Ο ρόλος των social media και του μηνύματος έκτακτης ανάγκης 112, στην αντίληψη κινδύνου, στις εκκενώσεις οικισμών του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, λόγω των πυρκαγιών του 2021

Abstract

Εισαγωγή: Τα τελευταία χρόνια η επικοινωνία κινδύνου σε περιπτώσεις καταστροφών και κρίσεων πραγματοποιείται, με τη χρήση των social media από ομάδες πολιτών και την αποστολή μηνυμάτων έκτακτης ανάγκης στα κινητά τηλέφωνα. Το 2021 εκδηλώθηκαν στην Ελλάδα 8.728 πυρκαγιές και εστάλησαν 76 μηνύματα 112 από την Γ.Γ.Π.Π. Σκοπός: H μελέτη του ρόλου και της επίδρασης των social media και του μηνύματος έκτακτης ανάγκης 112, στην αντίληψη του κινδύνου για τις εκκενώσεις οικισμών του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, λόγω των πυρκαγιών του 2021. Υλικό – μέθοδος: Πρόκειται για μια συγχρονική μελέτη. Οι συμμετέχοντες επιλέχθηκαν με τη μέθοδο της μη τυχαίας δειγματοληψίας ευκαιρίας. Το δείγμα μας αποτελούνταν από 126 άτομα. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου (30 ερωτήσεων), που περιελάβανε κοινωνικοδημογραφικά δεδομένα, προηγούμενη εμπειρία σε φυσικές καταστροφές, χρήση των social media σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και συμπεριφορές αντίληψης κινδύνου και δράσης για εκκένωση οικισμών στο μήνυμα 112. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το πρόγραμμα στατιστικής ανάλυσης SPSS 22.0 Αποτελέσματα: Το δείγμα μας αποτελούνταν από 126 άτομα εκ των οποίων το 54% ήταν άνδρες. Η μέση ηλικία του δείγματος ήταν 43,2 έτη (SD=12,5 έτη) και το 60,3% κατοικούσε σε τοπικές κοινότητες του Δήμου Ολυμπίας. Το 96,8% του δείγματος κατά το παρελθόν είχε πληγεί από δασικές πυρκαγιές. Το 81% γνώριζε πολύ έως πάρα πολύ καλά τα μέτρα πρόληψης και προστασίας σε περίπτωση δασικών πυρκαγιών. Για τη λήψη πληροφοριών σχετικά με τα φαινόμενα έκτακτης ανάγκης τους τελευταίους 12 μήνες χρησιμοποιούσαν πολύ έως πάρα πολύ σε ποσοστό 70,6% τα social media και 58,7% τις επίσημες ιστοσελίδες Υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Το 89,7% είχε λάβει μήνυμα 112 για εκκένωση λόγω εκδήλωσης πυρκαγιάς το καλοκαίρι του 2021. Το 31,4% περίμενε να δει πως θα εξελιχθεί η πυρκαγιά και εκκένωσε το χώρο μόλις θεώρησε ότι είναι πολύ επικίνδυνη και το 24% έμεινε στο σπίτι του ανεξαρτήτως από τις εντολές που έλαβε. Μόλις 19 από τους 126 ερωτηθέντες απάντησαν ότι επιχείρησαν εκκένωση αμέσως, ακολουθώντας τις οδηγίες του μηνύματος. Συμπεράσματα: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται περισσότερο από τις άλλες πηγές πληροφόρησης. Το μήνυμα 112 αν και ήταν σε μεγάλο βαθμό κατανοητό και σαφές, δεν παρακίνησε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τις περιοχές που κινδυνεύουν και να φύγουν για ένα ασφαλές μέρος, επιχειρώντας εκκένωση αμέσως, ακολουθώντας τις οδηγίες του μηνύματος. Οι παράγοντες πιθανότητα κίνδυνου, ικανότητα αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών, λιγότερος φόβος για το ξέσπασμα φυσικών καταστροφών και γνώσεις για μέτρα πρόληψης και προστασίας, διαφαίνεται ότι διαμορφώνουν τη σχέση μεταξύ του μηνύματος 112 και της αντίληψης κινδύνου ως συμπεριφορά εκκένωσης σε μια δασική πυρκαγιά.