Επιδημιολογία δερματοφυτιών σε ένα Πανεπιστημιακό νοσοκομείο τριτοβάθμιας φροντίδας, στο διάστημα 2010 - 2022

Abstract

Οι δερματοφυτίες συνιστούν τις πιο συχνά απαντώμενες μυκητικές λοιμώξεις. Ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο είναι αυτό της αναδυόμενης αντοχής των παθογόνων, κυρίως των Trichophyton spp., στις θεραπείες εκλογής. Επί του παρόντος, οι πληροφορίες σχετικά με τη σύγχρονη επιδημιολογία των δερματοφυτιών στην Ελλάδα είναι περιορισμένες. Ως εκ τούτου, πραγματοποιήθηκε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, με σκοπό τη σκιαγράφηση της τοπικής επιδημιολογίας, και διενεργήθηκε αναδρομική μελέτη περιγράφοντας την επιδημιολογία των δερματοφυτιών σε ένα Πανεπιστημιακό νοσοκομείο τα τελευταία έτη. Καταγράφηκαν τα μικροβιολογικά τεκμηριωμένα περιστατικά δερματοφυτίας σε άτομα με κλινική υποψία της νόσου που επισκέφτηκαν το Π.Γ.Ν. «Αττικόν» κατά την τριετία 2020-2022. Τα απομονωθέντα στελέχη ταυτοποιήθηκαν μοριακά (PCR-RFLP και αλληλούχιση της περιοχής ITS1-5.8S-ITS2) και πραγματοποιήθηκε έλεγχος ευαισθησίας τους στην τερμπιναφίνη, στην ιτρακοναζόλη και στη βορικοναζόλη με την πρότυπη μεθοδολογία EUCAST E.Def 11.0. Η συχνότητα εμφάνισης της λοίμωξης, καθώς και η κατανομή των δερματοφύτων και το προφίλ της in vitro ευαισθησίας τους στα αντιμυκητικά συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα δεδομένα για το διάστημα 2010-2019. Στο διάστημα 2020-2022, η μέση (εύρος) συχνότητα εμφάνισης της δερματοφυτίας ήταν 18% (15%-23%), ενώ δεν παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των επεισοδίων στο βάθος της 13ετίας 2010-2022 (p = 0.08). Ο επικρατέστερος αιτιολογικός παράγοντας της λοίμωξης ήταν το T. rubrum (33%), ακολουθούμενο από M. canis (19%), T. indotineae (18%), T. tonsurans (10%), T. interdigitale (9%), T. mentagrophytes (5%) και άλλα είδη (5%). Συγκριτικά με τα έτη 2010-2019, σημειώθηκε σημαντική αύξηση του T. indotineae (p = 0,002) συνοδευόμενη από παράλληλη μείωση του T. rubrum (p = 0,02). Όλα τα στελέχη ταξινομήθηκαν ως άγριου τύπου στις αζόλες, ενώ φαινότυπος μη-άγριου τύπου στην τερμπιναφίνη εντοπίστηκε μόνο για το σύνολο των στελεχών T. indotineae. Ο αριθμός των ανθεκτικών στην τερμπιναφίνη δερματοφυτιών οφειλόμενων σε Trichophyton spp. αυξήθηκε σημαντικά σε σύγκριση με την περίοδο 2010-2019 (p = 0,002). Τα επιδημιολογικά δεδομένα για τις δερματοφυτίες στην Ελλάδα είναι περιορισμένα και αναχρονιστικά. Η σημαντική αύξηση στη συχνότητα απομόνωσης T. indotineae υποδεικνύει ότι η περιοδική επανεξέταση της κατανομής των ειδών είναι κρίσιμη για τη σωστή διαχείριση της λοίμωξης. Η αντοχή στην τερμπιναφίνη αποτελεί αναδυόμενο πρόβλημα στην Ελλάδα. Το εύρημα αυτό πρέπει να σημάνει συναγερμό για τον έλεγχο της in vitro ευαισθησίας στα αντιμυκητικά σε τοπική κλίμακα, ιδίως σε περιπτώσεις ασθενών που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία.