Μελέτη και συντήρηση λαβάρου του Ομίλου Κρητών "Σμύρνη" με προσωπογραφία του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Investigation and conservation treatment of a painted banner with the figure of Eleftherios Venizelos
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία
Συγγραφέας
Σκλαβουνάκη, Σοφία
Ημερομηνία
2022-10-20Επιβλέπων
Karatzani, AnnaΛέξεις-κλειδιά
Λάβαρο ; Σημαία ; Ελευθέριος Βενιζέλος ; Μετάξι ; Ζωγραφική ; Συντήρηση ; Συγκολλητικά ; Έκθεση ; ΑποθήκευσηΠερίληψη
Το αντικείμενο της εν λόγω διπλωματικής εργασίας, είναι η μελέτη και η συντήρηση ενός σατέν μεταξωτού λαβάρου, που αποτελείται από δύο όμοια κομμάτια υφάσματος ενωμένα (ραμμένα) μεταξύ τους ώστε να φαίνεται η σατέν όψη του υφάσματος. Η όψη φέρει ζωγραφική με στυλιζαρισμένα μοτίβα και την προσωπογραφία του Ελευθερίου Βενιζέλου. Πρόκειται για αντικείμενο ιδιωτικής συλλογής, το οποίο όπως μας γνωστοποίησε η ιδιοκτήτρια πέρα από συναισθηματική αξία (καθώς ανήκε στην γιαγιά της) έχει και ιστορική αξία λόγω του ότι «σώθηκε» και «ταξίδεψε» με τον προσφυγικό Ελληνικό λαό από τη Σμύρνη το
1922.
Μέσω βιβλιογραφικής έρευνας έγινε προσπάθεια να τεκμηριωθεί η ιστορική και αξιακή ταυτότητα του αντικειμένου. Η βιβλιογραφική έρευνα, επικεντρώθηκε κυρίως στη δημιουργία και εξέλιξη των σημαιών και των λαβάρων, με έμφαση στα
υλικά και την τεχνολογία κατασκευής τους, καθώς και στον Ελευθέριο Βενιζέλο ως μία προσωπικότητα που επηρέασε την ιστορία του Ελληνικού κράτους από το 1910 έως τον θάνατό του, το 1936.
Με τη χρήση κατάλληλων φυσικοχημικών τεχνικών ανάλυσης, έγινε η ταυτοποίηση και καταγραφή των υλικών κατασκευής και της κατάστασης διατήρησής του.
Το ύφασμα του λαβάρου, είναι σύμμικτο από μετάξι και βαμβάκι, ενώ η ζωγραφική έχει γίνει με ελαιοχρώματα σε προετοιμασμένο/και μη ύφασμα. Η κατάσταση του αντικειμένου χαρακτηρίζεται ως κακή, καθώς έχει χάσει τη μηχανική του αντοχή και παρατηρούνται σκισίματα και σπάσιμο των ινών σε όλη του την επιφάνεια. Μέσα από την αναγνώριση της παθολογίας του αντικειμένου, διαμορφώθηκε ένα πλάνο εργασιών συντήρησης με την επιλογή των κατάλληλων υλικών και μεθόδων. Κύριο στόχο των επεμβάσεων, αποτέλεσε η ενίσχυση της μηχανικής αντοχής του αντικειμένου και να γίνει εφικτή η μελλοντική έκθεσή του. Η
ενίσχυση της μηχανικής αντοχής του λαβάρου, αποφασίστηκε να γίνει μέσω υποστήριξης με νέο ύφασμα τόσο στη «φόδρα», όσο και στην εμπρόσθια όψη του. Η εφαρμογή των νέων υφασμάτων έγινε με τη χρήση συγκολλητικών ουσιών. Για την επίτευξη της οπτικής συνέχειας του αντικείμενου, ώστε να είναι πιο «αναγνώσιμο» από το θεατή, έγινε αισθητική αποκατάσταση στη ζωγραφική
επιφάνεια, στα σημεία που υπήρχε απώλεια χρώματος.
Το αντικείμενο, κατόπιν συνεννόησης με την ιδιοκτήτρια, αποφασίστηκε να αναρτηθεί σε ειδικά κατασκευασμένο πίνακα, έτσι ώστε να είναι εφικτή μελλοντικά τόσο η αποθήκευση, όσο και η ενδεχόμενη έκθεσή του. Η διπλωματική εργασία ολοκληρώνεται με την παράθεση των συμπερασμάτων που εξήχθησαν τα οποία αφορούν στην αποτελεσματικότητα της μεθοδολογίας διερεύνησης του αντικειμένου και των επεμβάσεων συντήρησης σχετικά με τους στόχους που τέθηκαν στην αρχή της εργασίας.
Περίληψη
The subject of this master thesis is the investigation and conservation treatment of a silk painted banner with the figure of Eleftherios Venizelos. The object comprises of two similar satin fabrics which are sewn together in a way that the satin
side of the fabric is shown both in the front and in the back of the object. The painting is used only in the front surface. The object belongs to a private collection and, it carries great sentimental value (it belonged to the owner’s grandmother) but also
historic value as it was “rescued” along with the Greek refugees from Smyrna in 1922.
Bibliographical research has been conducted to verify the historic identity of the banner and all the values that it holds. The research was mostly centered towards the identification of the importance of flags and banners through time, the materials
and manufacturing techniques used, as well as the study of Eleftherios Venizelos as a historic figure and how he had affected the history of Greece from 1910 until his death in 1936.
The identification of the materials used to produce the banner, was conducted via analytical techniques. By identifying the factors of the disintegration of the banner, it was possible to design the appropriate conservation treatment plan. The main aim
of the conservation treatment plan was the improvement of the object’s structural coherence. This was achieved by the application of new support fabrics on both surfaces of the object with the use of adhesives.
To enhance the optical coherence and make the object more “readable” to the viewer it was clear that retouching should be performed in the areas that the painting layer was missing. After a consultation with the owner it was decided to place the
object on a padded board for its long-term storage and possible future display.
The thesis concludes with the results of the treatment and the study investigation of the object and the discussion about the efficiency of the conservation practices.