Γονικό άγχος και ψυχική ανθεκτικότητα σε τρίτεκνες και πολύτεκνες μητέρες κατά το 1ο έτος της ζωής του παιδιού

Abstract

Το πρώτο έτος της ζωής του παιδιού είναι μια κρίσιμη περίοδος, που χαρακτηρίζεται από μεγάλες αλλαγές και απαιτήσεις για τις μητέρες, οι οποίες συχνά βιώνουν αυξημένο άγχος. Η ψυχική ανθεκτικότητα, ως ικανότητα διαχείρισης του άγχους και προσαρμογής στις προκλήσεις, παίζει καθοριστικό ρόλο, ιδιαίτερα στις πολύτεκνες οικογένειες, όπου οι μητέρες πρέπει να αναπτύξουν στρατηγικές για να ανταποκριθούν στις πολλαπλές ευθύνες.

Σκοπός: Ο κύριος σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να μετρήσει το γονικό άγχος και την ψυχική ανθεκτικότητα στο σύνολο των μητέρων κατά το πρώτο έτος ζωής του παιδιού. Επιπλέον, επιμέρους στόχους στους οποίους η έρευνα αποσκοπεί, είναι η σύγκριση αυτών των δύο μεταβλητών, δηλαδή του γονικού άγχους και της ψυχικής ανθεκτικότητας, μεταξύ των μητέρων με ¨1 ή 2 παιδιά ¨ και των μητέρων με ¨3 και άνω παιδιά ¨ κατά το πρώτο έτος της ζωής του παιδιού.

Υλικό -Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μία συγχρονική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 178 μητέρες που είχαν τουλάχιστον 1 παιδί ηλικίας έως 12 μηνών. Η έρευνα διήρκησε από το Μάρτιο 2024 έως τον Ιούλιο του 2024 και συμμετείχαν μητέρες από 2 ιδιωτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς στην περιοχή του Κορωπίου και μητέρες νέα μέλη της ΑΣΠΕ (Ανώτατης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων) κυρίως από συλλόγους της Αθήνας και του Πειραιά. Για την επίτευξη των στόχων της παρούσας μελέτης, δημιουργήθηκε και διανεμήθηκε ηλεκτρονικά ένα ερωτηματολόγιο μέσω της πλατφόρμας Google Forms. Το ερωτηματολόγιο περιλάμβανε κλειστές ερωτήσεις, οι οποίες αφορούσαν σε δημογραφικά, κοινωνικά, οικονομικά και μαιευτικά χαρακτηριστικά των συμμετεχουσών γυναικών. Επιπλέον, συμπεριλήφθηκαν τρία τυποποιημένα ψυχομετρικά εργαλεία για το γονικό άγχος, την ψυχική ανθεκτικότητα και την αυτοεκτίμηση.

Για τη μέτρηση του γονικού άγχους χρησιμοποιήθηκε η Κλίμακα Γονικού Άγχους (Parental Stress Scale - PSS), ενώ για την αξιολόγηση της ψυχικής ανθεκτικότητας αξιοποιήθηκε η Κλίμακα Ψυχικής Ανθεκτικότητας Connor-Davidson (Connor-Davidson Resilience Scale - CD-RISC-10). Για την ανάλυση των δεδομένων της παρούσας εργασίας χρησιμοποιήθηκαν η αντικειμενοστρεφής γλώσσα προγραμματισμού R έκδοσης 4.3.1. και το Ολοκληρωμένο Περιβάλλον Ανάπτυξης (Integrated Development Environment, IDE) της γλώσσας R, το Rstudio, έκδοσης 2024.4.2.764

Αποτελέσματα: Η έρευνα διαπίστωσε ότι το εκτιμώμενο γονικό άγχος στο δείγμα μας για γυναίκες με 1 παιδί είναι 38.38 και με κάθε προσθήκη ενός ακόμη παιδιού το γονικό άγχος αυξάνεται κατά 0.22 η οποία ήταν μη στατιστικά σημαντική αύξηση (p-value = 0.611). Επίσης οι τρίτεκνες και πολύτεκνες μητέρες, κατά το πρώτο έτος της ζωής του παιδιού, εμφανίζουν κατά μέσο όρο 0.90 μονάδες αυξημένο γονικό άγχος σε σχέση με τις μητέρες με 1-2 παιδιά, αλλά το εύρημα δεν είναι στατιστικά σημαντικό (p-value = 0.474). Ως προς την δεύτερη εξαρτημένη μεταβλητή, η έρευνα διαπίστωσε ότι στο δείγμα μας η εκτιμώμενη ψυχική ανθεκτικότητα είναι για 1 παιδί ίση με 24.86 και για κάθε ένα ακόμη παιδί η ψυχική ανθεκτικότητα αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 0.72 και οριακά το p-value της αύξησης δεν είναι ίσο με το επίπεδο σημαντικότητας α = 5% (p-value= 0.051) λόγω 3ου δεκαδικού ψηφίου. Από την σύγκριση των δύο υποομάδων προέκυψε ότι οι μητέρες με 3 και άνω παιδιά παρουσιάζουν κατά μέσο όρο 0.18 μονάδες αυξημένη ψυχική ανθεκτικότητα σε σχέση με τις μητέρες με 1 ή 2 παιδιά επίσης χωρίς στατιστική σημαντικότητα (p-value = 0.864). Συνεπώς, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για την εξαγωγή σαφέστερων συμπερασμάτων.

ΛΕΞΕΙΣ -ΚΛΕΙΔΙΑ: Γονικό άγχος, ψυχική ανθεκτικότητα, πολύτεκνες μητέρες