Γυναίκες και μετανάστευση: Αλληλοσυσχέτιση μεταξύ πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, κοινωνικής ένταξης και εργασιακής επισφάλειας στην Ελλάδα

Τσάφκα-Τσότσκου, Φανή

Female migration: Intercorrelations between access to healthcare services, social integration, and labour precariousness in Greece

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Τσάφκα-Τσότσκου, Φανή

Date

2023-09-25

Advisor

Fouskas, Theodoros

tsafka_20042.pdf (1.204Mb)

Keywords

Μετανάστριες ; Επισφαλής εργασία ; Υπηρεσίες υγείας ; Κοινωνική ένταξη ; Πρόσβαση ; Ελλάδα ; Female migration ; Social integration ; Labour precariousness ; Greece ; Healthcare services

Abstract

ΣΚΟΠΟΣ: Διεθνώς, οι μετανάστες όλων των εθνικοτήτων απασχολούνται κατά πλειοψηφία σε επισφαλείς, χαμηλού κύρους, χαμηλά αμειβόμενες εργασίες. Ειδικότερα, προκύπτει ότι οι γυναίκες έχουν λιγότερες εργασιακές ευκαιρίες, ενώ κοινωνικά κατασκευασμένα πρότυπα για το φύλο, τους ρόλους και τις σχέσεις, τις ωθούν σε συγκεκριμένους επαγγελματικούς τομείς με υψηλό βαθμό επισφάλειας. Μέσα σε αυτό το εργασιακό πλαίσιο, χωρίς ασφάλιση και εργασιακά δικαιώματα, η πρόσβαση στην υγεία, καθώς και η προτεραιοποίηση και επίτευξη καλού επιπέδου υγείας επηρεάζονται σημαντικά και καθίστανται δυσχερείς. Η έρευνα αποσκοπεί να διερευνήσει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας των μεταναστριών στην Ελλάδα, καθώς και τις αμοιβαίες σχέσεις αυτής με την πρόσβαση στην υγεία και την κοινωνική ένταξη, δίνοντας βάρος στα έμφυλα ζητήματα που εγείρονται. ΜΕΘΟΔΟΣ: Χρησιμοποιήθηκαν δύο εργαλεία: α) ανασκόπηση βιβλιογραφίας σχετικά με την επισφαλή απασχόληση, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και την ένταξη μεταναστών/τριών στην Ελλάδα, και β) ποιοτική έρευνα με την πραγματοποίηση 5 ημι-δομημένων εις βάθος συνεντεύξεων με ενήλικες γυναίκες υπηκόους τρίτων χωρών νόμιμα διαμένουσες στην Ελλάδα τα τελευταία 2-5 έτη, οι οποίες εργάζονται σε επισφαλή, χαμηλού κύρους/χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Βασικότερα εμπόδια στην πρόσβαση των μεταναστριών στην αγορά εργασίας είναι η γλώσσα και οι δυσκολίες στην αναζήτηση εργασίας. Το πλαίσιο εργασίας επιβαρύνει σωματικά τις εργαζόμενες μετανάστριες και μειώνει την πιθανότητα αναζήτησης υπηρεσιών υγείας κυρίως λόγω έλλειψης χρόνου και πόρων. Όσον αφορά την πρόσβαση στην υγεία, ως βασικότερα εμπόδια αναγνωρίστηκαν και πάλι ο γλωσσικός φραγμός, καθώς και η άγνοια του τρόπου λειτουργίας του ΕΣΥ. Η έρευνα καταδεικνύει τη σημασία των κοινωνικών δικτύων τόσο για την εύρεση και διατήρηση μιας εργασίας όσο και για την πρόσβαση και εξυπηρέτηση στις δομές υγείας. Κατά την περίοδο της πανδημίας της νόσου COVID-19, η πρόσβαση των μεταναστριών τόσο στην υγεία όσο και στην αγορά εργασίας περιορίστηκε σημαντικά, ενώ το αίσθημα φόβου, οι δυσκολίες της καθημερινής ζωής και η στασιμότητα των γραφειοκρατικών διαδικασιών ενέτειναν τον αποκλεισμό. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Δίνοντας βήμα σε φωνές που δεν ακούγονται και παραμένουν αόρατες στο κοινωνικό περιθώριο, παρέχονται καίριας σημασίας πληροφορίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη χάραξη πολιτικών μετανάστευσης και τον σχεδιασμό των υπηρεσιών υγείας, ώστε να εξασφαλίζεται ισότιμη πρόσβαση και να μην προωθούνται οι διακρίσεις.

Abstract

OBJECTIVE: Internationally, migrants of all nationalities are principally employed in precarious, low-status, low-paying jobs. In particular, it appears that women have fewer work opportunities, while socially constructed norms as regards the gender, social roles, and relationships, drive them towards specific professional fields with a higher degree of precariousness. Within this work context, without insurance and work rights, the access to health, as well as the prioritization and achievement of good health levels are negatively affected and become difficult. The present study aims to investigate the access to the labor market of migrant women in Greece, as well as its intercorrelation with the access to health and social integration, giving weight to gender issues raised. METHOD: Two tools were used: a) a non-systematic literature review on precarious work, access to health care, and integration of migrants in Greece, and b) qualitative research by conducting 5 semi-structured in-depth interviews with adult female third-country nationals, legally residing in Greece for the last 2-5 years, who work in precarious, low-status/low-paid occupations. RESULTS: The main barriers to access of migrant women to the labor market are the language barrier and difficulties in searching for a job. The work environment puts a physical burden on female migrant workers and reduces the likelihood of them seeking health services, mainly due to lack of time and resources. As regards the access to health, again the language barrier, as well as the ignorance of the way the Greek National Health System operates were recognized as the main obstacles. The research demonstrates the importance of social networks both for finding and keeping a job and for accessing and receiving health services. During the COVID-19 pandemic, the access of migrant women to both health services and the labor market was significantly limited, which was further intensified by the feeling of fear, the difficulties in daily life, and the stagnation of bureaucratic processes. CONCLUSIONS: Giving a platform to voices that are not heard and remain invisible on the social fringes provides important information that can be utilized when designing migration policies and in the planning of health services, in order to ensure equity and not promote discrimination.