Αξιολόγηση της Eγκυρότητας και Aξιοπιστίας της Eλληνικής Έκδοσης του Ερωτηματολόγιου Μελέτης Συμπεριφορών για το Διαβήτη (Diabetes Attitude Survey, DAS-3)

Abstract

Εισαγωγή: Η αποτελεσματικότητα της αυτοδιαχείρισης και της έγκυρης αντιμετώπισης των ατόμων με ΣΔ εξαρτάται από τις γνώσεις και στάσεις των επαγγελματιών υγείας και ιδιαίτερα των νοσηλευτών που έχουν πρωταρχικής σημασίας ρόλο μέσα στην διεπιστημονική ομάδα. Ως εκ τούτου, τα επίπεδα γνώσεων και οι στάσεις των νοσηλευτών πρέπει να αξιολογoύνται συνεχώς με αξιόπιστα και έγκυρα εργαλεία, ώστε πιθανές γνωσιακές ελλείψεις και προβληματικές στάσεις να μπορούν να αναθεωρηθούν και να υιοθετηθούν στοχευμένες δεξιότητες. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας ήταν η μετάφραση και o έλεγχος της εγκυρότητας και αξιοπιστίας του Ερωτηματολογίου Μελέτης Συμπεριφορών για το Διαβήτη (Diabetes Attitude Survey, DAS-3). Υλικό και Μέθοδος: Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκε δειγματοληψία ευκολίας. Ο μελετώμενος πληθυσμός αποτελούνταν από προπτυχιακούς φοιτητές νοσηλευτικής του έκτου και όγδοου εξαμήνου του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε μέσω ηλεκτρονικής μορφής google αλλά και με συλλογή δεδομένων μέσω έντυπης μορφής. Συνολικά συμμετείχαν 278 προπτυχιακοί νοσηλευτές εκ των οποίων 260 ήταν γυναίκες και 58 άνδρες. Οι συμμετέχοντες από το 8ο εξάμηνο ήταν 131 φοιτητές και από το 6ο εξάμηνο ήταν 147 άτομα. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τρία ερευνητικά εργαλεία, ένα ερωτηματολόγιο με κοινωνικό-δημογραφικά και κλινικά δεδομένα των φοιτητών, το εργαλείο Diabetes Knowledge Test (DKT) και το ερωτηματολόγιο Μελέτης Συμπεριφορών για το Διαβήτη (Diabetes Attitude Survey, DAS-3). Αποτελέσματα: Το ερωτηματολόγιο Diabetes Attitude Scales DAS-3 εμφάνισε αρκετά καλή εσωτερική συνέπεια και συνολικά η αξιοπιστία του DAS-3 ήταν αρκετά καλή. Για τη διευρεύνηση της εγκυρότητας του ερωτηματολογίου DAS-3 στην ελληνική έκδοση πραγματοποιήθηκε διερευνητική ανάλυση παραγόντων και στη συνέχεια επιβεβαιωτική ανάλυση παραγόντων. Το δείγμα ήταν το συνολικό δείγμα της μελέτης, δηλαδή 278 άτομα.εκ των οποίων 147 φοιτητές ήταν του 6ου εξαμήνου και οι 131 φοιτητές του 8ου εξαμήνου. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 23,7 έτη και οι περισσότεροι ήταν γυναίκες (80,7%), είχαν ελληνική υπηκοότητα (93,5%), ήταν άγαμοι (89,9%), προέρχονταν από πόλη (70,5%), είχαν διδαχθεί μαθήματα σχετικά με 90 τον σακχαρώδη διαβήτη (96,8%) και δεν είχαν διαβήτη (96,4%). Η ανάλυση παραγόντων ανέδειξε 4 παράγοντες για την ελληνική έκδοση του ερωτηματολογίου DAS 3, ενώ αφαιρέθηκαν δυο παράγοντες που είχαν συντελεστή Cronbach’s alpha μικρότερο από 0,6 που είναι το ελάχιστα αποδεκτό όριο. Με το πρώτο παράγοντα να αφορά την αξία του αυστηρού ελέγχου της γλυκόζης με Cronbach's alpha 0,86, ο δεύτερος παράγοντας που αφορά την ανάγκη για εξειδικευμένη εκπαίδευση με Cronbach's alpha 0,63, ο τρίτος παράγοντας που περιέχεται η ψυχοκοινωνική επίδραση του διαβήτη με Cronbach's alpha 0,68 και τέλος ο τέταρτος παράγοντας που αφορά τον σεβασμό στην αυτονομία του ασθενή με Cronbach's alpha 0,65. Το συνολικό Cronbach's alpha που βρέθηκε για το ερωτηματολόγιο DAS-3 είναι 0,75. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πολυμεταβλητής γραμμικής παλινδρόμησης, οι φοιτητές που είχαν περισσότερες γνώσεις για τον διαβήτη και για την χρήση της ινσουλίνης έδειξαν μικρό ενδιαφέρον για την αξία του αυστηρού ελέγχου της γλυκόζης και για τον σεβασμό στην αυτονομία του ασθενή. Συνολικά οι φοιτητές της νοσηλευτικής επέδειξαν μέτριο επίπεδο γνώσεων αναφορικά με το ΣΔ. Συμπεράσματα: Στη συγκεκριμένη μελέτη διαπιστώθηκε μέτριο επίπεδο γνώσεων των φοιτητών της νοσηλευτικής για τη νόσο του διαβήτη. Το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών πρέπει να εξασφαλίζει επαρκή, θεμελιώδης, εξειδικευμένη γνώση μέσω διδασκαλίας περισσότερων εκπαιδευτικών ωρών, κλινικής άσκησης και αντιμετώπισης στη κοινότητα. Η καλή αξιοπιστία του ερωματολογίου DAS-3 που ανευρέθηκε μπορεί να συμβάλει στην αξιολόγηση των στάσεων των επαγγελματιών υγείας προς τον σακχαρώδη διαβήτη αποτελώντας μελλοντικά κίνητρο για βελτίωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.