργασία του. Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό είχε πιο διαταραγμένο ύπνο κι ένοιωθε
ότι δεν ανταμείβεται για την εργασία του συγκριτικά με το υπόλοιπο προσωπικό (p=0.08), επίσης απέδιδε
λιγότερο και είχε μεγαλύτερη ευθύνη (p=0.01).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Στην παρούσα μελέτη η πλειοψηφία των εργαζομένων ενός τριτοβάθμιου
πανεπιστημιακού νοσηλευτικού ιδρύματος έχουν διαταραγμένο ποσοτικά και ποιοτικά ύπνο κι
εμφανίζουν συμπτώματα αϋπνίας και ημερήσιας υπνηλίας εν μέσω της πανδημίας COVID-19. Ο
εργαζόμενος στον υγειονομικό τομέα με φαινότυπο αϋπνίας και παχυσαρκίας, αναφέρει συχνότερα
κεφαλαλγία, ημερήσια υπνηλία και χαραχτηρίζεται από αυξημένα ποσοστά επαγγελματικής
νοσηρότητας.Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό θεωρεί ότι έχει αυξημένη επαγγελματική ευθύνη και είναι
πιο επιρρεπές στο διαταραγμένο ύπνο.
Περίληψη
ABSTRACT
TITLE: Sleep Evaluation of Health Care Professionals in a Tertiary University Hospital
INTRODUCTION: Sleep is neccessary for human health. Occupation which is a vital parameter for
human beings may exhibit a competitive relationship with sleep, as it can affect it. Of particular interest is
sleep of a Tertiary University Hospital personel due to long continuous duty hours and shift work.
AIM: The aim of this pilot study is to evaluate employees’ sleep in a Tertiary University Hospital as an
early index of their health status. The ultimate goal is the early recognition and management of sleep
disturbance and insomnia to promote health care professionals’ health.
METHODS: It is about a pilot study that concerns 38 employees (36.84% men) in <ATTIKON> General
Hospital of the Νational Kapodistrian University of Athens with a mean age of 44 ± 9. This study was
conducted in December 2021 during the COVID-19 pandemic. Τhe participants’ demographic data,
medical and professional history were collected by a Sleep Specialist Physician. At the same time, sleep
quantity, quality and daytime sleepiness were assessed using Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI),
Athens Insomnia Scale (AIS) and Epworth Sleepiness Scale (ESS) questionnaires. A comparison of
professional, cognitive and psychosomatic parameters between those with and without disturbed sleep,
insomnia and daytime sleepiness took place. A further comparison of the aforementioned parameters took
place, between medical stuff and the rest of employees.
RESULTS: The study sample consisted of 71% medical staff and nurses, 26% were shift workers. 74%
of employees had reduced sleep duration with an average of 6 ½ hours of sleep (6.31 ± 1.08). 74% were
<poor sleepers> according to PSQI≥5, 50% had insomnia symptoms according to AIS≥6, 18% had
chronic insomnia and 32% had daytime sleepiness according to ESS≥10. Those with PSQI≥5 were
younger (42.39 ± 9.68), had insomnia (68%) and were <evening types> (54%). They also showed
decreased mental status (79%) and premature aging (57%), morning headache (29%) and poor
concentration (54%). 75% and 86% supported that occupation and workload respectively affected their
sleep. 86% reported that there was an occupational control, 71% reffered responsibility, with 79% and
86% having reduced job efficiency, making occupational errors respectively, while 18% reported the
phenomenon of <presentism>. Among those with AIS≥6, 47% reported daytime sleepiness, while based
on the ESS score, 83% were overweight and 75% reported illness during their job. Medical staff and
nurses had more disturbed sleep and felt that they were not rewarded for their work compared to the rest
of employees (p = 0.08).They also performed less productivity and had more responsibility (p = 0.01).
CONCLUSIONS: In the present study, the majority of employees of a tertiary university hospital have
impaired quantitative and qualitative sleep showing symptoms of insomnia and daytime sleepiness during
the COVID-19 pandemic. Health care professionals presenting an insomniac phenotype and obesity,
report headache, daytime sleepiness and they are characterized by increased morbidity rates. Medical
professionals are considered more responsible and they are more prone to disturbed sleep than the rest
stuff.