Η Αρχιτεκτονική της Γλώσσας και η Γλώσσα της Αρχιτεκτονικής - Μια Φράκταλ Διάσταση στη Σχεδιαστική Πρακτική
The Architecture of Language and the Language of Architecture - A Fractal Dimension in the Design Practice
Λέξεις-κλειδιά
Γλώσσα ; Pattern ; Αρχιτεκτονική ; Chomsky ; Salingaros ; Συντακτικό ; Σημασιολογία ; Γλωσσολογία ; Μεταμοντερνισμός ; Βιοφιλία ; Φράκταλ ; Alexander ; Saussure ; Αειφορικός σχεδιασμός ; Χαοτικά συστήματα ; Μετασχηματιστική γενετική γραμματικήΠερίληψη
Η παρούσα έρευνα έχει ως υπόθεση εργασίας την ύπαρξη μιας φράκταλ διάστασης στη σχεδιαστική
πρακτική. Βάσει αυτής στο πρώτο μέρος διερευνά την σχέση μεταξύ Γλώσσας και Αρχιτεκτονικής
δείχνοντας τις σημασιολογικές και συντακτικές ιδιότητες που απέκτησε το αρχιτεκτονικό σημείο,
ανάλογα του γλωσσικού, κατά την περίοδο μετά-το-μοντέρνο 1960-1970. Η σύνθεση των δυο
γλωσσολογικών κατευθύνσεων συμπυκνώνεται στην περίπτωση μελέτης της Γλώσσα των Προτύπων,
μια μέθοδο σχεδιασμού και οργάνωσης πολύπλοκων συστημάτων που παρουσιάστηκε πρώτα από
τον C.Alexander το 1977. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι, σημασιολογικά, η αρχιτεκτονική μορφή
είναι το σημαίνον ενώ το περιεχόμενο ή το νόημά της το σημαινόμενο. Αντίστοιχα η συντακτική
ιδιότητα είναι ο τρόπος με τoν οποίο αρθρώνεται το νόημα τόσο σε ένα κτίριο, μέσα από πρότυπα,
όσο και στην γλώσσα, μέσα από τους γραμματικούς κανόνες.
Κατόπιν αυτής της σύνδεσης, στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η μορφοκλασματική γεωμετρία
και τεκμηριώνεται η σχέση μεταξύ χάους και αρχιτεκτονικής μέσα από τον μη γραμμικό (χαοτικό)
τρόπο της φύσης του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, την επιστήμη της πολυπλοκότητας και την ανά-
δυση. Εν συνεχεία μέσω της θεωρίας της βιοφιλίας και βάση ερευνών αποδεικνύεται ότι μπορούμε
να μιλάμε για μια φράκταλ δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου. Πειράματα του λογισμικού 3M-VAS
της τεχνολογίας eye-tracking έδειξαν οτι η αυξημένη υποσυνείδητη προσοχή που ασκούν κτίρια με
οργανωμένη πολυπλοκότητα, έχουν σαν αποτέλεσμα την καλύτερη χαρτογράφηση περιβαλλόντων
από τον ανθρώπινο εγκέφαλο και την ενίσχυση της αίσθησης της ασφάλειας. Τέτοια περιβάλλοντα
που ιεραρχούν την οργανωμένη πολυπλοκότητα με διάσταση φράκταλ 1.4-1.5 σε πολλαπλές κλίμα-
κες, ασκούν θεραπευτική επιρροή (μείωση του άγχους) στην ανθρώπινη φυσιολογία, συμβάλλοντας
έτσι στην ευζωία των ανθρώπων. Σε αντίθετη περίπτωση περιβάλλοντα που αγνοούν μια τέτοια
ιεραρχία της πολυπλοκότητας ή ακόμα και την απουσία αυτής, αυξάνουν τα επίπεδα άγχους στην
ανθρώπινη φυσιολογία με αρνητικά αποτελέσματα. Τα παραπάνω πειραματικά δεδομένα στηρίζουν
τη Θεωρία της Αρχιτεκτονικής του Ν.Α.Σαλίγκαρου ο οποίος μέσα από το επιστημονικό μοντέ-
λο του μιμιδίου εξηγεί πώς οι αρχιτεκτονικές τυπολογίες και τα σχεδιαστικά στοιχεία μεταδίδο-
νται στην κοινωνία. Βάση της θεωρίας παρουσιάζονται βιολογικοί και γεωμετρικοί κανόνες αντί
των αισθητικών, με γνώμονα την παραγωγή θεραπευτικών χώρων κι όχι στρεσογόνων. Η θεωρία
παρουσιάζει μια πρόταση σχεδιασμού σε όλες τις κλίμακες (μικρή, ενδιάμεση, μεγάλη) ανάλογη με
την μορφοκλασματική διαμόρφωση που βρίσκουμε στα φυσικά φράκταλ. Παραδείγματα τέτοιων
περιπτώσεων προσαρμοστικής αρχιτεκτονικής θεωρούνται αυτά της παραδοσιακής τέχνης και
αρχιτεκτονικής.
