Η επίδραση της συναισθηματικής νοημοσύνης στην επαγγελματική εξουθένωση των νοσηλευτών στο νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟ
The effect of emotionai intelligence on nurses burnout at the attiko hospital
Keywords
Επαγγελματική εξουθένωση ; Συναισθηματική Νοημοσύνη ; Εργασιακό άγχος ; Νοσηλευτές ; Emotional intelligence ; Burnout syndrome ; Health care workers ; Work stressAbstract
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εισαγωγή: Σε παγκόσμιο επίπεδο, το φαινόμενο της επαγγελματικής εξουθένωσης αποτελεί ένα
πολυδιάστατο σύνδρομο το οποίο εμφανίζεται κυρίως στα επαγγέλματα ανθρωπιστικού-κοινωνικού
χαρακτήρα όπως αυτό της νοσηλευτικής επιστήμης. Μια μεταβλητή η οποία έχει βρεθεί να συμβάλλει
σημαντικά στην διαμόρφωση του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης στους εργαζομένους
που δραστηριοποιούνται στο χώρο της υγείας είναι η συναισθηματική νοημοσύνη.
Σκοπός: Η συγκεκριμένη εργασία αποσκοπεί να διερευνήσει τη σχέση ανάμεσα στα επίπεδα
επαγγελματικής εξουθένωσης και συναισθηματικής νοημοσύνης σε δείγμα νοσηλευτών που εργάζονται
στο Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αθήνας.
Μέθοδος: Διακόσιοι ογδόντα νοσηλευτές, ηλικίας 21-62 ετών (Μ.Ο = 41,42, Τ.Α= 8,54) που
εργάζονται στο Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αθήνας συμμετείχαν στην έρευνα. Η επιλογή
του δείγματος πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της σκόπιμης δειγματοληψίας και διαθεσιμότητας. Στα
υποκείμενα χορηγήθηκαν τα εξής αυτό-συμπληρούμενα ερωτηματολόγια: τo Ερωτηματολόγιο της
Εργασιακής Εξουθένωσης της Κοπενγχάγης (Copenhagen Burnout Inventory;CBI) και το
Ερωτηματολόγιο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης ως Χαρακτηριστικό Προσωπικότητας (Trait
Emotional Intelligence Questionnaire-Short Form;TEIQue-SF).
Αποτελέσματα: Το κριτήριο t ανεξάρτητων δειγμάτων ανέδειξε την ύπαρξη μιας στατιστικά σημαντικής
διαφοράς στα επίπεδα της εξουθένωσης που αντανακλά τις συναναστροφές με τους ασθενείς ως προς
την ηλικία (p=0,027) καθώς και την ύπαρξη στατιστικά σημαντικών διαφορών ως προς το φύλο για την
διάσταση της προσωπικής εξουθένωσης (p<0,0025), της εργασιακής εξουθένωσης (p<0,0025) και της
εξουθένωσης που αντανακλά τις συναναστροφές με τους ασθενείς (p=0,018), αντίστοιχα. Επιπλέον, η
ανάλυση ιεραρχικής πολλαπλής παλινδρόμησης φανέρωσε το φύλο (p<0,001), την συναισθηματικότητα
(p=0,024), τον αυτοέλεγχο (p=0,043) και την ηλικία (p=0,017) ως στατιστικά σημαντικούς
προβλεπτικούς παράγοντες της προσωπικής εξουθένωσης; το φύλο (p<0,001) ως στατιστικά σημαντικό
προβλεπτικό παράγοντα της εργασιακής εξουθένωσης; την συναισθηματικότητα (p=0,032), το φύλο
(p=0,019) και την ηλικία (p=0,013) ως στατιστικά σημαντικούς προβλεπτικούς παράγοντες της
εξουθένωσης που αντανακλά τις συναναστροφές με τους ασθενείς.
Συμπέρασμα: Σε γενικές γραμμές, τα ευρήματά μας παρέχουν σημαντική υποστήριξη σε παλαιότερες
μελέτες που εξέτασαν την σχέση ανάμεσα στην επαγγελματική εξουθένωση και την συναισθηματική
νοημοσύνη των εργαζομένων στον κλάδο της υγείας. Παρόλα αυτά, περαιτέρω έρευνες χρειάζονται
13
προκειμένου να διαλευκανθεί πλήρως ο ρόλος των συναισθημάτων στην διαμόρφωση του συνδρόμου
της επαγγελματικής εξουθένωσης έτσι ώστε να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν αποτελεσματικότερα
προγράμματα πρόληψης και θεραπείας που θα στοχεύουν τόσο στην προαγωγή της σωματικής και
ψυχικής υγείας των εργαζομένων όσο και στην παροχή ποιοτικότερων προγραμμάτων φροντίδας και
περίθαλψης των ασθενών.
Abstract
ABSTRACT
Introduction: The phenomenon of burnout constitutes a multidimensional syndrome worldwide that
occurs mainly in professions of a humanistic-social nature such as nursing. One variable that has
been found to contribute significantly to the development of burnout syndrome in health care
workers is emotional intelligence.
Aim: The aim of the present study is to investigate the relationship between burnout levels and
emotional intelligence in a sample of nurses working at Attiko University Hospital of Athens.
Method: Two hundred and eighty nurses, with an age range between 21 to 62 years (mean=41.42,
SD= 8.54) working at Attiko University Hospital of Athens participated at the study. Participants
were recruited through the method of availability and purposive sampling. The following selfcompleted questionnaires, the Copenhagen Burnout Inventory (CBI) and the Trait Emotional
Intelligence Questionnaire-Short Form (TEIQue-SF) were administered to the subjects.
Results: The independent samples t-test indicated the existence of a statistically significant
difference in the levels of burnout reflecting patient-related burnout by age (p=.027) and the
existence of statistically significant differences by gender for the dimension of personal burnout
(p<.0025), work-related burnout (p<.0025) and patient-related burnout (p=.018), respectively. In
addition, hierarchical multiple regression analysis revealed gender (p<.001), emotionality (p=.024),
self-control (p=.043) and age (p=.017) as statistically significant predictors of personal burnout;
gender (p<.001) as a statistically significant predictor of work-related burnout; emotionality
(p=.032), gender (p=.019) and age (p=.013) as statistically significant predictors of patient-related
burnout.
Conclusion: Overall, our findings provide strong supporting evidence to previous studies examining
the relationship between burnout and emotional intelligence among health care workers. However,
further research is needed to fully elucidate the role of emotions in the development of burnout
syndrome in order to design and implement more effective prevention and treatment programs
aimed at both promoting the physical and psychological well-being of workers and providing higher
quality patient care and treatment programs as well.