Η πόλη ως πεδίο επιτήρησης. "Τόσο μακριά, τόσο κοντά"

Abstract

Η φωτογραφία ιστορικά αποτελούσε το μέσον αρχειοθέτησης από κρατικούς μηχανισμούς ελέγχου και επιτήρησης. Στη σημερινή εποχή η χρήση του ψηφιακού φωτογραφικού αρχείου επεκτείνεται από τούς τομείς της ταυτοποίησης, της ασφάλειας και του ελέγχου, έως και τη συλλογή πληροφοριών στον τεράστιο ιστό του διαδικτύου για εμπορικούς σκοπούς. Στις άπειρες εφαρμογές λογισμικών και αλγορίθμων του φωτογραφικού ψηφιακού περιεχομένου είναι και η αναγνώριση προσώπου και η αναγνώριση συναισθημάτων από τις εκφράσεις του προσώπου. Οι άνθρωποι στους δημόσιους χώρους της πόλης στερούνται συναισθηματικής επαφής. Η αποξένωσή τους έγινε ακόμα μεγαλύτερη κατά τη διάρκεια της πανδημίας από τον κορονοϊό. Παρόλα αυτά, η ανάγκη της συναισθηματικής έκφρασης γίνεται έκδηλη μέσα από τις δραστηριότητές τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην πόλη ως πεδίο επιτήρησης αντλεί το φωτογραφικό υλικό της η εργασία αυτή. Οι άνθρωποι εικονίζονται μόνοι, απόμακροι και αποξενωμένοι στους «μη τόπους» των αστικών κέντρων και όμως το βλέμμα των συστημάτων ασφαλείας τους παρακολουθεί συνεχώς. Το πρόσωπό τους μπορεί να απομονωθεί από το υλικό καταγραφής της κάμερας, να υποστεί επεξεργασία και ένας αλγόριθμος τεχνητής νοημοσύνης να ανιχνεύσει τα συναισθήματά τους. Αν και το σενάριο αυτό φαίνεται ότι είναι προϊόν επιστημονικής φαντασίας, είναι δυνητικά εφικτό. Χρησιμοποιώντας τη μεθοδολογία των αλγορίθμων αναγνώρισης συναισθημάτων στο πρόσωπο, η παρούσα εργασία θέτει τον προβληματισμό για το ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης και των μεθόδων επιτήρησης στην ανθρώπινη ζωή γενικότερα και στο φωτογραφικό μέσον ειδικότερα. Σχολιάζει παράλληλα τη σχέση της φωτογραφίας με το πραγματικό και το εικονικό, καταδεικνύοντας το γεγονός ότι η εικονική πραγματικότητα της σύγχρονης εποχής μπορεί να συμπεριλάβει ακόμα και τα ανθρώπινα συναισθήματα.