Σεξουαλικότητα και τρίτη ηλικία
Sexuality in third age
Keywords
Sexuality ; Aging ; Older adults ; Third age ; Sexual ; Σεξουαλικότητα ; Τρίτη ηλικίαAbstract
Εισαγωγή: Η σεξουαλικότητα και η επιθυμία για οικειότητα είναι απαραίτητα και
σημαντικά θέματα της ποιότητας ζωής από τη γέννηση έως το θάνατο. Παρόλο που η
σεξουαλικότητα είναι ένα σημαντικό μέσο έκφρασης αγάπης και φροντίδας στα
ηλικιωμένα άτομα, λαμβάνει ελάχιστη προσοχή στην εκπαίδευση και κατάρτιση των
επαγγελματιών υγείας και σπάνια περιγράφεται λεπτομερώς κατά τη λήψη ιστορικού
και τη διενέργεια φυσικής εξέτασης.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η συστηματική ανασκόπηση της
βιβλιογραφίας σε διεθνές και εθνικό επίπεδο σχετικά με τη σεξουαλικότητα στην τρίτη
ηλικία.
Μεθοδολογία: Η παρούσα εργασία είναι συστηματική ανασκόπηση της
βιβλιογραφίας. Η αναζήτηση της βιβλιογραφίας έγινε στις βάσεις δεδομένων PubMed,
Google Scholar και Scopus. Συμπεριλήφθηκαν μελέτες οι οποίες ήταν γραμμένες στην
Αγγλική ή Ελληνική γλώσσα, είχαν διεξαχθεί σε άτομα τρίτης ηλικίας και ήταν
πρωτογενείς μελέτες.
Αποτελέσματα: Συνολικά συμπεριλήφθηκαν 15 μελέτες, εκ των οποίων 8 ήταν
συγχρονικές, 7 ήταν διαμήκεις και μία ήταν μελέτη κοορτής. Οι άνδρες που ανέφεραν
μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες μακροχρόνιων
ασθενειών, καρκίνου και επιδείνωσης της αυτοεκτιμώμενης υγείας. Η μείωση της
σεξουαλικότητας σχετίζεται με κατάθλιψη και άγχος και χειρότερη ικανοποίηση και
ποιότητα ζωής. Το ανδρικό φύλο συσχετίστηκε με τη σεξουαλική δραστηριότητα και
τη γνωστική λειτουργία. Η ποιότητα του ύπνου δεν σχετίζεται με δυσκολία επίτευξης
οργασμού στους ηλικιωμένους άνδρες, αλλά στις γυναίκες η χαμηλή ποιότητα ύπνου
συνδέθηκε με αυξημένες πιθανότητες οργασμικής δυσκολίας. Πολλοί άνδρες και
γυναίκες που ζουν στο σπίτι με άνοια είναι σεξουαλικά ενεργοί. Οι ηλικιωμένοι που
είχαν σύντροφο είχαν βιώσει σωματική τρυφερότητα τους προηγούμενους 6 μήνες και
οι μισοί περίπου είχαν κάνει σεξ. Η σεξουαλική συμπεριφορά σχετίστηκε με τη νεότερη
ηλικία, μεγαλύτερη κοινωνική υποστήριξη, υγιέστερες συμπεριφορές και καλύτερη
σωματική και ψυχολογική υγεία Τα προβλήματα που αναφέρθηκαν από τις σεξουαλικά
ενεργές γυναίκες ήταν η σεξουαλική αφύπνιση (32%) και η επίτευξη ενθουσιασμού
8
(27%), ενώ τα προβλήματα που αναφέρθηκαν στους σεξουαλικά ενεργούς άνδρες ήταν
η στυτική δυσλειτουργία (39%). Ανησυχίες για τη σεξουαλική υγεία που αναφέρθηκαν
συχνότερα από τις γυναίκες σχετίζονται με το επίπεδο της σεξουαλικής τους επιθυμίας
(11%) και τη συχνότητα των σεξουαλικών δραστηριοτήτων (8%). Αντίστοιχα,
ανησυχίες για τη σεξουαλική υγεία που αναφέρθηκαν συχνότερα από τους άνδρες ήταν
το επίπεδο σεξουαλικής επιθυμίας (15%) και στυτικές δυσκολίες (14%).
Συμπεράσματα: Πολλοί ηλικιωμένοι παραμένουν σεξουαλικά ενεργοί και στην όγδοη
και την ένατη δεκαετία. Η διατήρηση της ψυχολογικής ευεξίας θα μπορούσε να
προάγει τη σεξουαλική συμπεριφορά και, αντιστρόφως, η σεξουαλική συμπεριφορά
μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της ψυχολογικής ευεξίας.
Λέξεις κλειδιά: aging, older adults, third age, sex, sexual, sexuality
Abstract
Introduction: Sexuality and the desire for intimacy are necessary and important issues
of quality of life from birth to death. Although sexuality is an important means of
expressing love and care in the elderly, it receives little attention in the education and
training of health professionals and is rarely described in detail when taking a history
and performing a physical examination.
Aim: The aim of the present study was to systematically review the literature at
international and national level on sexuality in old age.
Methodology: The present work is a systematic review of the literature. Scientific
evidence was searched in PubMed, Google Scholar and Scopus databases. Studies that
were written in English or Greek, were conducted in the elderly, and were primary
studies.
Results: Totally, out of 78541 studies, 16 studies were included, of which 8 were crosssectional
studies, 7 were longitudinal studies and 1 was a cohort study. Men who
reported a decrease in sexual desire were more likely to have long-term illness, cancer,
and deteriorating self-esteem. Decreased sexuality was associated with depression and
anxiety and worse satisfaction and quality of life. Male gender was associated with
sexual activity and cognitive function. Sleep quality was not associated with difficulty
reaching orgasm in older men, but in women poor sleep quality was associated with
orgasmic dysfunction. Many men and women living at home with dementia were
sexually active. Those who had partner experienced physical tenderness in the previous
6 months and about half had sex. Sexual behavior was related to younger age, greater
social support, healthier behaviors and better physical and psychological health. The
problems reported by sexually active women were sexual arousal (32%) and the
attainment of excitement (27%), while the problems reported by sexually active men
were erectile dysfunction (39%). Sexual health concerns most frequently reported by
women are related to their level of sexual desire (11%) and frequency of sexual activity
(8%). Respectively, sexual health concerns most frequently reported by men were the
level of sexual desire (15%) and erectile dysfunction (14%).
Conclusions: Many seniors remain sexually active in both the eighth and ninth decades.
Maintaining psychological well-being could promote sexual behavior and, conversely,
sexual behavior can help maintain psychological well-being.
Keywords: aging, older adults, third age, sexual, sexuality