Ο ρόλος και η συμβολή ολοκληρωμένων προγραμμάτων προαγωγής υγείας σε εφήβους για την πρόληψη προδιαθεσικών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου: Συστηματική ανασκόπηση

Abstract

Εισαγωγή: Τα καρδιαγγειακά νοσήματα όπως η στεφανιαία νόσος, η νόσος των αγγείων του εγκεφάλου, η περιφερική αρτηριακή νόσος, η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και η πνευμονική εμβολή αποτελούν τις κύριες αιτίες θνησιμότητας παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έως το έτος 2030 ο αριθμός των θανάτων προερχόμενος από καρδιαγγειακές παθήσεις αναμένεται να αυξηθεί σε 25 εκατομμύρια ετησίως. Στην εμφάνιση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων καθοριστικό ρόλο παίζουν τόσο οι μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου όσο και οι τροποποιήσιμοι, τους σημαντικότερους εκ των οποίων αποτελούν η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, η καθιστική ζωή, ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπερλιπιδαιμία και οι οποίοι μπορούν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν μέσω συμπεριφορικών και φαρμακολογικών παρεμβάσεων, στρατηγικών και προγραμμάτων προαγωγής υγείας. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις παρατηρούνται συνήθως σε άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας, ωστόσο επιδημιολογικές μελέτες αναφέρουν ότι οι παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση τους, συνδέονται με στάσεις και συμπεριφορές που υιοθετούνται από την παιδική και την εφηβική ηλικία και συνεχίζονται κατά την ενήλικη ζωή. Σκοπός: Ήταν η συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας ως προς το ρόλο των ολοκληρωμένων προγραμμάτων προαγωγής υγείας σε εφήβους, για την πρόληψη προδιαθεσικών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Μεθοδολογία: Για την παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε επιστημονική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σε συνδυασμό με τη λίστα ελέγχου PRISMA. Η επιλογή των μελετών προήλθε από τις επιστημονικές βάσεις δεδομένων: Medline/PupΜed, Science Direct, Scopus και Google Scholar με τις λέξεις κλειδιά: ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, ολοκληρωμένα προγράμματα προαγωγής υγείας, πρόληψη, πρόληψη κινδύνου, έφηβοι, καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι λέξεις κλειδιά συνδυάστηκαν μεταξύ τους, με τη βοήθεια των λογικών τελεστών (AND, OR, NOT). Η αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων πραγματοποιήθηκε χωρίς χρονικούς περιορισμούς. 6 Αποτελέσματα: Συνοψίζοντας τα ευρήματα, η πλειονότητα των παρεμβάσεων εξήγαγαν θετικά αποτελέσματα ως προς την επίτευξη των στόχων τους αναφορικά με τη βελτίωση των συμπεριφορών και στάσεων των εφήβων για τις διατροφικές συνήθειες, την σωματική δραστηριότητα, την καθιστική ζωή, τη φυσική κατάσταση, τις καπνιστικές τους συνήθειες και τον περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ. Επιπρόσθετα, σημαντικές μεταβολές σημειώθηκαν τόσο στις εκτιμήσεις των ανθρωπομετρικών δεικτών όσο και των εργαστηριακών μετρήσεων. Συμπεράσματα: Τα ολοκληρωμένα προγράμματα υγείας και οι αποτελεσματικοί τρόποι παρέμβασης μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση συμπεριφορών και στάσεων στην ηλικιακή ομάδα των εφήβων, που σχετίζονται με τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου και να μειώσουν την εμφάνιση καρδιαγγειακής νοσηρότητας, μεταγενέστερα κατά την ενήλικη ζωή.