Κληρονομικός καρκίνος του μαστού: ο ρόλος του γονιδιακού ελέγχου

Abstract

Ο καρκίνος του μαστού, είναι μία από τις πιο συχνές κακοήθειες που ανιχνεύονται σε γυναίκες, καθώς και η πρώτη αιτία θανάτου στο γυναικείο φύλο, παγκοσμίως. Περίπου το 5-10% των περιστατικών καρκίνου του μαστού οφείλεται σε μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2. Ωστόσο υπάρχουν και μεταλλάξεις σε άλλα γονίδια που οδηγούν σε καρκίνο του μαστού. Τα γονίδια αυτά ταξινομούνται σε γονίδια υψηλής , μέτριας και χαμηλής διεισδυτικότητας με βάση τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Στα γονίδια υψηλής διεισδυτικότητας ανήκουν τα BRCA1, BRCA2, PTEN, TP53 και STK11.Στα γονίδια μέτριας διεισδυτικότητας περιλαμβάνονται τα PALB2, ATM, CHEK2 και BARD1. Επομένως είναι απαραίτητη η ταυτοποίηση των υπεύθυνων γονιδίων, ώστε να δοθεί η κατάλληλη θεραπεία σε άτομα που νοσούν ή να αναπτυχθούν στρατηγικές πρόληψης στα άτομα υψηλού κινδύνου. Επιπλέον είναι σημαντικό να περιοριστούν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου ώστε να μειωθούν τα περιστατικά καρκίνου του μαστού. Στην ταυτοποίηση των υπεύθυνων γονιδίων, καθοριστικό ρόλο έχει η γενετική συμβουλευτική πριν και μετά την διάγνωση. Αρχικά γίνεται λήψη οικογενειακού και ατομικού ιστορικού, ώστε να προσδιοριστεί η πιθανότητα ύπαρξης κάποιας μετάλλαξης και έπειτα ενημέρωση για το κόστος, τα πιθανά αποτελέσματα των δοκιμών, την επιτήρηση , την πρόληψη και την ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Κατά τον γενετικό έλεγχο ανιχνεύονται 5 τύποι μεταλλάξεων: καλοήθεις, πιθανώς καλοήθεις, αβέβαιης σημασίας, πιθανώς παθογόνες και παθογόνες. Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων σε πολλές περιπτώσεις καθίσταται περίπλοκη και χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, ιδιαίτερα στις μεταλλάξεις αβέβαιης σημασίας. Εκτός από αυτό, ο γενετικός έλεγχος παρουσιάζει επιπλέον εμπόδια που χρήζουν αντιμετώπισης, όπως η έλλειψη συστάσεων για την διαχείριση των αποτελεσμάτων, οι αποκλίσεις μεταξύ των εργαστηρίων και ο μειωμένος αριθμός γενετικών συμβούλων. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ενθαρρυντικές έρευνες όσον αφορά την πρόληψη και την θεραπεία. Η προληπτική θεραπεία και μαστεκτομή καθώς και οι αναστολείς PARP, σε συνδυασμό με τον τακτικό έλεγχο, έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού.