Ανάπτυξη μεθοδολογίας και δεικτών για την ανάλυση και οπτικοποιήση ιδιοτήτων δημοσιεύσεων ανοικτής πρόσβασης: ανοικτότητα, απήχηση, έμφυλα χαρακτηριστικά συγγραφέων

Abstract

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών υλοποιεί από το 2019 και εφεξής το πρόγραμμα του για την Ανοικτή Πρόσβαση με τη μορφή οικονομικής υποστήριξης των συγγραφέων που προέρχονται από Ιδρύματα-Μέλη του ΣΕΑΒ. Παράλληλα, για να είναι αποδοτική η εργασία του και να υπάρχει η διαφάνεια που προωθεί ενάρετα παραδείγματα, έχει υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα παρακολούθησης, καταγραφής, ανάλυσης και αναφοράς της προόδου του προγράμματος του. Το πρόγραμμα αυτό υλοποιείται από τη Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης που έχει έδρα στο Παράρτημα του Συνδέσμου στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Στην παρούσα εργασία οι 443 επιστημονικές εργασίες που υποστηρίχθηκαν οικονομικά από τον ΣΕΑΒ, είτε με έκπτωση, είτε με πλήρη απαλλαγή στο τέλος δημοσίευσης, την πρώτη τριετία εφαρμογής 2019-2021, αναλύονται για να φανεί πως συνδέονται με το υπόλοιπο οικοσύστημα της ανοικτότητας. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζονται: • Η προέλευση των αναφορών των εργασιών (cited references) με όρους ανοικτότητας, π.χ. εργασίες σε χρυσά περιοδικά, και με όρους τύπου, π.χ. άρθρο ή κεφάλαιο βιβλίου • Η απήχηση των εργασιών αυτών με όρους αναφοράς (citations) και πως αυτή η απήχηση κατανέμεται στα επιστημονικά πεδία • Η διαφοροποίηση ή μη έμφυλων χαρακτηριστικών των συγγραφέων και πως αυτή κατανέμεται στα επιστημονικά πεδία. Η εργασία καταλήγει στην ανάπτυξη μιας μεθοδολογίας για την εξερεύνηση των ανωτέρω ιδιοτήτων και την οπτικοποίηση των δεικτών τους σε προηγμένα γραφήματα οπτικοποίησης της πληροφορίας, όπως steamgraphs και Sankey charts.