Σχέση μεταξύ ψυχικής ανθεκτικότητας και μετατραυματικού στρές κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 σε λεχωίδες
Relation between mental resilience and post-traumatic stress during the Covid-19 pandemic in women at postpartum period
Abstract
Η πανδημία του κορονοϊού (Covid-19) οφείλεται στον κορονοϊό σοβαρού οξέως αναπνευστικού
συνδρόμου τύπου 2 (SARS-CoV-2) και μετρά πλέον 3 χρόνια από την έναρξή της. Στο διάστημα
αυτό έχει τονισθεί η υψηλή σημασία της προσωπικής υγιεινής, η σημασία της τήρησης των
υγειονομικών μέτρων και η προσοχή της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας έχει στραφεί
στις σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του πληθυσμού. Μία ήδη ψυχικά ευάλωτη και
επιβαρυμένη ομάδα πληθυσμού, αποτελούν οι έγκυες γυναίκες και οι λεχωίδες.
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση, των ψυχολογικών
επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19 σε λεχωίδες, που διαμένουν στην ελληνική επαρχεία και
ιδιαίτερα η διερεύνηση πιθανής συσχέτισης μεταξύ της ψυχικής ανθεκτικότητας και της
μετατραυματικής διαταραχής άγχους σε αυτόν τον πληθυσμό μετά τη συγκεκριμένη πανδημία.
Υλικό- Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μία συγχρονική μελέτη (cross-sectional study) στην οποία
συμμετείχαν 100 λεχωίδες που διέμεναν σε δυο επαρχιακές πόλεις της χώρας. Η μέθοδος
συλλογής δείγματος που ακολουθήθηκε ήταν η δειγματοληψία ευκολίας. Η έρευνα διήρκησε
από το Δεκέμβριο του 2021 έως και αρχές Φεβρουαρίου του 2022. Προκειμένου να επιτευχθούν
οι στόχοι της παρούσας εργασίας, δημιουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε ένα ανώνυμο
ερωτηματολόγιο με κλειστές ερωτήσεις, που αφορούσε σε δημογραφικά, κοινωνικά, οικονομικά
και μαιευτικά χαρακτηριστικά στοιχεία των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα. Επίσης, α)
για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων μετατραυματικής διαταραχής άγχους χρησιμοποιήθηκε
το ερωτηματολόγιο “Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD)” και β) για την αξιολόγηση της
ψυχικής ανθεκτικότητας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο “ Connor-Davidson Resilience
Scale-25 ”. Και τα δυο αυτά ψυχομετρικά εργαλεία είναι μεταφρασμένα και σταθμισμένα στον
ελληνικό πληθυσμό.
Αποτελέσματα: Το μεγαλύτερο ποσοστό των λεχωίδων που συμμετείχαν στην έρευνα
εμφάνισαν μέτρια και υψηλή σοβαρότητα συμπτωμάτων μετατραυματικής διαταραχής άγχους.
Συγκεκριμένα, το 29% παρουσίασε μέτρια έως μέτρια προς υψηλής βαρύτητας συμπτωμάτων
μετατραυματικής διαταραχής άγχους. Μετά την εφαρμογή πολυμεταβλητής γραμμικής
παλινδρόμησης, προέκυψε ότι α) οι μητέρες για τις οποίες ο τοκετός εξελίχθηκε φυσιολογικά,
χωρίς εμφάνιση επιπλοκών, είχαν μικρότερη βαθμολογία μετατραυματικής διαταραχής άγχους
10
σε σχέση με τις μητέρες που δεν γέννησαν φυσιολογικά (p=0,045) και β) η αύξηση της
βαθμολογίας της θετικής αποδοχής, στην κλίμακα αξιολόγησης της ψυχικής ανθεκτικότητας,
σχετίστηκε με μείωση της βαθμολογίας στην κλίμακα αξιολόγησης της μετατραυματικής
διαταραχής άγχους (p<0,001). Επίσης, όσον αφορά την κλίμακα ψυχικής ανθεκτικότητας,
προέκυψε ότι οι μητέρες που νόσησαν από τον ιό SARS-COV2 (Covid-19) κατά τη διάρκεια της
εγκυμοσύνης είχαν μικρότερη βαθμολογία α) προσωπικής ικανότητας, υψηλών προτύπων και
αντοχής (p=0,022), β) εμπιστοσύνης (p=0.043), γ) θετικής αποδοχής (p=0.034) και δ) μικρότερη
συνολική βαθμολογία ψυχικής ανθεκτικότητας (p=0.005) σε σχέση με τις μητέρες που δεν
νόσησαν από τον ιό SARS-COV2 (Covid-19) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ακόμη, η
αύξηση της βαθμολογίας στην κλίμακα μετατραυματικής διαταραχής άγχους συσχετίστηκε με
μείωση της βαθμολογίας στην κλίμακα αξιολόγησης της ψυχικής ανθεκτικότητας όσον αφορά α)
την προσωπική ικανότητα, υψηλών προτύπων και αντοχής (p=0,001), β) την εμπιστοσύνη
(p=0.004), γ) την θετική αποδοχή (p<0.001), δ) τον έλεγχο (p<0.001), ε) τις πνευματικές
επιδράσεις (p=0.001) και στ) τη συνολική βαθμολογία της κλίμακας αξιολόγησης της ψυχικής
ανθεκτικότητας (p<0.001).
