Πετρούπολη: πραγματεύσεις της μνήμης και του οικείου χώρου μέσω σύγχρονων φωτογραφικών αναπαραστάσεων και αρχειακού υλικού
Petroupoli: Interpretations of memory and familiar place through contemporary photographic representations and archival material
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Κουγεμήτρος, Χαράλαμπος
Ημερομηνία
2023-09-30Επιβλέπων
Μαρκίδου, ΑναστασίαΛέξεις-κλειδιά
Πετρούπολη ; Φωτογραφία ; Μνήμη ; Φωτογραφικά αρχείαΠερίληψη
Η παρούσα διπλωματική εργασία, αξιοποιώντας σύγχρονες φωτογραφίες καθώς και αρχειακό υλικό, διερευνά την πολύπλοκη και πολυεπίπεδη σχέση της φωτογραφικής αναπαράστασης με τη μνήμη και με τον οικείο χώρο. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία αποτελεί μια επιστροφή του συγγραφέα-φωτογράφου στη γενέτειρα πόλη, την Πετρούπολη Αττικής. Σκοπός αυτής της επιστροφής ήταν η συνάντηση και η φωτογράφιση οικείων προσώπων, τοπίων, σπιτιών και αντικειμένων, καθώς και η συλλογή και επανεκτίμηση αρχειακού υλικού από τα οικογενειακά άλμπουμ, αλλά και από την ίδια την πόλη. Η έρευνα επικεντρώνεται στη μεταπολιτευτική περίοδο – μιας και το 1975 είναι το έτος γέννησης του φωτογράφου- και φτάνει στις μέρες μας. Ανακαλώντας μνήμες, συναισθήματα και εμπειρίες, ο φωτογράφος εξετάζει τα πεδία αυτά υπό το πρίσμα της εθνογραφίας, της πολιτικής, της ιστορίας, της κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της έρευνας και η πρακτική σύνδεσης και σύζευξης προσωπικής και πολιτισμικής εμπειρίας κατατάσσουν εύλογα την παρούσα εργασία στο μεθοδολογικό σχήμα της αυτοεθνογραφίας. Στο πρώτο κεφάλαιο η συζήτηση αφορά τα γενικά χαρακτηριστικά της αυτοεθνογραφίας καθώς και τις σύγχρονες ιστορικές συνθήκες που ευνόησαν την ανάδυσή της ως ποιοτικού μεθοδολογικού εργαλείου έρευνας. Στη συνέχεια εξετάζεται η έννοια και τα είδη της μνήμης, καθώς και ο τρόπος που αυτή συνδέεται με τη φωτογραφική εικόνα, σύγχρονη και αρχειακή. Στο τρίτο κεφάλαιο το ενδιαφέρον στρέφεται στην πρακτική ανάδειξης και αξιοποίησης αρχειακού φωτογραφικού υλικού και συγκεκριμένα των φωτογραφιών του οικογενειακού άλμπουμ. Η αυτοεθνογραφία, που φιλοξενείται στο τελευταίο κεφάλαιο, αποτελεί ένα είδος λεκτικής ανάπτυξης του έργου, μία αποσπασματική αφήγηση της οικογενειακής ιστορίας του συγγραφέα-φωτογράφου, βασισμένη στο σύγχρονο και αρχειακό φωτογραφικό υλικό. Μέσω της ανάδειξης της πολιτικής, ιστορικής και ανθρωπολογικής διάστασης της φωτογραφίας, η παρούσα εργασία φιλοδοξεί να συμβάλει στον διάλογο για την πολιτισμική χρήση της φωτογραφικής εικόνας και την αξιοποίησή της στην κοινωνική και καλλιτεχνική έρευνα.
Περίληψη
Τhe present MA thesis combines modern photographs and archival material to study the complex and multilayered relationship of the photographical representation with memory and the familiar space. Specifically, this project constitutes a return of the author-photographer to his home town, Petroupoli of Attica. Scope of this return was to meet and photograph familiar people, landscapes, houses and objects, as well as to collect and re-evaluate the archival material from family albums and also from the town itself. The research is focused in the post Junta period –1975 is the birth year of the photographer. By recalling memories, emotions and experiences, the project/research studies these spaces under the perspective of ethnography, politics, history, sociology and psychology. The qualitative characteristics of this research and the practice of connecting and coupling of the personal and the cultural experience, reasonably, classify the present thesis within the methodological framework of autoethnography. The first chapter discusses the general characteristics of autoethnography, and also the modern historical conditions that promoted its emergence as a qualitative methodological research tool. Next, the definition of memory, its genres, and also the way memory is connected with the photographical image - both modern and archival-, are studied. The third chapter focuses on the practice of the highlighting and use of the archived photographic material, and more specifically, of the family album’s photographs. The autoethnographic project is presented in the final chapter of the thesis. This includes the verbal development of the project, a fragmented narrative of the family history of the author-photographer, and is based on the modern and archived photographic material. Through the highlighting of the cultural, historical and anthropological dimension of photography, the present thesis aspires to contribute to the discourse on the cultural use of the photographic image and its implementation in the social and artistic research.