Η προσφυγική κατοικία από χώρος εγκατάλειψης σε τοπόσημο & κοιτίδα πολιτισμού. Η περίπτωση της Καισαριανής
Refugee Housing: From a Place of Abandonment to a Landmark and Cultural Hub. The Case of Kaisariani.

Λέξεις-κλειδιά
Καισαριανή ; Προσφυγική κατοικία ; ΕπανάχρησηΠερίληψη
Η παρούσα πτυχιακή εργασία εξετάζει την επανάχρηση ενός ιστορικού προσφυγικού κτιρίου
στη συμβολή των οδών Εθνικής Αντιστάσεως 63 και Νέας Εφέσου 24 στην Καισαριανή, με
στόχο τη μετατροπή του σε έναν ζωντανό πολιτιστικό χώρο. Μέσα από τη μελέτη της
ιστορικής και αρχιτεκτονικής ταυτότητας της περιοχής, αναδεικνύεται η σύνδεση της
αρχιτεκτονικής κληρονομιάς με τις ανάγκες του σύγχρονου αστικού περιβάλλοντος.
Η εργασία ξεκινά με μια επισκόπηση της ιστορικής σημασίας της Καισαριανής, αναλύοντας
τη δημιουργία της ως προσφυγικού συνοικισμού μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του
1922. Παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά των προσφυγικών κατοικιών, όπως η απλότητα και
η λειτουργικότητα, που εξυπηρέτησαν την ανάγκη για άμεση στέγαση χιλιάδων προσφύγων.
Το υπό μελέτη κτίριο εντάσσεται στο ιστορικό αυτό πλαίσιο, αποτελώντας χαρακτηριστικό
δείγμα λιθόκτιστης διώροφης πολυκατοικίας.
Η πρόταση επανάχρησης του κτιρίου βασίζεται στην έννοια της «διαδρομής», που
συμβολίζει το ταξίδι της προσφυγικής εμπειρίας. Το σχέδιο διατηρεί την ιστορική ταυτότητα
του κτιρίου, αποκαθιστώντας τη λιθοδομή, τη στέγη και τον φέροντα οργανισμό του, ενώ
εισάγει σύγχρονα υλικά, όπως γυαλί και μέταλλο, για να ενισχύσει τη λειτουργικότητα και την
αισθητική. Οι εσωτερικοί χώροι οργανώνονται σε διαδρομές που καταλήγουν σε κεντρικές
συλλογικές χρήσεις, όπως αίθουσες προβολών, εκθεσιακούς χώρους και υπαίθριες
δραστηριότητες στην αυλή.
Η μεθοδολογία περιλαμβάνει βιβλιογραφική ανασκόπηση, ανάλυση των χαρακτηριστικών
του κτιρίου και παρουσίαση αρχιτεκτονικών παραδειγμάτων επανάχρησης. Τα αποτελέσματα
υπογραμμίζουν τη δυνατότητα αξιοποίησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ως εργαλείου
κοινωνικής συνοχής και πολιτιστικής αναγέννησης, συνδυάζοντας την ιστορική μνήμη με τις
ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.
Η εργασία καταλήγει ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στο
παρελθόν και το παρόν, προτείνοντας τη δημιουργία ενός πολιτιστικού τοπόσημου που θα
ενισχύει τη συλλογική ταυτότητα της Καισαριανής και θα εμπνέει τις επόμενες γενιές.
Περίληψη
This thesis examines the adaptive reuse of a historical refugee building located at the
intersection of Ethnikis Antistaseos 63 and Neas Efesou 24 in Kaisariani, aiming to transform
it into a vibrant cultural space. Through the study of the historical and architectural identity of
the area, the connection between architectural heritage and the needs of the contemporary
urban environment is highlighted.
The research begins with an overview of the historical significance of Kaisariani, analyzing
its establishment as a refugee settlement following the Asia Minor Catastrophe of 1922. The
characteristics of refugee housing, such as simplicity and functionality, which addressed the
urgent need for immediate shelter for thousands of refugees, are thoroughly examined. The
building under study is contextualized within this historical framework as a representative
example of a two-story stone-built apartment block.
The proposal for the building’s reuse is centered on the concept of a "journey," symbolizing
the refugee experience. The design preserves the historical identity of the building by
restoring its stone masonry, roof, and structural elements while incorporating modern
materials such as glass and metal to enhance functionality and aesthetics. The interior
spaces are organized as pathways leading to central collective uses, such as screening
rooms, exhibition areas, and outdoor activities in the courtyard.
The methodology includes a literature review, an analysis of the building’s characteristics,
and a presentation of architectural reuse case studies. The findings underline the potential of
architectural heritage as a tool for social cohesion and cultural revitalization, blending
historical memory with contemporary human needs.
The thesis concludes that architecture can serve as a bridge between the past and the
present, proposing the creation of a cultural landmark that reinforces Kaisariani’s collective
identity and inspires future generations.