Ο ρόλος της αγωγής υγείας στη ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας

Abstract

Εισαγωγή: Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF), ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μία από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης του 21ου αιώνα. Ο ΣΔ απασχολεί μεγάλο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού, με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα, και οι αριθμοί αυξάνονται διαρκώς, οδηγώντας σε μεγαλύτερες δαπάνες για την υγεία. Σύμφωνα με την IDF, το 2019 περίπου 463 εκατομμύρια ενήλικες, ηλικίας 20-79 ετών, είχαν ΣΔ και το νούμερο αυτό αναμένεται να αυξηθεί σε 700 εκατομμύρια έως το 2045. Σκοπός και Στόχοι: Ο σκοπός αυτής της έρευνας είναι να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης ενός προγράμματος αγωγής υγείας στο γλυκαιμικό έλεγχο των ατόμων που νοσούν από ΣΔτ2. Επιμέρους στόχοι της έρευνας είναι η εκτίμηση της μεταβολής της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c), του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), του σωματικού βάρους (ΣΒ), της αρτηριακής πίεσης (ΑΠ), της περιφέρεια μέσης (ΠΜ), του λιπιδαιμικού προφίλ και η διερεύνηση πιθανής ύπαρξης συσχέτισης μεταξύ των δημογραφικών στοιχείων και του Σ.Δ. Μεθοδολογία: Η μελέτη διεξήχθη στη 2η Τοπική Ομάδα Υγείας (Τ.ΟΜ.Υ.) του δήμου Ν. Φιλαδέλφειας- Ν. Χαλκηδόνας, του Ν. Αττικής. Το δείγμα αποτελείται συνολικά από 113 άτομα που ήταν εγγεγραμμένοι πολίτες της Τ.ΟΜ.Υ. και χωρίστηκε σε δύο ομάδες. Το 54.9% των συμμετεχόντων (Ν=62) αποτέλεσαν την ομάδα παρέμβασης, η οποία δέχθηκε το πρόγραμμα αγωγής υγείας, και το υπόλοιπο 45.1% (Ν=51) αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου. Η έρευνα διήρκησε από το Σεπτέμβριο του 2019 έως τον Ιούνιο του 2020. Το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε ήταν οι χάρτες συζήτησης, οι οποίοι ουσιαστικά αποτελούν τα εργαλεία εκπαίδευσης του προγράμματος «μαθαίνοντας το διαβήτη». Για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ανώνυμο ερωτηματολόγιο, το οποίο συμπληρώθηκε μέσω προσωπικής συνέντευξης, όπου καταγράφηκαν τα κοινωνικοδημογραφικά στοιχεία, το ατομικό ιατρικό ιστορικό, οι βιοχημικοί δείκτες, οι μετρήσεις ΑΠ και οι σωματομετρήσεις των συμμετεχόντων. Για τη στατιστική ανάλυση και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS v. 20.0. Αποτελέσματα: Τα άτομα της ομάδας παρέμβασης είχαν στατιστικά σημαντική μείωση της HbA1c (P<0,001). Επίσης, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στην ομάδα παρέμβασης της συστολικής και διαστολικής ΑΠ, του ΣΒ, του ΔΜΣ και της ΠΜ. Δεν παρατηρήθηκε μεταξύ των δύο ομάδων κάποια διαφορά στο λιπιδαιμικό τους προφίλ. Τέλος, από τους δημογραφικούς παράγοντες των συμμετεχόντων, μόνο το φύλο βρέθηκε να σχετίζεται ανεξάρτητα και να προβλέπει τη μεταβολή του ΣΒ, ενώ το φύλο και ο αριθμός των παιδιών βρέθηκαν να σχετίζονται και να προβλέπουν μεταβολή του ΔΜΣ και της ΠΜ. Συμπεράσματα: Η αγωγή υγείας αποτελεί ένα σημαντικό και αποτελεσματικό εργαλείο που συμβάλλει στη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου μέσω της μείωσης της HbA1C, του ΔΜΣ, του ΣΒ, της ΠΜ και της ΑΠ.