Βιβλιογραφική ανασκόπηση σε μελέτες αξιολόγησης του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) σε νοσηλευτές/τριες στην Ελλάδα την χρονική περίοδο 2009-2024

Πιαλόγλου, Κωνσταντίνος Κλέων

Literature review on studies assessing burnout syndrome in nurses in Greece during 2009-2024

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Author

Πιαλόγλου, Κωνσταντίνος Κλέων

Date

2025-03-26

Advisor

Ριζά, Ελένη

Πτυχιακή Εργασία (6.393Mb)

Keywords

Επαγγελματική εξουθένωση ; Burnout ; Νοσηλευτικό προσωπικό ; Nursing staff ; Αιτιολογικοί παράγοντες

Abstract

Περίληψη Εισαγωγή: Το Σύνδρομο Εξουθένωσης (Burn-out) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ψυχοκοινωνικούς επαγγελματικούς κινδύνους της εποχής μας, με αρνητικά αποτελέσματα τόσο για το ίδιο το άτομο, όσο και τα εργασιακά περιβάλλοντα στα οποία εμπλέκεται. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και ιδιαίτερα οι νοσηλευτές πλήττονται περισσότερο, ειδικά με την έλευση του Covid-19 όπου το Εθνικό Σύστημα Υγείας δέχτηκε τεράστια πίεση. Το σύνδρομο αυτό είναι πολυπαραγοντικό γι’ αυτό και η διαχείριση του απαιτεί ένα ισχυρό υπόβαθρο μελέτης του επιπολασμού, των συσχετίσεων με άλλους παράγοντες και της σύνδεσης του με κλινικές καταστάσεις. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας για τη συγκέντρωση της γνώσης σχετικά με το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης σε νοσηλευτές/τριες στον χώρο της υγείας στην Ελλάδα και των συσχετίσεων του με άλλες κλινικές οντότητες. Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση στην βιβλιοθήκη του PubMed με τους όρους ‘’ burnout AND nurses AND (Greece OR greek)’’. Για την συμπερίληψη στην μελέτη θα έπρεπε τα άρθρα να έχουν δημοσιευτεί μεταξύ 2009-2024 και όλο ή το μεγαλύτερο μέρος του δείγματος να αφορά νοσηλευτές που εργάζονται σε ελληνικές δομές υγειονομικής περίθαλψης. Αποτελέσματα: Είκοσι οκτώ μελέτες κρίθηκαν κατάλληλες και συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη. Σε μεγαλύτερο ποσοστό ήταν συγχρονικές μελέτες. Οι περισσότερες, μέτρησαν μέτρια με υψηλά ποσοστά burnout στο πληθυσμό μελέτης τους (ειδικά αυτές που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο του covid-19), μειωμένη εργασιακή ικανοποίηση και ικανοποίηση ενσυναίσθησης από την εργασία, κίνδυνο για δευτερογενή μετατραυματικό στρες, υψηλό φόρτο εργασίας, υψηλά ποσοστά αυπνίας, σύγκρουση ρόλων και ασάφεια ρόλων, καταθλιπτική και αγχώδη διάθεση, αλεξιθυμία κ.α. Κάποιες μελέτες εστίασαν σε συγκεκριμένες νοσηλευτικές ειδικότητες που εργάζονταν σε ορθοπεδικά, χειρουργικά, ψυχιατρικά, παιδιατρικά, γυναικολογικά και μαιευτικά τμήματα, μονάδες αιμοκάθαρσης, μονάδες εντατικής θεραπείας, κέντρα κοινωνικής προνοίας ατόμων με αναπηρία, κλινικές covid, ενώ κάποιες μελέτες δεν έκαναν διαχωρισμό στην ειδικότητα. Συμπεράσματα: Οι μελέτες που ανασκοπήθηκαν ακολούθησαν έναν κοινό μεθοδολογικό σχεδιασμό βασισμένο σε ερωτηματολόγια και για την αξιολόγηση της εργασιακής εξουθένωσης και των άλλων μεταβλητών που επιχείρησαν να μελετήσουν. Καλύπτουν μια ευρεία γκάμα συσχετίσεων που καλύπτει το στόχο της μελέτης, δηλαδή να συγκεντρώσει τη γνώση σχετικά με το burnout και να δώσει μια ευρεία εικόνα για την πολυπλοκότητα του συνδρόμου.

Abstract

Abstract Background: Burnout Syndrome is a significant psychological occupational hazard of our time, with negative effects on individuals as well as on the working environments they are involved. Health care Workers and especially nurses are the most affected, especially during Covid-19 pandemic where the national health system was under enormous pressure. This syndrome is multifunctional and therefore its management requires a strong background study of the prevalance, correlations with other factors and its connection with clinical conditions. The purpose of this study is to review the existent literature for the concentration of knowledge concerning the burnout syndrome in nurses working in greek healthcare facilities and its correlations with other clinical entities. Methodology: A literature review was conducted using the Pubmed library with the terms ‘’ Burnout’’ AND ‘’nurses’’ AND ‘’(Greece or Greek)’’. For them to meet the inclusion criteria, studies should have been published between 2009-2024 and all or biggest part of the sample to consist of nurses working in Greek Healthcare facilities. Results: Twenty-eight studies were considered appropriate and were included in the study. The majority were cross-sectional studies. Most of them measured moderate to high levels of burnout in their study population (especially those conducted during the Covid- 19 pandemic), reduced job satisfaction and low compassion satisfaction, risk for secondary traumatic stress, work overload, high rates of insomnia, role conflict and ambiguity, depressive and anxious mood, alexithymia etc. Some studies focused on specific nursing specialties working in orthopedic, surgical, psychiatric, pediatric, maternity and gynecological and hemodialysis departments, intensive care units, social welfare centers for people with disabilities, covid clinics, while other studies did not differentiate by specialty. Conclusions: the studies reviewed, followed a common methodological design based on questionnaires for both burnout and the other entities they attempted to study. They cover a wide range of correlations that meets the aim of the study, which is to gather knowledge about burnout and to give a broad picture of the complexity of the syndrome.