Τα συμπεράσματα της εργασίας οδηγούν σε επαρκείς ενδείξεις ώστε να θεωρήσουμε οτι μια
φράκταλ προσέγγιση του σχεδιασμού, σε πολλαπλές κλίμακες εφαρμογής, από το γράμμα μέχρι και
το κτίσμα, τόσο σε επίπεδο τέχνης και αρχιτεκτονικής όσο και σε επίπεδο πολεοδομίας, συμβάλλει
στην αύξηση της ευζωίας των ανθρώπων (well being) και στους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης.
Περίληψη
The present research has as its working hypothesis the existence of a fractal dimension in the
design practice. Based on this, in the first part, it explores the relationship between Language and
Architecture, showing the semantic and syntactic properties acquired by the architectural sign, in
relation to the linguistic sign , during the post-modern period 1960-1970. The synthesis of the two
linguistic directions is condensed in the case study of the Language of Patterns, a method of planning
and organizing complex systems first presented by C. Alexander in 1977. Thus we can say that,
semantically, the architectural form is the signifier while the content or its meaning is the signified.
Accordingly, syntactic property is the way in which meaning is articulated both in a building,
through patterns, and in language, through grammatical rules. Following this connection, the second
part introduces fractal geometry and documents the relationship between chaos and architecture
through the non-linear (chaotic) nature of architectural design, complexity science and emergence.
Then through the theory of biophilia and based on research it is shown that we can talk about a
fractal structure of the human brain. Experiments of the 3M-VAS eye-tracking technology software
showed that the increased subconscious attention exercised by buildings with organized complexity,
results in a better mapping of environments by the human brain and an enhanced sense of security.
Such environments that prioritize organized complexity with fractal dimension 1.4-1.5 at multiple
scales exert a therapeutic influence (stress reduction) on human physiology, thus contributing to
human well-being. Otherwise, environments that ignore such a hierarchy of complexity, or even its
absence, increase stress levels in human physiology with negative results. The above experimental
data support the Theory of Architecture of N.A. Saligarou who, through the scientific model of the
meme, explains how architectural typologies and design elements are transmitted to society. Based
on the theory, biological and geometrical rules are presented instead of aesthetic ones, aiming at the
production of therapeutic spaces and not stressful ones. The theory presents a design proposal at all
scales (small, intermediate, large) analogous to the fractal configuration found in natural fractals.
Examples of such cases of adaptive architecture are those of traditional art and architecture.
The conclusions of the research lead to sufficient indications to consider that a fractal approach in
the design practice, at multiple scales of application, from the letter to the building, both at the level
of art and architecture and at the level of urban planning, contributes to increasing people›s wellbeing
and the goals of sustainable development.
Αριθμός σελίδων
122Σχολή
Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών & ΠολιτισμούΑκαδημαϊκό Τμήμα
Τμήμα Εσωτερικής ΑρχιτεκτονικήςΤίτλος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών
Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων: Αειφορικός και Κοινωνικός ΣχεδιασμόςΓλώσσα
Ελληνικά
Εκτός από όπου επισημαίνεται κάτι διαφορετικό, το τεκμήριο διανέμεται με την ακόλουθη άδεια:
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές