Ενδοκρινολογικές διαταραχές και ανδρική υπογονιμότητα

Abstract

Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία σύλληψης μετά από 12 μήνες τακτικής σεξουαλικής επαφής χωρίς προστασία. Η ανδρική υπογονιμότητα συμβάλλει στο 50% όλων των περιπτώσεων υπογονιμότητας. Η φυσιολογική λειτουργία του αναπαραγωγικού ενδοκρινικού συστήματος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη φυσιολογική ανδρική γονιμότητα. Οι ενδοκρινικές ρυθμίσεις των ανδρικών αναπαραγωγικών λειτουργιών ακολουθούν περίπλοκους μηχανισμούς. Ο κύριος ενδοκρινικός άξονας στη ρύθμιση της ανδρικής αναπαραγωγής, ο άξονας HPG, μπορεί να ρυθμίζεται από τον άξονα του θυρεοειδούς ή των επινεφριδίων και από πολλές άλλες αναπαραγωγικές και μη αναπαραγωγικές ορμόνες. Η διαταραχή αυτής της λεπτής ορμονικής ισορροπίας και η αλληλεπίδρασή τους οδηγεί σε ένα φάσμα ενδοκρινοπαθειών, που προκαλούν υπογονιμότητα στους άνδρες. Η υπογονιμότητα μπορεί να προκύψει από μία ή περισσότερες περιοχές του αναπαραγωγικού συστήματος. Ως εκ τούτου, απαιτείται μια ολοκληρωμένη διαγνωστική αξιολόγηση. Γίνονται διαγνωστικές εξετάσεις τριών επιπέδων. Συγκεκριμένα στις διαγνωστικές εξετάσεις πρώτου επιπέδου προβλέπεται η ανάλυση σπέρματος, η μέτρηση FSH, LH και τεστοστερόνης. Στις διαγνωστικές εξετάσεις δευτέρου επιπέδου προβλέπονται η βακτηριολογική εξέταση, το διορθικό και υπερηχογράφημα οσχέου. Τέλος στις διαγνωστικές εξετάσεις τρίτου επιπέδου πραγματοποιείται η βιοψία όρχεων. Αν και οι ενδοκρινοπάθειες δεν παρατηρούνται συχνά σε υπογόνιμους άνδρες, αυτές οι διαταραχές είναι κλινικά σημαντικές. Έχουν συχνά δυνητικά σοβαρή ιατρική σημασία, ανεξάρτητα από θέματα γονιμότητας. Σε αυτές ανήκουν οι διαταραχές του υποθαλάμου - υπόφυσης, οι διαταραχές των όρχεων, αλλά και άλλες ενδοκρινοπάθειες όπως ο υπερθυρεοειδισμός, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία και άλλες. Η διόρθωση αυτών των διαταραχών αντιπροσωπεύει έναν πιθανό τρόπο αποκατάστασης της φυσιολογικής γονιμότητας για τον άνδρα σύντροφο. Η θεραπεία έχει δύο στόχους. Ο πρώτος στόχος είναι η αποκατάσταση της αρρενωποποίησης και της φυσιολογικής σεξουαλικής λειτουργίας, χρησιμοποιώντας τεστοστερόνη. Το δεύτερο είναι να ξεκινήσει η σπερματογένεση με παλμική θεραπεία GnRH. Ως θεραπευτική κατευθυντήρια γραμμή, η θεραπεία με ανδρογόνα είναι αποκλειστικά υποκατάστατη στον πρωτόγονο υπογοναδισμό, ωστόσο δεν ωφελεί τη σπερματογένεση. Σε περιπτώσεις δευτεροπαθούς υπογοναδισμού, οι γοναδοτροπίνες δίνουν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η παλμική χρήση GnRH δεν είναι εύκολη ούτως ή άλλως. Η κλομιφαίνη και η ταμοξιφαίνη οδηγούν στην αύξηση των επιπέδων LH, FSH και τεστοστερόνης. Τέλος τα ντοπαμινεργικά φάρμακα βελτιώνουν τις σπερματικές παραμέτρους αντιμετωπίζοντας την υπερπρολακτιναιμία.