Συμπεριφορές υγείας παιδιών και εφήβων: Επιδημιολογική προσέγγιση διεθνώς, στην Ευρώπη και την Ελλάδα

Χρόνη, Βασιλική

Health behaviors of children and adolescents: Epidemiological approach internationally, in Europe and Greece

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Χρόνη, Βασιλική

Date

2024-09-27

Advisor

Merakou, kyriakoula

CHRONI_22127.pdf (1.583Mb)

Keywords

Κάπνισμα ; Αλκοόλ ; Σχολικός εκφοβισμός ; Σωματική άσκηση ; Επιδημιολογικά δεδομένα ; Παγκόσμια ; ΗΠΑ ; Ευρώπη ; Ελλάδα ; Epidemiological data ; Health behaviors ; Children ; Adolescents

Abstract

Εισαγωγή: Η μελέτη των επιδημιολογικών στοιχείων είναι ιδιαίτερα σημαντική, ώστε να εντοπίζονται προβλήματα και να αντιμετωπίζονται έγκαιρα. Η διερεύνηση συμπεριφορών υγείας αποτελεί ένα σύγχρονο ζητούμενο που απασχολεί την κοινωνία σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξετάσει τα επιδημιολογικά δεδομένα ως προς το κάπνισμα, το αλκοόλ, τον σχολικό εκφοβισμό και την ελλιπή σωματική άσκηση σε παιδιά ηλικίας 6-12 και 13-18 ετών. Μεθοδολογία: Υιοθετήθηκε η μέθοδος της βιβλιογραφικής ανασκόπησης και έγινε αναζήτηση επιδημιολογικών δεδομένων των τεσσάρων συμπεριφορών υγείας σε βάσεις δεδομένων σχετικών διεθνών οργανισμών όπως WHO, CDC, OECD, EUROSTAT, STATISTA, NCES, United Nations International Children's Emergency Fund, United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, National Center for Education Statistics, καθώς και σε άρθρα στις βάσεις: Google, Google Scholar και PubMed. Επειδή πρόκειται για ένα φαινόμενο διαρκώς εξελισσόμενο προτιμήθηκαν οι πιο πρόσφατες βιβλιογραφικές πηγές (έως και Ιανουάριο του 2024). Αποτελέσματα: Τα κυριότερα αποτελέσματα προέκυψαν με τη βοήθεια της επιδημιολογικής ανάλυσης για κάθε συμπεριφορά υγείας ξεχωριστά, όπως φαίνεται παρακάτω. Κάπνισμα: Ο επιπολασμός του καπνίσματος στους έφηβους μαθητές λυκείου φαίνεται να ακολουθεί πτωτική τάση σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ των ετών 2009 και 2023 (23,9% και 16,5%) αντίστοιχα. Στην Ευρώπη, το καθημερινό κάπνισμα στους εφήβους κυμαίνεται από 6,9% στο Μαυροβούνιο έως 23,4% στην Ιταλία το 2020 ενώ το ποσοστό καπνίσματος στους νέους Έλληνες έχει μειωθεί από 15% το 2020 σε 11% το 2022. Αλκοόλ: Όσον αφορά το αλκοόλ, το 15% των Αμερικάνων μεταξύ 12 και 20 ετών ανέφεραν τρέχουσα κατανάλωση αλκοόλ το 2022. Στην Ευρώπη, το 8,4% ηλικίας 15 ετών και άνω ανέφερε ότι έπινε αλκοόλ καθημερινά το 2022 ενώ στην Ελλάδα, το 7,6% των 16χρονων εφήβων ανέφερε συχνή κατανάλωση αλκοόλ (πάνω από 10 φορές την εβδομάδα) το 2015. Σχολικός εκφοβισμός: Ένας στους πέντε μαθητές παγκοσμίως αναφέρει ότι έχει πέσει θύμα εκφοβισμού στο σχολείο, ενώ στην Αμερική στο διάστημα 2005-2023 η συχνότητα του εκφοβισμού κυμαινόταν από 20 έως 30%. Ο μέσος όρος της ΕΕ για συχνό εκφοβισμό ήταν 11% το 2023, αλλά είναι υψηλότερος στην Ελλάδα, με το 32.4% των παιδιών να δηλώνει ότι έχει βιώσει σχολικό εκφοβισμό και την σωματική βία να είναι ο συνηθέστερος τρόπος εκδήλωσης. Ελλιπής σωματική δραστηριότητα: Στις ΗΠΑ κάτω από το 25% των εφήβων τηρούσε την σύσταση του ΠΟΥ για 60 λεπτά μέτριας ή έντονης σωματικής δραστηριότητας την ημέρα το 2022 ενώ στην Ευρώπη, το αντίστοιχο ποσοστό για τους 15χρονους ήταν μόνο 15% το 2021. Στην Ελλάδα, μόνο το 16% των 11χρονων, το 14% των 13χρονων και το 11% των 15χρονων πληρούσαν τις συστάσεις σωματικής άσκησης το 2022. Αυτό σημαίνει ότι 9 στους 10 Έλληνες μαθητές ηλικίας 11-17 ετών δεν έχουν αρκετή σωματική δραστηριότητα. Συμπεράσματα: Τα επιδημιολογικά ευρήματα των συμπεριφορών υγείας παιδιών και εφήβων είναι αρκετά σημαντικά ως προς την διαμόρφωση και χάραξη κατάλληλων πολιτικών πρόληψης και διαχείρισης των συμπεριφορών κινδύνου για την υγεία του παιδικού και εφηβικού πληθυσμού. Για παράδειγμα, αν και η κατανάλωση καπνού και τσιγάρου έχει μειωθεί κατά γενικό κανόνα, η αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου γεννά νέα ερωτήματα και ανησυχίες. Θα μπορούσε επομένως η συγκεκριμένη έρευνα να αποτελέσει την αφετηρία ως προς την διερεύνηση του αντίκτυπου των εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης. Αντίστοιχα για το αλκοόλ, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος γιατί η πρώτη επαφή των παιδιών με το αλκοόλ προκύπτει σε μικρότερη από την ανώτερη επιτρεπτή ηλικία. Ίσως, τα μέτρα ως προς την πώληση αλκοόλ που έχουν θεσπιστεί δεν έχουν επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Τέλος, η παρούσα έρευνα αναδεικνύει την ανάγκη για ανάπτυξη στοχευμένων στρατηγικών πρόληψης για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού στα σχολεία αλλά και για περισσότερη ενθάρρυνση των μαθητών να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες ώστε να μην παρατηρούνται φθίνουσα ποσοστά σωματικής δραστηριότητας όσο τα παιδιά μεγαλώνουν. Με βάση επομένως τα ευρήματα της παρούσας μελέτης, η χώρα μας έχει άμεση ανάγκη διαμόρφωσης πολιτικών προγραμμάτων υγείας στα αναφερόμενα θέματα.

Abstract

Introduction: The study of epidemiological data is particularly important, so that problems can be detected and dealt with in time. The investigation of health behaviors is a modern issue that concerns society at global, European and national level. Purpose of this paper is to examine the epidemiological data regarding smoking, alcohol, school bullying and insufficient physical exercise in children aged 6-12 and 13-18 years. Methodology: The literature review method was adopted and a search was made for epidemiological data of the four health behaviors in the electronic databases of competent organizations, WHO, CDC, OECD, EUROSTAT, STATISTA, NCES, United Nations International Children's Emergency Fund, United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, National Center for Education Statistics, as well as articles in the databases: Google, Google Scholar and PubMed. Since this is a constantly evolving phenomenon, the most recent bibliographic sources (up to January 2024) were preferred. Results: The main results were obtained with the help of the epidemiological analysis for each health behavior separately, as shown below. Smoking: Smoking prevalence among high school students appears to follow a downward trend globally between the years 2009 and 2023 (23.9% and 16.5%) respectively. In Europe, daily smoking among teenagers ranges from 6.9% in Montenegro to 23.4% in Italy in 2020, while the smoking rate among young Greeks has fallen from 15% in 2020 to 11% in 2022. Alcohol: Regarding alcohol, 15% of Americans between the ages of 12 and 20 reported current alcohol consumption in 2022. In Europe, 8.4% of 15-year-olds and older reported drinking alcohol daily in 2022 while in Greece, 7.6% of 16-year-olds reported frequent drinking (more than ten times per week) in 2015. School bullying: One in five students worldwide reports being bullied, while in America between 2005-2023 frequency of bullying ranged from 20 to 30%. The EU average for frequent bullying was 11% in 2023, but is higher in Greece with 32.4% of children reporting having experienced school bullying and physical violence being the most common way of it. Insufficient physical activity: In the US, less than 25% of teenagers met the WHO recommendation of 60 minutes of moderate or vigorous physical activity per day in 2022, while in Europe, the corresponding figure for 15-year-olds was only 15% in 2021. In Greece, only 16% of 11-year-olds, 14% of 13-year-olds and 11% of 15-year-olds met the physical activity recommendations in 2022. This means that 9 out of 10 Greek students aged 11-17 do not get enough physical activity. Conclusions: The epidemiological findings of the health behaviors of children and adolescents are quite important in terms of formulating and drawing up appropriate policies for the prevention and management of risk behaviors for the health of the child and adolescent population. For example, although tobacco and cigarette consumption has generally declined, the increase in e-cigarette use, raises new questions and concerns. This research could therefore be the starting point for investigating the impact of alternative nicotine products. Correspondingly for alcohol, many people could wonder why children’s first contact with alcohol occurs at a younger than the maximum permissible age. Perhaps, the measures regarding the sale of alcohol that have been introduced have not brought the expected results. Finally, the present research highlights the need for the development of targeted prevention strategies to deal with bullying in schools and also for more encouragement of students to participate in sports activities so that decreasing rates of physical activity are not observed as children grow up. Therefore, based on the findings of this study, our country has an immediate need to formulate political health programs in the mentioned subjects.