Συμπέρασμα: Η πανδημία από τον ιό SARS-COV2 (Covid-19) φαίνεται να επηρέασε τις
γυναίκες στη χώρα μας κατά την περίοδο της λοχείας. Ιδιαίτερα, όσες λεχοείδες νόσησαν κατά
την περίοδο της κύησης φαίνεται να εμφανίζουν μειωμένη ψυχική ανθεκτικότητα, σε σχέση με
όσες δεν νόσησαν. Επίσης, η αύξηση των συμπτωμάτων μετατραυματικής διαταραχής άγχους
στις γυναίκες κατά τη λοχεία φαίνεται να συσχετίζεται με μειωμένη ψυχική ανθεκτικότητα
Abstract
The coronavirus pandemic (Covid-19) is caused by the severe acute respiratory syndrome
coronavirus type 2 (SARS-CoV-2) and has now been 3 years since its onset. During this time,
the high importance of personal hygiene has been emphasized, the importance of observing
health measures and the attention of the global scientific community has turned to the serious
effects on the mental health of the population. Pregnant women and the elderly are an already
mentally vulnerable and burdened population group.
The purpose of this thesis is to investigate the psychological effects of the Covid-19 pandemic
on lehoides living in the Greek province and especially to investigate a possible correlation
between mental resilience and post-traumatic stress disorder in this population after the specific
pandemic.
Material-Method: A cross-sectional study was carried out in which 100 women at postpartum
period who lived in two provincial towns of the country participated. The sample collection
method followed was convenience sampling. The research lasted from December 2021 until the
beginning of February 2022. In order to achieve the objectives of this work, an anonymous
questionnaire with closed questions was created and used, which related to demographic, social,
economic and obstetric characteristics of the women who participated in research. Also, a) the
"Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD)" questionnaire was used to assess post-traumatic stress
disorder symptoms and b) the "Connor-Davidson Resilience Scale-25 " questionnaire was used
to assess mental resilience. Both of these psychometric tools are translated and weighted in the
Greek population.
Results: The majority of women at postpartum period who participated in the study showed
moderate and high severity of PTSD symptoms. Specifically, 29% experienced moderate to
moderate-to-severe symptoms of post-traumatic stress disorder. After applying multivariable
linear regression, it emerged that a) mothers for whom the delivery progressed normally, without
complications, had a lower post-traumatic stress disorder score compared to mothers who did not
deliver normally (p=0.045) and b) the increase of the positive acceptance score, on the mental
resilience rating scale, was associated with a reduction in the PTSD rating scale score (p<0.001).
Also, regarding the mental resilience scale, it emerged that mothers who contracted SARS-
12
COV2 (Covid-19) during pregnancy had a lower score of a) personal competence, high standards
and resilience (p=0.022), b ) trust (p=0.043), c) positive acceptance (p=0.034) and d) a lower
overall score of mental resilience (p=0.005) compared to mothers who did not get sick from the
SARS-COV2 (Covid-19) virus by during pregnancy. Furthermore, an increase in the score on the
post-traumatic stress disorder scale was associated with a decrease in the score on the mental
resilience assessment scale regarding a) personal competence, high standards and resilience
(p=0.001), b) confidence (p=0.004), c) positive acceptance (p<0.001), d) control (p<0.001), e)
spiritual effects (p=0.001) and f) the overall score of the mental resilience assessment scale
(p<0.001).
Conclusion: The SARS-COV2 (Covid-19) pandemic seems to have affected women in our
country during the period of delivery. In particular, those who suffered during pregnancy seem to
show reduced mental resilience, compared to those who did not. Also, an increase in posttraumatic stress disorder symptoms in women during caesarean section appears to be associated
with reduced mental resilience