“Γνώσεις, Απόψεις και Στάσεις των Εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Τυπικής Εκπαίδευσης για Θέματα Σεξουαλικής Αγωγής”

Abstract

Η ενημέρωση και εκπαίδευση των παιδιών για τη σύναψη υγιών σχέσεων και τη διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), καλείται «σεξουαλική αγωγή», αποτελώντας τη σπουδαιότερη και αποτελεσματικότερη μορφή δράσης για τη πρωτογενή πρόληψη. Σταδιακά, εξοπλίζει τα παιδιά και τους νέους με πληροφορίες, δεξιότητες και θετικές αξίες με σκοπό να κατανοούν και να απολαμβάνουν τη σεξουαλικότητά τους, να έχουν ασφαλείς και ικανοποιητικές σχέσεις και να είναι υπεύθυνοι για τη σεξουαλική υγεία τόσο τη δική τους όσο και των άλλων (WHO, 2010). Η εκπαίδευση αυτή θα πρέπει να ξεκινάει από μικρή ηλικία και να πραγματοποιείται τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι.

Κάθε κράτος εφαρμόζει με διαφορετικό τρόπο σχολικά προγράμματα σεξουαλικής αγωγής. Τα προγράμματα αυτά διαφέρουν στην ηλικία έναρξης, στο ηλικιακό φάσμα, στην μεθοδολογία και φυσικά στην αποτελεσματικότητα. Στην πλειονότητά τους, τα προγράμματα σπουδών στις δυτικές κοινωνίες δεν φαίνεται να έχουν εκσυγχρονιστεί από αυτά τα του 20ου αιώνα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αρκετές ελλείψεις σε θεματικές που σχετίζονται με τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις της κοινωνίας (Gunther, 2000).

Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να μελετήσει και να εντοπίσει την ετοιμότητα καθώς και τη διάθεση των Εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Τυπικής Εκπαίδευσης που σχετίζονται με την υλοποίηση προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής σε σχολεία της Δευτεροβάθμιας Τυπικής Εκπαίδευσης.

Η μελέτη διεξήχθη μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου 2021. Στην παρούσα έρευνα συμμετείχαν 510 Εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας Τυπικής Εκπαίδευσης (Εκπαιδευτικοί Γυμνασίου – Γενικού Λυκείου – Επαγγελματικού Λυκείου) όλων των ειδικοτήτων. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε μέσω διαδικτύου με τη χρήση ηλεκτρονικού ανώνυμου ερωτηματολογίου και οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να απαντήσουν σχετικά με την εξοικείωσή τους με τους όρους Σεξουαλική Αγωγή, Οικογενειακός Προγραμματισμός, ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά Δικαιώματα, Αναπαραγωγικά Δικαιώματα και Έμφυλες Ταυτότητες. Επίσης, ερωτήθηκαν σχετικά με την αποτελεσματικότητα των διαφόρων μεθόδων αντισύλληψης, όσον αφορά την προφύλαξη από τα ΣΜΝ, καθώς και την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Επιπρόσθετα, ερωτήθηκαν σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης των ΣΜΝ. Ακόμα, οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με τις απόψεις τους για την υλοποίηση προγραμμάτων Σεξουαλικής Αγωγής στα σχολεία, εάν την θεωρούν σημαντική, σε ποια βαθμίδα θα πρέπει να αναφέρονται οι διάφορες θεματικές της ενότητες, εάν οι ίδιοι επιχειρούν να συμπεριλάβουν την Σεξουαλική Αγωγή κατά το διδακτικό τους έργο και εάν όχι, τι είναι αυτό που τους εμποδίζει. Τέλος, ερωτήθηκαν για το τι επιθυμούν προκειμένου να συμπεριλάβουν στο διδακτικό τους έργο τη Σεξουαλική Αγωγή αλλά και για το ποιόν επαγγελματία θεωρούν ως καταλληλότερο προκειμένου να είναι περισσότερο αποδοτική η Σεξουαλική Αγωγή στα σχολεία.

Το 96,1% των εκπαιδευτικών δήλωσαν πως η Σεξουαλική Αγωγή δεν πραγματοποιείται σε ικανοποιητικό επίπεδο στο σχολείο. Αν και το 94,9% των εκπαιδευτικών δήλωσαν πως η Σεξουαλική αγωγή στα σχολεία είναι σημαντική, μόνο το 41,4% υποστήριξε πως προσπαθεί να τη συμπεριλάβει κατά το διδακτικό του έργο στους μαθητές. Από το υπόλοιπο 58,6% που απάντησε αρνητικά το 47,4% υποστήριξε σε μεγάλο βαθμό πως εμπόδιο για την εφαρμογή της, αποτελεί το γεγονός πως δεν έχουν τα κατάλληλα εγχειρίδια – βιβλία, το 43,5% υποστήριξε πως δεν τους το επιτρέπει το πρόγραμμα σπουδών, το 42,8% πως δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις, το 32,8% ότι δεν είναι δική τους αρμοδιότητα, το 32,3% δεν γνωρίζει πως μπορεί να μεταδώσει στα παιδιά αυτές τις γνώσεις και τέλος το 27,3% φοβάται τις αντιδράσεις των γονέων. Προκειμένου να συμπεριλάβουν τη σεξουαλική αγωγή στο διδακτικό τους έργο, το 85,9% των εκπαιδευτικών δήλωσε πως επιθυμεί επιμορφωτικά σεμινάρια, το 85,3% κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό και το 67,1% να υπάρχει η σεξουαλική αγωγή στο πρόγραμμα σπουδών. Τέλος, το 52,9% των συμμετεχόντων δήλωσε πως ο καταλληλότερος επαγγελματίας προκειμένου να είναι περισσότερο αποδοτική η σεξουαλική αγωγή στα σχολεία είναι ο εκπαιδευτικός ο οποίος θα είναι καταρτισμένος σε θέματα σεξουαλικής αγωγής και το 17,5% υποστήριξε πως καταλληλότερος επαγγελματίας είναι η Μαία/ευτής σε συνεργασία με το Κέντρο Υγείας της περιοχής.

Για μία επιτυχή εφαρμογή προγραμμάτων Σεξουαλικής Αγωγής στα σχολεία απαιτείται αρχικά η κατάρτιση των εκπαιδευτικών στις ανάλογες ενότητες, η έκδοση καταλληλότερων εγχειριδίων και βιβλίων καθώς και η συμπερίληψη της Σεξουαλικής Αγωγής στα προγράμματα σπουδών.