Ασφάλεια κατά τη μεταφορά φορτίων στη θάλασσα: Επισκόπηση μελετών περίπτωσης

Abstract

Η παρούσα εργασία με θέμα «Ασφάλεια κατά τη μεταφορά φορτίων: Μελέτη Περίπτωσης», αποτελεί μια βιβλιογραφική ανασκόπηση η οποία στοχεύει να αναδείξει το ζήτημα της ασφάλειας κατά τη μεταφορά φορτίων στην θάλασσα. Για να διερευνηθεί το θέμα ολόπλευρα συγκεντρώθηκαν άρθρα τόσο από τη διεθνή όσο και από την ελληνική βιβλιογραφία, τα οποία και αφού διαβάστηκαν από τον ερευνητή, προέκυψε η δημιουργική σύνθεση των πληροφοριών τους, έτσι ώστε να αναδειχθεί από όλες τις πλευρές, το ζήτημα της ασφάλειας κατά τη μεταφορά φορτίων στη θάλασσα. Αναλυτικότερα, στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται γενικά το ζήτημα της ασφαλούς μεταφοράς των φορτίων, μέσα από μια ιστορική αναδρομή, την περιγραφή της λιμενικής βιομηχανίας και το πώς επέδρασε η παγκοσμιοποίηση. Επιπρόσθετα αναλύονται οι απαιτήσεις κατά τη φόρτωση, εκφόρτωση ή μεταφορά των φορτίων και τέλος γίνεται λόγος για τις ειδικές περιπτώσεις των επικίνδυνων φορτίων. Ακολουθεί η μεθοδολογία της εργασίας όπου περιγράφεται η μεθοδολογική προσέγγιση της εργασίας (αφηγηματική ανασκόπηση). Οι αναζητήσεις της παρούσας εργασίας έγιναν κυρίως στη μηχανή αναζήτησης της Google και στον Μελετητή της Google καθώς και στην ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Scopus με λέξεις κλειδιά τις εξής: ασφάλεια, μεταφορά φορτίων πλοίων. Κύριος σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εντοπίσει πρόσφατες και επιστημονικά αξιόπιστες μελέτες που περιγράφουν ζητήματα σχετικά με το υπό μελέτη θέμα. Δεδομένου ότι οι αφηγηματικές κριτικές δεν έχουν προκαθορισμένο ερευνητικό ερώτημα ή συγκεκριμένη στρατηγική αναζήτησης, παρά μόνο ένα θέμα ενδιαφέροντος, αρχικά πραγματοποιήθηκε η αναζήτηση των σχετικών άρθρων. Τέλος, στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο της εργασίας γίνεται συνοπτική αναφορά σε διάφορα ναυτιλιακά ατυχήματα του τελευταίου αιώνα και αναλύεται το πώς τα ατυχήματα αυτά επέδρασσαν στους Κανονισμούς Ασφαλείας. Χαρακτηριστικά αναφέρονται τα εξής γνωστά ατυχήματα: ο Τιτανικός, Torrey Canyon, Amoco Cadiz, Herald of Free Enterprise, Exxon Valdez, MS ‘Estonia’, ΜΤ ERIKA, Prestige καθώς και κάποια Ναυτικά ατυχήματα που συνέβησαν στην Ελλάδα. Από όλη την εργασία φάνηκε ότι η επικινδυνότητα που αντιμετωπίζουν τα πλοία που ταξιδεύουν στη θάλασσα είναι μεγάλη και πολλές φορές μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα που είναι ουσιαστικά αποτέλεσμα των αυξημένων κινδύνων. Το ναυτικό ατύχημα, όπως φάνηκε και από τις μελέτες περίπτωσης μπορεί να έχει πολλά και διάφορα αίτια, όπως τον μη ουσιαστικό έλεγχο του πλοίου, το ανθρώπινο λάθος, τα ακραία καιρικά φαινόμενα ή η κακή χρήση ή λειτουργία των συστημάτων επικοινωνίας. Παράγοντες όπως η κούραση, οι ανεπαρκείς επικοινωνίες, η ανεπαρκής γενική τεχνική γνώση, η ανεπαρκής γνώση των συστημάτων των πλοίων και το επικίνδυνο φυσικό περιβάλλον. Όπως φάνηκε, όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν ένα πλοίο στη βύθιση, με μεγάλες απώλειες ζωής, οικονομικές απώλειες και απώλειες για το οικοσύστημα. Βέβαια τα ατυχήματα συνέβαιναν πάντα λόγω κακοκαιρίας και ακραίων καιρικών φαινομένων και δυστυχώς θα συνεχίσουν να συμβαίνουν, λόγω όμως της τεχνολογίας και της γνώσης που έχουμε πλέον αποκτήσει για τις καιρικές συνθήκες, θα περίμενε κανείς ότι θα έπρεπε αυτά να μειωθούν σε σημαντικό βαθμό. Δυστυχώς αυτά δεν έχουν μειωθεί και ίσως σε αυτό ένα μεγάλο ρόλο να παίζει το μέγεθος του πλοίου και οι διαφόρων ειδών απαιτήσεις να ανεβαίνουν όλο και περισσότερο στην σύγχρονη εμπορική ναυτιλία. Παρά το ότι τα ατυχήματα δεν δείχνουν να έχουν μειωθεί με την πάροδο των ετών, οι απώλειες ζωής κατά τα ατυχήματα έχουν σαφώς μειωθεί, γεγονός που μπορεί να πιστωθεί σε έναν βαθμό στον IMO αλλά και στην τεχνολογική πρόοδο των συστημάτων επικοινωνίας. Συμπερασματικά, ο παγκόσμιος χαρακτήρας των θαλάσσιων μεταφορών και ο βαθμός κινδύνου που ενέχουν τα πλοία για την απώλεια ανθρώπινης ζωής, οικονομικές ζημίες και για το περιβάλλον απαιτούν την εφαρμογή των ελάχιστων διεθνών απαιτήσεων για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την πρόληψη της ρύπανσης από τα πλοία, καθώς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με αυτές τις απαιτήσεις. Οι σχετικές διατάξεις διαμόρφωσαν και συνεχίζουν να διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τα ατυχήματα των πλοίων, ιδιαίτερα εκείνων που έχουν καταστροφικό χαρακτήρα. Οι οικονομικές πτυχές απαιτούν μια λογική ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος, που ορίζονται κυρίως από τις κυβερνήσεις των κρατών σημαίας, των παράκτιων και λιμενικών κρατών και της κοινής γνώμης.