Η συμβολή της επιστήμης των πολιτών (citizen science) στην παρακολούθηση των πληθυσμών κουνουπιών και στην εντομολογική επιτήρηση στην Ευρώπη

Abstract

Εισαγωγή: Αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες, υλοποιούν προγράμματα εντομολογικής επιτήρησης ώστε να αξιολογηθούν τα είδη και οι πληθυσμοί των κουνουπιών, για να σχεδιαστούν προγράμματα καταπολέμησης. Για το σκοπό αυτό συλλέγονται ενήλικα κουνούπια για την ανάλυση εντομολογικών δεδομένων. Τα τελευταία χρόνια, αναπτύχθηκαν εργαλεία που βασίζονται στην κοινότητα, με σκοπό τη συλλογή και την υποβολή δειγμάτων κουνουπιών, συνεισφέροντας στην επιστημονική έρευνα. Σκοπός και στόχοι: Ο σκοπός της εργασίας ήταν η συλλογή των διαδικτυακών εφαρμογών που είναι διαθέσιμες στην Ευρώπη, διερευνώντας τη συμβολή της επιστήμης των πολιτών στην παρακολούθηση των πληθυσμών κουνουπιών και στην εντομολογική επιτήρηση. Μεθοδολογία: Διενεργήθηκε συστηματική ανασκόπηση άρθρων τελευταίας 10ετίας στις ηλεκτρονικές βάσεις PubMed, Scopus, στην ηλεκτρονική σελίδα του WHO, στις ηλεκτρονικές σελίδες των φορέων: Center for Disease Control and Prevention (CDC), ECDC, eu-citizen.science, Google Scholar. Αποτελέσματα: Καταγράφηκαν όλες οι διαδικτυακές εφαρμογές που χρησιμοποιούνται από τους πολίτες στην Ευρώπη. Αξιολογήθηκε η συνεισφορά των πολιτών και η αφοσίωσή τους στην συλλογή, καταγραφή και αποστολή δειγμάτων κουνουπιών. Ο ρόλος της επιστήμης των πολιτών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος για τα προγράμματα εντομολογικής επιτήρησης. Συμπεράσματα: Η ενεργή εντομολογική επιτήρηση έχει οργανωθεί από τις περισσότερες χώρες, παρέχοντας πολύτιμα ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα. Η παθητική εντομολογική επιτήρηση μέσω της επιστήμης των πολίτων, αποτελεί ένα εναλλακτικό εργαλείο χαμηλού κόστους που δύναται να συνδυαστεί με τις κλασσικές μεθόδους και να ενσωματωθεί σε ένα σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης για την παρουσία διαβιβαστών και νοσημάτων. Η δυνατότητα συνεχούς συλλογής νέων δεδομένων από τους πολίτες, επιτρέπει την έγκαιρη αναγνώριση των αλλαγών στην δραστηριότητα των κουνουπιών με πιθανό αντίκτυπο σε επίπεδο όχλησης και κινδύνου μετάδοσης παθογόνων. Τα αποτελέσματα της επιστήμης των πολιτών είναι σκόπιμο να αναδειχθούν, να αναπτυχθούν περαιτέρω, ώστε να υπάρξει ευαισθητοποίηση, βελτίωση της γνώσης για τα νέα είδη κουνουπιών και την τήρηση των μέτρων Δημόσιας υγείας.