Η αντίληψη του χώρου και η έκφραση του μέσω της γραμμής : Ισομορφισμοί μεταξύ του πραγματικού και υποκειμενικού χώρου.

Κατσαρού, Νεφέλη

The perception of space and its expression through the line: The isomorphism between actual and subjective space.

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Κατσαρού, Νεφέλη

Date

2022-09

Advisor

Γεωργιάδου, Ζωή

Μεταπτυχιακή εργασία (7.030Mb)

Keywords

Χώρος ; Αντίληψη ; 'Εκφραση ; Γραμμή ; Διαδρομή ; Κίνηση ; Ισομορφισμός ; Μετασχηματισμός ; Τοπολογία

Abstract

Ο σχεδιασμός του χώρου χτίζεται με δεδομένα των αισθήσεων και συνδέεται άμεσα με κάθε μορφή έκφρασης στον ανθρώπινο πολιτισμό. Έτσι από τη χρήση του χώρου, προκύπτουν και οι μετασχηματισμοί του ως υλική υπόσταση του πολιτισμού. Ορίζοντας ως βασικό εκφραστικό εργαλείο αυτού του σχεδιασμού, τη γραμμή, αναγνωρίζεται η λειτουργία της ως το μέσο για μία αισθητική κατανόηση του χώρου. Η παραπάνω υπόθεση προσεγγίστηκε αρχικά το 2013 μέσα από την προσωπική εικαστική γραφή Ψυχοπολεοδομίες, η οποία επρόκειτο για μια εικαστική ερμηνεία του αστικού χώρου με γραμμή. Η ερμηνεία αυτή μέχρι και σήμερα τροφοδοτούνταν από την αίσθηση (αισθήσεις) του κενού και του πλήρους χώρου, του φωτός και της σκιάς, σε συνδυασμό με τη μνήμη και τη διαίσθηση. Τα έργα που παράχθηκαν μέχρι και το 2015, αντιπροσώπευαν τις πρώτες και πιο αυθόρμητες καταγραφές του χώρου στις οποίες η γραμμή πέρα από μέθοδο νοηματοδότησης, αποτέλεσε και μέθοδο μετασχηματισμού του χώρου σε μοτίβο με κοινή αισθητική και πλούσιες πολιτισμικές αναφορές. Στη παρούσα ερευνητική εργασία θα μελετηθούν οι ιδιότητες της γραμμής, με στόχο την καλύτερη κατανόηση της υπόστασής της ως αρχετυπικού στοιχείου στην ανθρώπινη έκφραση. Ακολουθώντας την εξέλιξή της στον ανθρώπινο πολιτισμό θα επικεντρωθούμε εντέλει σε μια αφηγηματική της προσέγγιση, σε μια αναλογία με την έννοια της διαδρομής (πορείας) όπως θα την εντοπίσουμε μέσα στο λογοτεχνικό έργο του Italo Calvino, Αόρατες Πόλεις. Έτσι θα συγκροτηθεί μία μέθοδος που θα ορίζει έννοιες κλειδιά ως προς την κατανόηση του χώρου και θα εντοπίζει εντός αυτού Σημεία Ενδιαφέροντος που θα αποτελούν και οδηγό προς μια νέα αναπαράστασή του. Στα πλαίσια αυτής της μεθοδολογίας το σύνολο των καταγραφών το οποίο θα αφορά μία νέα διαδρομή, θα παρουσιαστεί με τη μορφή ενός Art-book. Η μεθοδολογία και το εικαστικό υλικό που θα συγκεντρωθεί θα προσεγγιστούν φιλοσοφικά, επιστημολογικά, με αναφορά στην αντίληψη μεταξύ χάους και τάξης και τέλος με όρους τοπολογίας που θα εφάπτονται επί του πεδίου των τεχνών. Η δημιουργία μιας νέας Ψυχοπολεοδομίας μέσα από τη συγκέντρωση και αξιοποίηση των δεδομένων με αναφορά στις ιδιότητες της γραμμής θα αξιοποιηθούν σχεδιαστικά ώστε να προκύψει μορφοδοσία, στα πλαίσια ενός ισομορφισμού μεταξύ του πραγματικού και του υποκειμενικού χώρου και η πρόταση ενός αισθητικού στοιχείου που θα αποτελεί και ένα σύγχρονο τοτέμ χώρου. Σε μία προσπάθεια συνθετικής αντιμετώπισης της ανάδρασης μεταξύ χώρου και υποκειμένου, έχοντας απομακρυνθεί από την «μαγική» εποχή, προτείνεται η αναζήτηση νέων μεθόδων για την παραγωγή μορφών ίσως απαλλαγμένων από εξόφθαλμους συμβολισμούς, αλλά με εξίσου βαθιές ρίζες στο συλλογικό ασυνείδητο.

Abstract

Spatial design using data of the senses is directly connected to every form of expression in human culture. Thus, from the use of space arise its transformations as the material essence of culture. By defining the line as the basic expressive tool of spatial design, its function is recognized as the means for an aesthetic understanding of the space. The above study case was initially approached in 2013 through the personal artistic view “Phychopoleodomies” (Phycho-urbanism), which is a visual interpretation of the urban space using the line as a medium. This interpretation has until today been fuelled by the sense of void and occupied space, light and shadow, combined with memory and intuition. The artworks produced until 2015, represented the first and most spontaneous recordings of space in which the line, beyond a method of giving meaning, was also a method of transforming space into a pattern with common aesthetics and rich cultural references. In this research, the properties of the line are to be studied, with the aim of better understanding its status as an archetypal element in human expression. Following its evolution in human civilization, we will focus on a narrative approach of it, on an analogy with the concept of the route (course) as we will find it in Italo Calvino's literary work, Invisible Cities. A method will be established that will define key concepts in terms of understanding space and will locate within it Points of Interest that will also be a guide to a new representation of it. In the framework of this methodology, the set of records, which concerns a new route will be presented in the form of an Art-book. The method used and the visual material collected will be approached philosophically, epistemologically, with reference to the perception between chaos and order and finally in terms of topology that will touch the field of arts. The creation of a new “Phychopoleodomia” through the gathering and exploitation of data with reference to the properties of the line will be used in design to produce a form, in the context of an isomorphism between the real and the subjective space and finally the proposal of an aesthetic element that will also constitute a modern space totem. In an attempt to deal synthetically with the feedback between actual space and subjective space, having moved away from the "magical" era, it is proposed to search for new methods for the production of forms perhaps free of visible symbolism, but with equally deep roots in the collective unconscious.